پرخطرترین استانهای کشور در سرطان معده کدامند؟

رییس انجمن متخصصین گوارش و کبد از بروز سالانه بیش از ۱۰ هزار مورد جدید سرطان معده و ۸ هزار مرگ ناشی از آن در ایران و آغاز مطالعه‌ای برای کاهش شیوع آن در پرخطرترین منطقه کشور خبر داد.

به گزارش سلام نو، دکتر رضا ملک زاده در «کنگره انجمن جهانی گوارش و کبد » که در شهر استانبول ترکیه برگزار شد، سرطان معده را شایعترین سرطان در بین مردان ایران دانست و گفت: سهم مردان از موارد جدید سالانه سرطان معده در ایران، بیش از  ۷ هزار و سهم زنان بیش از سه هزار مورد است.  به عبارتی،  ۲۲  مرد از هر ۱۰۰ هزار مرد و ۱۰ زن از هر ۱۰۰ هزار زن در کشور مبتلا به سرطان معده می شوند.

سرطان معده در شمال ، ۶ برابر جنوب کشور

پرخطرترین استانهای کشور در سرطان معده

سرپرست  «مطالعه سرطان معده در شمال غرب ایران » و «کوهورت گلستان در شمال شرق ایران» ،  از اختلاف شش برابری میزان بروز سرطان معده در شمال در مقایسه با جنوب کشور خبر داد.

دکتر ملک زاده از استانهای اردبیل ، زنجان ، خراسان شمالی ، آذربایجان شرقی ،  آذربایجان غربی و خراسان رضوی  به عنوان استان های پرخطر ایران در سرطان معده با بیش از ۳۰  مورد در هر ۱۰۰ هزار نفر نام برد و کردستان، ایلام، مازندران، گلستان ، کهکیلویه  و بویراحمد، سمنان  و لرستان را نیز جزو استانهای دارای «شیوع بالا» با بروز بین ۲۰  تا ۳۰  مورد سرطان معده  در هر ۱۰۰ هزار نفر برشمرد.

بیش از ۸۰۰ هزار مرگ سالانه ناشی از سرطان معده در جهان

وی، سپس با اشاره به ۱۰ سرطان شایع درمیان هر دو جنس در سراسر جهان  شامل ریه، پستان، روده بزرگ، پروستات، معده، کبد، مری، دهانه رحم، تیروئید و مثانه ،  به تشریح وضعیت بروز سرطان معده در جهان به عنوان پنجمین سرطان شایع و نیز میزان شیوع آن در کشورهای پرخطر این بیماری پرداخت و گفت : در سال ۲۰۱۷ ، بیش از یک میلیون مورد جدید سرطان معده در جهان ثبت شد ؛ حدود ۸۶۵ هزار نفر بر اثر سرطان معده  جان خود را از دست دادند و بیش از ۱۹ میلیون سال از دست رفته عمر بر اثر ناتوانی ناشی از این نوع سرطان را شاهد بودیم.

پرخطرترین کشورها در بروز سرطان معده

ملک زاده در ادامه گفت: بیشترین نرخ استاندارد شده سنی بروز سرطان معده در ۲۰۱۷، مربوط به کشورهای پردرآمد آسیا ، اقیانوسیه و شرق آسیا بویژه چین بوده که نزدیک به نیمی از موارد بروز یافته سرطان معده در جهان را به خود اختصاص است.

رییس انجمن متخصصین گوارش و کبد ایران سپس با اشاره به افزایش موارد بروز سرطان معده، وضعیت کشورها را در این زمینه از سال ۱۹۸۵ تا کنون مورد اشاره قرار داد و  گفت: بر اساس پیش بینی های صورت گرفته ، بروز سرطان معده در کشورهای توسعه یافته ، روند رو به  کاهش و در کشورهای در حال توسعه روند رو به افزایشی را تا سال ۲۰۴۰  طی خواهد کرد.

نماینده ایران در آژانس بین المللی تحقیقات سرطان، از ژاپن به عنوان موفق ترین کشور در تشخیص زودهنگام سرطان معده و افزایش نرخ بقای ۵ ساله مبتلایان این بیماری نام برد.

به گفته ملک زاده، از جمله دلایل این موفقیت در ژاپن ، برخورداری از سیستم های پیشرفته  تشخیص با رادیوگرافی و معاینات  اندوسکوپی افراد بالای ۵۰ سال و همچنین ارائه خدمات بیمه ای برای درمان و ریشه کنی عفونت هلیکوباکتر پیلوری در افراد جوان بوده و ادامه چنین رویکردی مرگ و میر ناشی از سرطان معده در این کشور را با کاهش چشمگیری طی ۱۰ تا ۲۰ سال آینده مواجه خواهد کرد.

سهم ۷۵ تا ۸۰ درصدی عفونت هلیکوباکتر پیلوری در بروز سرطان معده

عوامل اصلی بروز سرطان معده ، از دیگر موضوعات مورد اشاره رییس انجمن متخصصین گوارش و کبد ایران در «کنگره ۲۰۱۹  انجمن جهانی متخصصین گوارش و کبد» بود.

وی سه عامل خطر اصلی بروز سرطان معده را «عفونت فعال شده هلیکوباکتر پیلوری»، «رژیم غذایی و سبک زندگی» و «عوامل ژنتیکی»  نام برد و گفت: سهم عفونت هلیکوباکتر پیلوری در بین این عوامل، ۷۵ تا ۸۰  درصد است.

وی با بیان  این که ابتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری به تنهایی در بروز قطعی سرطان معده کافی نیست، بر تشخیص و درمان زودهنگام عفونت هلیکوباکتر پیلوری فعال شده در افراد، در کنار سبک زندگی سالم آنها تاکید کرد.

وی مصرف تنباکو، تریاک و نمک زیاد را نیز از جمله عوامل خطر مرتبط با سبک زندگی در بروز سرطان معده و عوامل مهم پیشگیری کننده از این نوع سرطان را مصرف زیاد سبزیجات ، میوه ها و گوشت ماهی دانست.

ایران در جمع کشورهای پرخطر عفونت هلیکوباکتر پیلوری

دکتر ملک زاده از کشورهای پرتغال، ویتنام، استونی، ایران، بلغارستان، کره، چین، ایتالیا و ژاپن به عنوان پرخطرترین کشورها در شیوع عفونت هلیکوباکتر پیلوری و از هنگ کنگ، آلمان، جمهوری چک و شیلی به عنوان کشورهای دارای خطر متوسط  در این زمینه یاد کرد.

به گفته سرپرست مطالعه سرطان  معده در شمال غرب ایران، شیوع عفونت هلیکوباکتر پیلوری در کشور، ۷۰ درصد است که  ۱۴  درصد کمتر از پرتغال با بیشترین میزان شیوع (۸۴ درصد) است .

تجربه موفق«غربالگری سرطان معده با اندوسکوپی»

فوق تخصص بیماری های گوارش و کبد، با یادآوری این که هنوز واکسن موثری برای هلیکوباکتر پیلوری در جهان تولید نشده است ، با صرفه ترین روش برای کاهش بروز سرطان معده را شناسایی زودهنگام افراد مبتلا به عفونت فعال شده هلیکوباکتر پیلوری و تشخیص و درمان زودهنگام سرطان معده ، قبل از بروز برگشت ناپذیر این بیماری دانست و با تاکید بر استفاده از روش «غربالگری اندوسکوپی سرطان معده» در بین جمعیت پرخطر بالای ۵۰ سال ، آن را تجربه ای بسیار موفق در ژاپن، کره جنوبی توصیف کرد و گفت: مطالعات اقتصادی انجام شده نیز، مقرون به صرفه بودن «غربالگری اندوسکوپی در بین جمعیت پرخطر مبتلا به عفونت فعال شده هلیکوباکتر پیلوری» را اثبات کرده است.

تاثیر آسپیرین در پیشگیری از بروز برخی سرطان ها

رییس انجمن متخصصین گوارش و کبد ایران در عین حال یادآور شد:  درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری اگرچه خطر ابتلا به سرطان معده را کاهش می دهد، اما بخش قابل توجهی از افراد مبتلا به این عفونت حتی پس از درمان موفقیت آمیز، گاهی دچار سرطان معده می شوند.

وی  در همین زمینه به تاثیر مصرف برخی داروها بر کاهش خطر ابتلا به سرطان معده  از جمله، آسپرین (داروی ضد انعقاد خون و سکته های قلبی و مغزی در بیماران قلبی عروقی) ، متفورمین (ضد دیابت نوع ۲) و مکمل ویتامین دی اشاره کرد.

محقق بین المللی سرطان اضافه کرد:  مطالعات جهانی حاکیست که مصرف روزانه یک عدد قرص آسپرین ۸۰ میلی گرم برای افراد ۵۰ تا ۵۹ سال و احتمالا ۶۰ تا ۶۹ سال بیشترین تاثیر را در کاهش خطر ابتلا به سرطان معده افراد پرخطر دارد. نتایج این تحقیقات مصرف آسپرین را نه تنها در کاهش خطر ابتلا به سرطان معده بلکه در کاهش خطر برخی سرطانهای دیگر همچون روده بزرگ، مری، پروستات و پستان نیز موثر دانسته اند. در آمریکا به عنوان کشوری که بروز سرطان معده در آن بسیار کاهش یافته،  بر مصرف  مستمر این قرص بخصوص برای پیشگیری از سرطان روده بزرگ توصیه می شود.

رییس پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید کرد: مطالعات متعدد مشاهده ای نشان داده است که مصرف یک عدد قرص آسپرین ۸۰ میلی گرم تا ۳۰ درصد، بروز سرطان معده را کاهش می دهد.

به گفته ملک زاده، مطالعات همچنین تاثیر مصرف مکمل ویتامین  D در جلوگیری از عود سرطان روده بزرگ را امیدوارکننده گزارش کرده اند.

وی در این باره، به تاثیر داروی متفورمین و استاتین بر کاهش خطر ابتلا به سرطان در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲  بر اساس مطالعات جهانی  نیز اشاره کرد.

مجری بزرگترین مطالعه کوهورت خاورمیانه و شمال آفریقا در ایران ، در عین حال بررسی بیشتر تاثیر این داروها را نیازمند انجام کارآزمایی های تصادفی بزرگ در مناطق دارای  شیوع بالای سرطان معده بویژه مناطقی دانست که امکانات تشخیصی اندوسکوپی برای ریشه کنی عفونت هلیکوباکتر پیلوری کمتر در دسترس است.

بررسی تاثیر مصرف آسپرین بر کاهش بروز سرطان معده افراد پرخطر

سرپرست مطالعه سرطان معده در شمال غرب ایران، از انجام مطالعه ای در زمینه تاثیر مصرف آسپرین و متفورمین  بر پیشگیری از سرطان معده در افراد مبتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری توسط مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل با همکاری پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران خبر داد و گفت: در این مطالعه ۲۲ هزار نفری که تا کنون ۱۸ هزار واجد شرایط وارد آن شده اند، برای همه شرکت کنندگان، تست عفونت هلیکوباکتر پیلوری به عمل آمده و افرادی که تست آنها مثبت باشد، تحت درمان کامل ریشه کنی میکروب قرار گرفته و با تکرار تست هلیکوباکتر پیلوری ، از ریشه کنی میکروب در آنها اطمینان حاصل می شود. پس از فرایند ریشه کنی عفونت هلیکوباکتر پیلوری در افراد تحت درمان حاضر در مطالعه و منفی شدن تست نهایی، وارد فاز بررسی تاثیر آسپرین بر پیشگیری از بروز سرطان معده می شوند.

وی  افزود: ۷۰ درصد شرکت کنندگان در مطالعه یاد شده را افرادی تشکیل داده اند که تست عفونت هلیکوباکتر پیلوری آنها مثبت بوده  و ریشه کنی عفونت هلیکوباکتر پیلوری فعال شده در ۸۳ درصد موفقیت آمیز بوده است.

ملک زاده گفت:  ۱۹  درصد شرکت کنندگان در این مطالعه، (۴۱ درصد مردان و یک درصد زنان ) سیگار، ۷ درصد  الکل و بیش از ۴ درصد  نیز مواد مخدر مصرف می کنند. همچنین ۸۲ درصد  شرکت کنندگان دارای اضافه وزن و چاقی هستند که بالاترین نرخ در ایران است.

بنا بر اعلام پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، وی با بیان این که  شرکت کنندگان در این مطالعه به مدت ۱۰ سال پیگیری می شوند، دیگر اهداف نهایی مطالعه اردبیل را مقایسه تأثیر مصرف آسپرین بر پیشگیری از بروز دیگر سرطانهای دستگاه گوارش در سطح استان و کاهش مرگ و میر ناشی از آنها و همچنین مقایسه تأثیر مصرف آسپرین بر پیشگیری از مرگ و میر ناشی از علل کلی در جمعیت عمومی برشمرد و اظهار امیدواری کرد که با انجام این مطالعه، گام  موثری در کاهش بروز سرطان معده در پرخطرترین منطقه این نوع سرطان برداشته شود و نتایج آن به عنوان الگوی موفق مطالعاتی، مورد استفاده کشورها بویژه کشورهای در حال توسعه مبتلا به شیوع بالای عفونت هلیکوباکتر پیلوری قرار گیرد ./ ایسنا