سلام نو – سرویس بین الملل: رابطه ایران و عربستان مدت‌ها است که ملتهب و خصمانه است به خصوص بعد از دو واقعه کشته شدن حجاج در عربستان و اشغال سفارت عربستان در تهران توسط تندروهای منصوب به اصولگرایان این رابطه بیش از پیش تیره شد و اثرات پیدا و پنهانش از یمن تا بازار ارز تهران ظهور و بروز کرد.
از دیگر عوامل وخامت روابط ایران و عربستان اعدام شیخ نمر النمر بود. نمر النمر یکی از رهبران سرشناس شیعی مذهب عربستان سعودی و از مخالفان خانواده سلطنتی در منطقه قطیف عربستان سعودی بود. نمر النمر پیش از دستگیری خواستار خودمختاری منطقه قطیف در شرق عربستان شده بود. اکثر ساکنان قطیف که از مناطق نفتی مهم کشور به شمار می‌رود، شیعه هستند. اعدام نمر النمر یکی از عواملی بود که اصولگرایان تندرو را برای حمله به سفارت عربستان تهیج کرد.
عادل الجبیر، وزیر امور خارجه وقت عربستان یک روز پس از حمله این گروه به سفارت عربستان سعودی در تهران و تخریب و به آتش‌کشیدن آن، اعلام کرد که این کشور روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع کرده و از اعضای سفارت ایران نیز خواست تا خاک این کشور را ترک کنند، اتفاقی که بحران در روابط ریاض و تهران افزایش داد و دست بالا را به شاهزاده سعودی یعنی بن سلمان داد تا بتواند اجماعی نسبی میان متحدانش ایجاد کند تا ایران را تحت فشار بگذارند.
بعد از عربستان سعودی دو کشور بحرین و سودان نیز به تبعیت از ریاض مناسبات دیپلماتیک خود را با جمهوری اسلامی ایران قطع کردند. بحرین که همجوار عربستان سعودی است متحد نزدیک این کشور به حساب می‌‌آید و تا همین امروز هم تنش با ایران را حفظ کرده است و اخیرا نیز چند ده شهروند خود را به جرم ارتباط با سپاه پاسداران سلب تابعیت کرده است.
عراق و تلاش برای نرمال سازی روابط تهران و ریاض
از جمله کشورهایی که از دو سال پیش تلاش برای بهبود وضعیت بین ایران و عربستان را آغاز کرد عراق بود. این کشور که با ایران و عربستان هم‌سایه است برای آرامش خود و بهبود شرایط داخلی خود نیاز مبرمی دارد تا تنش میان دو همسایه‌اش کاهش یابد و به ویژه رقابت این دو به داخل عراق کشیده نشود.
ابراهیم جعفری ،وزیر خارجه وقت عراق، درباره میانجیگری میان تهران و ریاض به خبرگزاری صدا و سیما گفته بود: «این اقدامات از سال گذشته ادامه دارد و من پیام‌هایی میان دو کشور رد و بدل کرده‌ام زیرا عربستان و ایران در غرب و شرق عراق قرار دارند و هر گونه بحران در روابط ایران و عربستان، عراق را هم تحت تاثیر قرار خواهد داد و نزدیکی روابط این کشورها به نفع عراق نیز خواهد بود.»
تازه‌ترین تحرکات عراق در این زمینه نیز در دوران نخست وزیری عادل عبدالمهدی کلید خورده است، نخست وزیری که تا حدی مورد اعتماد مشترک ریاض و تهران است و با هر دو طرف تنش روابط مناسبی دارد.
در زمان سفر نخست وزیر عراق به تهران که به دیدار با رهبر انقلاب و رییس جمهور گذشت پایگاه خبری موازین نیوز در عراق به نقل از یک منبع آگاه اعلام کرد عبدالمهدی در سفر به تهران به مقامات ایران پیشنهاد کرده تا به عنوان یک میانجی منطقه‌ای میان ایران و عربستان عمل کند.
او پس از تهران به ریاض سفر کرد و ظاهرا در این سفر پاسخ احتمالی مقامات ایران به طرف سعودی منتقل کرده و امیدوار است بتواند از حمایت هم‌زمان ایران و عربستان برای توسعه عراق بهره مند شود.
ایران مایل به تنش زدایی است؟
ایران در تمام این مدت از تمایل خود به کاهش تنش با عربستان سخن گفته و بارها اعلام کرده که مایل است با عربستانی‌ها بر سر یک میز بنشیند ولی نه با مواضع کنونی این کشور که تنش‌ها را افزایش می‌دهد.
حشمت‌الله فلاحت پیشه، رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی نیز در تازه‌ترین گفت‌وگوی خود بر تلاش تنش زدایانه طرف عراقی مهر تایید زد و در این رابطه به تسنیم گفت:
" طبق اطلاعاتی که به دست ما رسیده است دولتمردان عراقی در سفرهای که به ایران و عربستان داشته‌اند همواره بر تنش‌زدایی بین دو کشور تاکید داشته‌اند و تلاش دارند نقش میانجی را بازی کنند. "
رئیس کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس با بیان اینکه وزارت امور خارجه باید راهبرد تنش‌زدایی با اعراب را در پیش بگیرد و برای آن مامور تعیین کند، اضافه کرد:
"با توجه به اینکه در عربستان نیز رگه هایی از راهبرد تنش‌زدایی با ایران دیده می‌شود، بهترین فرصت است تا وزارت امور خارجه در اینباره نقش فعالی را ایفا کند."
حال باید صبر کرد و دید با توجه به تلاش‌های عراقی‌ها و میل نسبی هر دو کشور آیا مقامات ارشد دو طرف به تنش زدایی و نشستن پای میز مذاکره مستقیم رضایت می‌دهند یا خیر؟
