پاره‌ای از نقدها به «سرا» (سامانهٔ رای‌سنجیِ اصلاح‌طلبان) ناشی از بی‌توجهی به جزئیات سرا است که در صورت تصویب شامل راه‌حل‌ها و تمهیداتی است که برای رفع این ملاحظات و انتقادات در طرح گنجانده شده است. تصویب و انتشار جزییات طرح این دسته انتقادات نادقیق را بلاموضوع می‌کند.
پاره‌ای دیگر از نقدها، نه به اصل طرح و لزوم شفاف و دموکراتیک شدن انتخاب نامزدها، که به مجری آن، شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان، است. در این دسته نقدها توجه نمی‌شود که اگر سرا تصویب نمی‌شد باز همین شورای عالی، که علی‌رغم همهٔ نقدهای وارد به آن تنها نهاد اجماع‌ساز جبههٔ اصلاح‌طلبان است، به شیوهٔ انتخابات قبلی لیست واحد این جبهه را می‌بست. به تعبیر دیگر دو راه پیش روی شورای عالی بود: ۱- شیوهٔ اندک‌سالارانهٔ نه‌چندان شفاف قبلی که چند نفر منتخب این شورا لیست‌ها را می‌بستند و ۲- شیوه‌ای بسیار دموکراتیک‌تر و شفاف و شمول‌گرا که همهٔ اعضای احزاب و فعالان اصلاح‌طلب کشور در آن مشارکت می‌کنند. اجرای سرا پیش‌نیاز دموکراتیک کردن و اصلاح ضروری خود شورای عالی هم است، هم برای انتخاب دموکراتیک اعضای حقیقی آن و هم متناسب شدن حق رای اعضای حقوقی آن با وزن اجتماعی‌شان. سرا ظرفیتی دارد که هیچ حزبی نمی‌تواند همهٔ لایه‌های پایین‌تر از خود در آن را پر کند و هر چه نفوذ اجتماعی بیشتری داشته باشد، در سرا منعکس می‌شود.
اما این یادداشت معطوف به نقدهایی‌ست که سرا را صرفا فرم محسوب می‌کنند. توجه این منتقدان به چند نکته جلب‌کردنی است:
فرم و محتوای دموکراتیک قابل تفکیک نیستند. حتی اگر بود، محتوای دموکراتیک در فرم دموکراتیک ریخته می‌شود و جان‌مایه‌ٔ دموکراسی «نمایندگی» و «مشارکت» است. بدون رای‌سنجیِ مقدماتی، افرادی که نامزد جبهه‌های سیاسی در انتخابات می‌شوند در واقع چندان نمی‌توانند بدنهٔ این جریان‌ها را «نمایندگی» کنند و عموم اعضای آن جریان نمی‌توانند در تعیین این نماینده‌ها برای پیگیری مطالبات و اهدافشان «مشارکت» کنند. همان نقدهایی که به اندک‌سالاری در نهادهای حکمرانی وارد است را به اندک‌سالاری در جبهه‌های سیاسی هم می‌توان وارد کرد و دموکراتیزاسیون جبهه‌های سیاسی هم بخشی از فرآیند دموکراتیزاسیون انتخابات است.
سرا جایگزین ارائهٔ «برنامهٔ» جبههٔ اصلاح‌طلبان در انتخابات نیست و چند طرح مکمل دیگر، از جمله ارائهٔ برنامه‌های سنجش‌پذیر قابل تحقق و جهت‌گیری‌های راهبردی اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس و پایش عملکرد و تغذیه‌ٔ موثر نمایندگان راه‌یافته به مجلس در طول دور‌‌ه‌ٔ نمایندگی هم باید در دستور کار اصلاح‌طلبان قرار بگیرد. اما از قضا خود سرا محملی برای انتخاب این برنامه‌ها و جهت‌گیری‌های راهبردی هم هست. در سرا نامزدهایی که می‌خواهند در لیست اصلاح‌طلبان قرار بگیرند و احزاب‌شان، برنامه‌ها و جهت‌گیری‌های خود را عرضه می‌کنند و اصلاح‌طلبان کشور با رای خود در این رای‌سنجی نشان می‌دهند که به کدام برنامه‌ها و افراد برای پیگیری این برنامه‌ها در مجلس رای می‌دهند.
سرا همچنین امکاناتی مهم برای تاثیر بدنهٔ اصلاح‌طلبان کشور در انتخاب شیوهٔ حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات فراهم می‌کند. رای‌سنجی در سرا به شیوهٔ «ترجیحی» و «دور حذفی سریع» (instant run-off) است که در آن شرکت‌کنندگان می‌توانند اولویت‌های بعدی رای‌شان را هم انتخاب کنند و صرفا کسانی خروجیِ این نوع رای‌گیری خواهند بود که مورد پذیرش اکثریت (نصف به اضافه یک) رای‌دهندگان، ولو در اولویت‌های چندمشان، بوده باشند. به تعبیر دیگر نامزدهایی که در سرا انتخاب می‌شوند از نظر اکثر اصلاح‌طلبان «خوب» و مورد پذیرش‌اند و لیست‌ها به هر قیمتی با نامزدهای ضعیف و منطق ترجیح بد بر بدتر پر نمی‌شود. اعضای سرا به نسبت این‌که به چند نامزد رای می‌دهند بر نوع حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات هم تاثیر می‌گذارند و به تعبیر دیگر راهبرد انتخاباتی این جبهه را تعیین می‌کنند. این نوع تاثیرگذاری هم فراتر از «فرم» است.
سرا همچنین امکان بالقوهٔ نظرخواهی از بدنهٔ اصلاح‌طلبان دربارهٔ محتوای شعارها، برنامه‌ها و تصمیمات این جبهه را فراهم می‌کند که باز فراتر از «فرم» است.
شهروندان دموکراسی‌خواه و عدالت‌جو، هم به شیوهٔ انتخاب نماینده‌هایشان (شفاف و دموکراتیک‌بودنش) و این‌که چه کسانی با چه برنامه‌هایی هستند اهمیت می‌دهند و هم به این‌که عملکرد و جهت‌گیری‌های راهبردی این نمایندگان چیست توجه دارند. سرا گامی بلند در جهت انتخاب دموکراتیک، شفاف و مشارکت‌جویانه‌تر نامزدها و برنامه‌هایشان است، فرم و محتوای دموکراتیک حضور انتخاباتی اصلاح‌طلبان را ارتقا می‌بخشد و پیش‌نیاز اصلاحِ شورای عالی است.
منبع: کانال امتداد
