سیل چه موقع اتفاق می‌افتد؟ وقتی که کانال رودخانه یا مسیر طبیعی جریان آب نتواند ظرفیت طغیان را تحمل کند؛ عوامل موثر در این شرایط عبارت از باران‌های سنگین، ذوب سریع برف، رسوب موجود در رودها، باران‌ها سیل آسا، شیب‌های زیاد، تخریب سدها، وجود توفان و نفوذ آب به ساحل و دخالت انسان در طبیعت از قبیل نابودی جنگل ها و مراتع هستند.
سیل‌آب‌ها در مجموع دو نوع هستند؛ سیلاب‌های آرام و تدریجی که طی روزها و هفته‌ها در اثر بارندگی و افزایش حجم ناگهانی آب رودخانه و دریاچه‌ها ایجاد می‌شود و سیلاب‌های ناگهانی که در اثر افزایش ناگهانی حجم آب رودخانه‌ها و دریاچه‌ها ایجاد شده و با خود مرگ و مصدومیت گسترده در پی دارد.
حالا سوال اصلی این است که در هنگام وقوع این سیل و سیلاب‌های ناگهانی باید چه واکنشی از خود نشان دهیم و چگونه از خطر جان به در ببریم؟
نخستین راه حل این است که در حاشیه و حریم رودخانه خانه نسازید! مهم نیست چقدر پول داشته باشید و خانه امنی بسازید، خشم طبیعیت که خروشان شود بهترین خانه‌ها هم به سادگی تخریب می‌شوند.
با این همه اگر در جایی زندگی می‌کنید که به‌طور دایم با خطر سیل‌گرفتگی مواجه هستید، با استفاده از مصالح مناسب و تمهیدات لازم، ساختمان خود را ضد آب کنید و دیوارهای زیر‌زمین را با عایق‌های ضد آب بپوشانید تا جلوی نفوذ آب و آسیب‌های بعدی گرفته شود. در کنار این برای جلوگیری از ورود سیلاب به داخل خانه، در مسیر آن، سد، خاکریز و سیل‌بند بسازید.
حالا سوال اصلی این است که اگر سیل آمد چه کنیم؟ با بیشترین سرعت ممکن فرار کنید. با حداقل آذوقه و مدارکی که برای شما مهم است در کنار وسایل روشنایی و چند دست لباس سبک از محل حادثه بگریزید. پول دوباره به دست می‌آید و برای مدارک المثنی صادر می‌شود ولی زندگی فقط یک بار است.
در جریان آب راه نروید چرا که 15 سانتیمتر آب در حال حرکت ممکن است باعث بر هم خوردن تعادل شما شود؛ اگر مجبورید در آب حرکت کنید، از مسیری بروید که آب حرکت نمی‌کند. برای اینکه از استحکام زمین جلو پای خود مطمئن شوید از یک تکه چوبدستی محکم استفاده کنید و حتما بی‌خیال سلفی گرفتن شوید!
سیل و زلزله و دیگر حوادث طبیعی و غیر طبیعی برای تفریح نیستند! هیچ‌گاه به‌تنهایی در یک ناحیه سیل‌زده، به این طرف و آن طرف نروید. اگر پیاده هستید، از نقاطی که سطح آب از زانو بالاتر است عبور نکنید و سعی کنید از کوتاه‌ترین مسیر ممکن خود را به یک نقطه امن برسانید.
در هنگام رانندگی مراقب شیب‌ها و پیچ‌های جاده باشید؛ با دنده سنگین حرکت کنید چون در این مواقع، ترمزها در آب به‌خوبی کار نمی‌کنند. در طول مسیر از تیرهای برق، منابع گاز و مواردی از این دست دوری کنید و برای کسب اطلاعات درست تنها به اخبار رسانه‌های رسمی و جمعی توجه کنید.
چنانچه مجبور هستید شبانه به خانه برگردید، خیلی محتاط باشید؛ از فانوس، مشعل و کبریت برای روشن کردن ساختمان استفاده نکنید. چراغ قوه را نیز قبل از ورود به ساختمان روشن کنید و مراقب ریزش‌های احتمالی باشید. سلامت مواد غذایی همراه خود را نیز مدام چک کنید.
