قصیده دارای ۲۰ تا ۷۰ بیت است غزل دارای ۵ تا ۱۴ بیت است .
موضوع قصیده متن شاهان و بزرگان وصف طبیعت ، گاهی پند و اندرز و همچنین تهنیت جشن ها می باشد ، اما غزل نوعی شعر عاشقانه می باشد که بیان عواطف و احساسات ، زیبایی معشوق و شکوه روزگار است .
اولین قصیده شعر فارسی متعلق به دبیر دربار یعقوب لیث صفاری ؛محمد وصیف سگزی است که بیشتر ابیات آن از بین رفته است و تنها ۶ بیت آن باقی مانده است. قدیمی ترین غزل ها را می توان در آثار رودکی ، شهید بلخی ، طوسی و رابعه قزداری یافت .
غزل به نوعی رقیب برای قصیده محسوب می شود زیرا با وارد شدن غزل و قصیده از رونق خود افتاد و شاعران به شعر هایی با قالب غزل روی آوردند .
در ابیات غزل بیت آخر شعر شاه بیت یا بیت الغزل نام دارد که در آن شاعر نام خود و یا تخلص خود را بیان می کند .
مشهورترین قصیده سرایان فرخی سیستانی ، خاقانی ، رودکی ، منوچهری ، عنصری و انوری می باشند .
مشهورترین غزل سرایان افرادی همچون حافظ و سعدی ، سنایی ، خواجوی کرمانی ، خاقانی و عبید زاکانی می باشند .
عده ای معتقدند که در گذشته در اوایل شعر فارسی به بیت های اولیه قصیده غزل گفته می شد زیرا دارای مضمون عاشقانه و شاد بوده است .
هنگامی که غزل جای قصیده را گرفت شاعران قصیده سرایی همچون خاقانی و منظومه سرا هایی همچون نظامی شروع به سرودن غزل کردند اما هنگامی که شاعر معروف گذشته یعنی سنایی به روی کار آمد نوعی غزل را سرود که به آن غزل عارفانه گفتند که در آن زمان عطار نیشابوری و مولوی توانستند به بهترین شکل ممکن این غزل را به سرایند و به همین دلیل غزل به دو دسته عارفانه و عاشقانه تبدیل شد .
ادبیات فارسی بخش عظیمی از خود را در قرن ششم رقم زد که قالب شعری قصیده بر آن حکمفرما بود .
قصیده دارای قالب کلاسیک می باشد اما غزل دارای قالب سنتی می باشد .
ساختار غزل
__________ * __________*
__________ __________*
ساختار قصیده
ــ• ــ•
ــ ــ•
