به گزارش سلام نو، رضا نصری با اشاره به واکنش کشورهای باقیمانده در برجام نسبت به سخنان سخنگوی سازمان انرژی اتمی در خصوص روند کاهش تعهدات ایران در چهارچوب برجام، در پاسخ به این سوال که آیا به گفته چین ایران به راستی به سادگی در حال عبور از برجام است، گفت: خیر. ایران در حال عبور از برجام نیست؛ بر عکس، اقدامات واکنشی ایران به منظور ترغیب سایر طرفین به اجرای تمام و کمال برجام است.
وی ادامه داد: برای درک بهتر عملکرد ایران یک توضیح مختصر لازم است؛ در برجام دو ساز و کار برای تحقق پایبندی طرفین - یا دو اهرم متابعتی (Enforcement mechanism) - وجود دارد. یکی از این اهرم‌ها «سازوکار ماشه» است که در اختیار طرف مقابل گذاشته شده است که مطابق آن این کشورها می‌توانند - در صورت اثبات نقض فاحش برجام توسط ایران و طی کردن مراحلی - قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت را علیه ایران بازگردانند.
وی افزود: در مقابل آن، یک اهرم هم در اختیار ایران گذاشته شده که مطابق آن ایران می‌تواند - در صورتی که طرف مقابل تعهداتش را نقض کرده باشد - متناسب با آن سطح اجرای تعهدات فنی خود را کاهش دهد تا از این طریق طرف مقابل را به اجری وظایف‌اش بازگرداند. حال، با توجه به نقض برجام توسط آمریکا - و تعلل اروپا در اجرای وظایفش - ایران به این اهرم قانونی خود متوسل شده تا بلکه از این طریق دولت‌های اروپایی در تحقق تعهداتشان جدی‌تر و راسخ‌تر عمل کنند.
این کارشناس روابط بین‌الملل تاکید کرد: در واقع، معتقد هستم نمی‌شود از این اقدام ایران با تعابیری مانند «نقض برجام»، «خروج از برجام» یا «دست برداشتن از برجام» یاد کرد. این اقدامات بیانگر حسن نیت ایران و کماکان در چارچوب برجام است و هدف آن اجرای تمام و کمال این توافق‌نامه بین‌المللی و قطعنامهٔ ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است.
وی همچنین در پاسخ به سوال دیگری در رابطه با اینکه نزدیک به بیست روز تا پایان ضرب‌الاجل ایران به طرف‌های برجام باقی مانده است؛ آیا امیدی وجود دارد که ایران در پایان این زمان وارد فاز دوم کاهش تعهدات نشود، گفت: معتقد هستم که در مواجهه با صحنهٔ کنونی، قدرت‌های اروپایی عمدتاً دو گزینه دارند؛ در گزینه اول اروپا می‌تواند به مواضع اصولی و حقوقی و تعهداتش جامه عمل بپوشاند، در مقابل سیاست «فشار حداکثری» آمریکا ایستادگی کند و دولت ترامپ را ناگزیر به اتخاذ یک رویکرد جدید و سازنده‌تر ترغیب کند تا راه برای کاهش تنش هموار شود.
وی ادامه داد: اگر اروپا این راه را انتخاب کند، قطعاً بخش مهمی از صحنهٔ سیاسی آمریکا (دست‌کم حزب دموکرات) تا حدود زیادی با آن‌ها همراهی خواهد کرد و دستش برای اعمال فشار به دولت ترامپ در این فصل انتخاباتی نیز بازتر خواهد شد. در واقع، با این انتخاب، اروپا می‌تواند هم مانع تحقق گام بعدی ایران شود، هم فضا را آرام‌تر کند و هم دولت ترامپ را در صحنه داخلی آمریکا به انزوا بکشاند و از این طریق از او به منظور حفظ برجام و ثبات منطقه امتیاز کسب کند. در این گزینه، اروپا به عنوان یک قدرت جدی و موثر در صحنهٔ بین‌الملل ظاهر خواهد شد و در بلندمدت از فواید آن استفاده خواهد کرد.
نصری گفت: در گزینه دوم اروپا می‌تواند ایران را به صرف واکنش به فشارهای غیرمتعارف و ظالمانه آمریکا مورد نکوهش و تنبیه قرار دهد، با مواضع غیراصولی و غیرقانونی دولت ترامپ همراهی کند و ناگزیر تندترین و جنگ‌طلب‌ترین عناصر دستگاه سیاسی آمریکا را در اجرای برنامه‌هایش تقویت کند. در این صورت، اروپا هم نقش خود در رایزنی‌های آینده، هم پیمان ان.پی.تی، هم رژیم عدم اشاعه و هم - به واسطه ایجاد یک فضای غیر عادی و بحران‌زا - نظام بین‌المللی و ثبات منطقه را نیز به مخاطره خواهد انداخت. اینکه عقلا و قوهٔ مدبرهٔ آمریکا کدام گزینه را انتخاب کند، در روزها و هفته‌های آینده مشخص خواهد شد.
وی همچنین با اشاره به خبر رویترز که از احتمال سفر وزرای خارجه فرانسه، آلمان و انگلیس به تهران خبر داده؛ در پاسخ به اینکه تا چه میزان می‌توان این خبر را نشانه مثبتی از تلاش اروپا برای حفظ برجام تلقی کرد، گفت: هر گام دیپلماتیک - آن هم در سطوح بالا - برای حل مسائل کنونی گام مثتبی است. اما ریشه مشکل در تهران نیست. ریشه مشکل در واشنگتن است. لازم است وزرای امور خارجه دولت‌های اروپایی برای پایان بخشیدن به سیاست فشار حداکثری و نجات برجام به واشنگتن سفر کنند./ایلنا
