سلام نو - سرویس اجتماعی: نخستین ساعت از روز پنجشنبه 31 خرداد سال 69 ساعت 30 دقیقه بامداد زمین لرزه ای با بزرگی 7.4 ریشتر سه شهر منجیل، رودبار و لوشان و روستاهای پیرامون و شمال غرب زنجان در ناحیه طارم علیا را چنان لرزاند که هنوز پس از گذشت سه دهه خاطره تلخ مصیبت های آن روز از ذهن مردم ایران پاک نشده است.
به گزارش سلام نو، بدون شک این زلزله یکی از مهیب ترین زلزله هایی است که جامعه آن را به خاطر دارد. زمین 60 ثانیه به خود لرزید و 35 هزار نفر جان باختند. 200 هزار واحد مسکونی تخریب و 500 هزار نفر بی خانمان شدند. جنازه های مدفون شده در روستاها آن هم در روزهایی که اطلاع رسانی ضعیفی بود بسیاری از روستاها را همانند تلی از خاک کرده بود. تعبیر گورستان دسته جمعی بهترین تعریف برای ترسیم فضای آن روزها است.
طبق برآوردهای آن سال هزینه بازسازی اقتصادی مناطق زلزله زده حدود ٢.٥ درصد از تولید ناخالص ملی یک سال برآورد شده بود. به خاطر ضعف های آن روز از جمله محدود بودن ایستگاه‌های لرزه‌نگاری مرکز زلزله غلط اعلام شد. این خطاهای فاحش در اطلاع رسانی باعث شد تا تعدادی نیرو که برای کمک رفته بودند، مسیر مناسبی را انتخاب نکنند و همین مساله باعث شد تا در 72 ساعت ابتدایی که وقت طلایی برای نجات زلزله زده ها به حساب می آید، توفیقی کسب نشود.
خبر این حادثه با چند روز تاخیر در تلویزیون و روزنامه ها اعلام شد. روزنامه رسالت روز دوم تیر نوشت: سازمان ملل اعلام کرد، زلزله ویرانگر در ایران ٤٠هزار تن کشته و یکصد هزار تن دیگر زخمی برجای گذاشت. روزنامه کیهان هم در روز 2 تیر سال 69 در صفحه نخست خود نوشت: «شهرهای رودبار، منجیل، لوشان و بیش از ١٣٥ روستای تابعه قزوین و زنجان ١٠٠ درصد تخریب شده است. آمار تلفات زنجان را ٤هزار کشته و ٢٠هزار مجروح و ٢٠٠ روستای ویران و ١٥هزار خانواده آسیب‌دیده اعلام کردند.
فردای آن روز یعنی روز سوم تیر چهار روز پس از زلزله روزنامه اطلاعات نوشت: به علت اهمیت نجات جان انسان‌هایی که هنوز زیر آوار هستند شمارش منظمی از مجروحین و کشته‌شدگان انجام نمی‌شود. امدادگران تازه به نقاط کوهستانی صعب‌العبور رسیده‌اند اما کسی تصور نمی‌کند بعد از گذشت این مدت کسی زنده باشد. آخرین آمار کشته‌شدگان از جان‌دادن بیش از ٣٥ هزار نفر در شهرها و روستاهای زلزله‌زده حکایت دارد.
کیهان هم در آن روز نوشت: «از شهر ٢٢ هزار نفری منجیل تنها ٢هزار نفر مجروح باقی‌مانده. «جست‌وجوی روستا به روستا و خانه به خانه امدادگران برای کمک به مردم و بیرون‌آوردن اجساد کشته‌شده‌ها از زیر آوار.
پس از زلزله سال 69 تمامی تاسیسات موجود منطقه به ویژه تاسیسات و منابع آب آشامیدنی تخریب شد. 29 سال پس از فاجعه ای که در شمال کشور رخ داد هنوز هم اگر به مناطق زلزله زده برویم شاهد ساختمان های ویرانه ای هستیم که به صورت پراکنده در آن مناطق دیده می شود.
نامقاوم بودن ساخت و ساز در این منطقه که البته مشکل بیشتر مناطق ایران است، باعث شد تا تلفات وسیع جانی و خسارتهای گسترده مالی در این زلزله رخ دهد. با این همه زلزله رودبار نقطه عطفی در مطالعات زلزله شناسی و مهندسی زلزله در ایران بود. فارغ از این امر هم در زمینه مدیریت بحران و بحث ایمنی و امدادرسانی تجربه مهمی برای کشور شد. تجربه ای که البته ای کاش این قدر هزینه به همراه نداشت. بعد از زلزله رودبار بود که ستاد مدیریت بحران وزارت کشور شکل گرفت، نظام مهندسی تاسیس شد، آئین نامه های ساخت و ساز مقاوم در کشور تدوین شد و مراکز پژوهشی مرتبط با زلزله توسعه یافت. هنوز هم در سالگرد 29 سالگی این حادثه مردم به مزارهای دسته جمعی بستگان و آشنایانشان می روند و برایشان سوگواری می کنند.
