سلام نو - سرویس اجتماعی: در سال 1351 با هدف تولید و مونتاژ ماشینآلات سنگین سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) و با مشارکت برادران رضایی در زمینی به وسعت 90 هکتار دست به تاسیس کارخانه هپکو اراک زدند. این کارخانه از سال 1354 توسعه یافت و بعد از انقلاب هم با مشارکت شرکتها آلمانی توسعه یافت.
امروز اما هیپکو نه به خاطر شهرت صنعتی خود بلکه به خاطر اعتصاب کارگرانش و مشکلات اقتصادی عجیب و غریبش به سرخط اخبار آمده است. هپکو که روزی نخستین و بزرگترین شرکت کارخانه تولید تجهیزات سنگین در ایران و خاورمیانه بوده چندین و چند سال است که درگیر حقوق معوقه کارکنانش است و کارگرانش بارها با برخوردهای سخت مواجه شدند.
هپکو روزی با این ایده تاسیس شده که رقیب شرکتهای اروپایی بزرگی مثل ولوو باشد ولی حالا بیشتر شبیه نمونههای شوروی است، شرکتهای بزرگی که به خاطر حجم گسترده فساد از درون فروپاشیدهاند.
اما شاید بپرسید مشکل کجاست؟ مشکل این است که هپکو هم مثل نیشکر هفت تپه با خریدارانی کاسب مسلک مواجه است که قاعده تجارت و صنعت و کارآفرینی را بلد نیستند و میخواهند با فروش تجهیزات و زمینهای کارخانه پول کلانی به جیب بزنند و بعدش هم درِ کارخانه را تخته کنند و از در آمد یک شبه لذت ببرند.
شاید بپرسید هپکو چطور به اینجا رسید؟ در اواسط دهه هشتاد و در موج خصوصیسازیهای آن دوره که مبتی بر اصل 44 بود شرکت هپکو به عنوان یکی از بزرگترین صنایع ماشین سازی کشور، به بخش خصوصی واگذار شد. در آن زمان این شرکت برای ساخت ۲ هزار و ۴۰۰ دستگاه راهسازی سنگین قرارداد داشت ولی این عدد در بهار امسال و پس از پیگیریهای وزیر کشور، وزیر صنعت و وزیر راه به سختی به ۷۵ دستگاه رسید که این به معنای تمام و کمال یک فاجعه اقتصادی و مدیریتی است.
روزنامه مردم سالاری، وابسته به حزب مردم سالاری به دبیر کلی مصطفی کواکبیان، نماینده مجلس شورای اسلامی، مدتی قبل گزارشی در مورد شرکت هپکو منتشر کرده بود. این روزنامه خریدار اولیه شرکت را اینطور معرفی کرده بود: «بهمن ماه سال ۸۵، علیاصغر عطاریان سرمایهدار اصفهانی توانست پس از چندبار تلاش ناکام، بیش از ۶۰ درصد از سهام هپکو را خریداری و به مالک این شرکت تبدیل شود. بدین ترتیب هپکو با شرایط ۲۰ درصد نقد و مابقی اقساط پنج ساله در سالیان نخست دولت احمدینژاد به عطاریان که همزمان مالک شرکت واگنسازی کوثر بود، واگذار شد. واگنسازی کوثر سابقه صنعتی زیادی نداشت و در سال ۱۳۸۱ تأسیس شده بود. بلوک ۶۰ درصدی هپکو در مجموع ۷۰ میلیارد تومان ارزشگذاری شده بود و عطاریان ۲۰ درصد این میزان را به صورت نقد پرداخت کرده بود.»
تسنیم در خبری در این باره مدعی است که عطاریان با حمایت بابک زنجانی هپکو را خریده بود. تسنیم همچنین نوشته است که برخی وزرای دولت در آن دوره زمانی اعضای هیات مدیره هپکو بوده اند. با این وجود شرکت به سرعت در دام بحران افتاده است.
نماینده اراک در مجلس در مورد هپکو گفته است: «خریدار هپکو در سال ۹۶ نتوانست منابع مالی مورد نیاز این شرکت را تأمین کند در نتیجه هپکو در سال ۹۷ تنها ۴۷ دستگاه تولید کرد و از شروع سال ۹۸ تاکنون نیز تولیدی نداشته است.»
یک هفته پیش نیز فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصاد و دارائی با تاکید بر اینکه دولت موضوع شرکت هپکو را رها نمیکند، گفت: با حضور مدیر عامل، بسیاری از مشکلات هپکو برطرف خواهد شد.
وزیر اقتصاد در گفتوگو با ایسنا، درباره آخرین اقدامات انجام شده از سوی کمیته رسیدگی به اعتراضات کارگران هپکو که در دولت تشکیل شده است، اظهار کرد: یکی از مشکلات هپکو نداشتن مدیر عامل بود که هفته گذشته مدیر عامل جدید آن تعیین شد و کار خود را آغاز کرده است.
با این همه حداقل تا این لحظه مشکلات هپکو حل نشده و هیچ نشان مثبتی از آن خارج نشده و فقط سیل ویدئوهای ناخوشایند از برخوردها با کارگران است که دست به دست میشود.
برخی این روزها سرنوشت هپکو را حاصل کار لیبرالیسم میدانند، اما حداقل نگاهی به فرآیند خصوصی سازی در ایران و سرنوشت نیشکر هفت تپه و هپکو به ما نشان میدهد که ستون خصوصی سازی در ایران بیش از آن که متاثر از لیبرالیسم باشد تکیه بر فساد دارد و لیبرالیسم اساسا فرصت ظهور و بروز ندارد که تقصیر این فجایع را به گردن بگیرد. هپکو رویایی بود که زیر چنگال فساد له شد.