به گزارش سلام نو، یک روزنامه ژاپنی با انتشار گزارشی از سفر آتی "حسن روحانی" رییس جمهوری اسلامی ایران به توکیو به نقل از برخی کارشناسان سیاست خارجی ژاپن نوشت: امید چندانی به گره‌گشایی این سفر در روابط بین تهران و واشنگتن وجود ندارد.
روزنامه انگلیسی (رسمی)" ژاپن تایمز" در مطلبی به قلم "ریجی یوشیدا" نوشت:
رئیس جمهوری ایران، در میان افزایش تنش‌ها درباره برنامه هسته‌ای تهران و تحریم‌های شدید اقتصادی که توسط ایالات متحده علیه این کشور اعمال شده، قرار است روز جمعه به توکیو آمده و با نخست وزیر "آبه شینزو" دیدار کند.
دیدار روحانی و آبه شینزو در حاشیه نشست مجمع عمومی ملل متحد در نیویورک/ ستامبر 2019/ عکس آرشیوی/ خبرگزاری "کیودو" ژاپن
با این حال، کارشناسان ژاپنی می‌گویند توکیو قدرت دیپلماتیک چندانی برای تغییر معادله در روابط تهران - واشنگتن را ندارد و همزمان هشدار دادند که ممکن است "آبه" در دیدار آینده با "روحانی" به پیشرفت قابل توجهی نرسد.
در روز 6 دسامبر (11 روز پیش) در وین، مقامات ایرانی تهدید کردند که از اوایل ژانویه 2020 محدودیت‌های جدیدی را در مورد بازدید بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) اعمال می‌کنند. با این اقدام پنجمین قدم ایران برای کاهش تعهدات برجامی برداشته خواهد شد.
از ماه "می" امسال، تهران هر 2 ماه یکبار قدم جدیدی برداشته است تا به تدریج تعهدات برجامی خود را کاهش دهد. "یاسووکی ماتسوناگا" ، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه مطالعات خارجی توکیو، هشدار داد که محدود کردن فعالیت‌های ناظران آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران، می‌تواند بحران هسته‌ای را به سطح بالاتری برساند.
او گفت: "اگر ایران برای پذیرش بازرسان آژانس انرژی هسته‌ای شرط و شروط جدید بگذارد، این اصلا اقدام خوبی نخواهد بود... شرط اصلی برجام این است که همه چیز تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای انجام شود. اگر ایران همکاری کامل با آژانس انرژی هسته‌ای را متوقف کند، این امر به طور موثر توافق هسته‌ای را تضعیف خواهد کرد. "
او افزود: "ژاپن باید (در جریان سفر روحانی به توکیو) به ایران بگوید که نباید همکاری با بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی هسته ای را کاهش دهد."
روز دوشنبه این هفته در تهران، "عباس عراقچی" معاون وزیر امور خارجه ایران به خبرنگاران ژاپنی گفت که ایران امیدوار است که "روابط دوجانبه قوی" بین ژاپن و ایران "قادر به غلبه بر فشارهای" ایالات متحده آمریکا باشد.
اوهمچنین گفت که تهران امیدوار است دولت ژاپن و بنگاه‌های اقتصادی این کشور واردات نفت از ایران را دوباره از سر بگیرند.
کارشناسان ژاپنی اما می‌گویند، بسیار بعید است که ژاپن بتواند تحریم‌های ایالات متحده را نقض کند و یا آنها را دور بزند و واردات نفت خام از ایران را مطابق با خواسته تهران از سر بگیرد.
پارسال، دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به طور یکجانبه کشورش را از برجام خارج کرد و این اقدام او با تشدید تنش با ایران، میراث دیپلماتیک "باراک اوباما" را در معرض نابودی قرار داد.
ترامپ علاوه بر این تحریم‌های اقتصادی قدرتمندی را علیه ایران وضع کرده است که باعث تورم شدید شده و مردم ایران را تحت تأثیر قرار داده است.
اکنون واشنگتن تهدید می‌کند با اعمال جریمه‌ها و محدود کردن دسترسی به بازار ایالات متحده، هرشرکتی که با ایران مراوده داشته باشد (از جمله شرکت‌های ژاپنی) و از این کشور نفت خام وارد کند را مجازت خواهد کرد.
در اوایل سال جاری میلادی ایران ، فرانسه و چند کشور دیگر اروپایی در تلاش برای دور زدن تحریم‌های ایالات متحده سازوکاری را ایجاد کردند (اینستکس) که بتواند تحریم‌ها را دور بزند اما این ساوزکار تاکنون با فشارهاو تهدیدهای آمریکا روی کاغذ مانده و اجرایی نشده است.
"ماتسوناگا" در این باره گفت: "عقل سلیم می‌گوید ژاپن گزینه چندانی برای دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران ندارد."
او گفت: " کارشناسان دیپلماتیک ایران می‌دانند که ژاپن نمی‌تواند هیچگونه اقدامی بر خلاف و در نقض تحریم‌های آمریکا صورت دهد."
نخست وزیر ژاپن در جریان سفر ژوئن 2019 به ایران / عکس آرشیوی
"کوییچیرو تاناکا" استاد دانشگاه و یک کارشناس برجسته امور ایران در ژاپن نیز تا حد زیادی با نظر "ماتسوناگا" موافق است.
او به ژاپن تایمز گفت: نشست آبه - روحانی که برای روز جمعه برنامه‌ریزی شده است با وجود انتظار کمی که از کسب پیشرفتی دیپلماتیک دارد، تا حدود زیادی تشریفاتی خواهد بود".
تاناکا با بیان اینکه برخی منتقدان در ایران حتی این سوال را به میان آورده‌اند که چرا روحانی در این زمان خاص به ژاپن سفر کرده، گفت: "دستور کار خاصی برای سفر روحانی به توکیو وجود ندارد تا ژاپن انتظار پیشرفت خاصی در جریان این سفر داشته باشد."
سفر 2 روزه روحانی به توکیو پس از شرکت او در نشست رهبران کشورهای اسلامی در مالزی و در روز جمعه انجام خواهد شد. این سفر پاسخی به سفر اخیر (ماه ژوئن 2019) آبه شینزو نخست وزیر ژاپن به تهران است.
موضوع احتمالی دیگر برای رایزنی مقامات ایران و ژاپن در توکیو، برنامه آبه برای اعزام ناوشکن نیروی دریایی ژاپن به منطقه (خاورمیانه) است ؛ جایی که تقریبا بیش از 90 درصد از نفت خام مصرفی ژاپن از آنجا وارد می‌شود.
انتظار می‌رود که در طول اجلاس سران در توکیو، آبه طرح اعزام نیروهای نظامی ژاپن به منطقه را به روحانی تشریح کند تا چراغ سبز ایران را برای انجام این ماموریت نظامی دریافت کند.
"تاناکا" و "ماتسوناگا" گفتند که تهران تاکنون مخالفت شدیدی با برنامه آبه نشان نداده است و روحانی احتمالاً به این دلیل با این طرح مخالفت نخواهد کرد که نیروهای ژاپنی قرار نیست در مناطق اطراف تنگه هرمز مستقر شوند.
تاناکا گفت: "در زمان صلح ، استقرار نیروهای ژاپنی هیچ مشکلی برای ایران ایجاد نمی‌کند."
توکیو از زمانی که ایالات متحده از ژاپن خواست تا به نیروهای گشت ائتلاف دریایی تحت رهبری آمریکا در خلیج فارس و دریای عمان بپیوندد تحت فشار قرار دارد. ژاپن برای حفظ صلح و ثبات در خاورمیانه به نیروهای نظامی آمریکا بسیار متکی بوده است، اما مشارکت در نیروی گشت ائتلاف به رهبری ایالات متحده علیه ایران بالقوه باعث خراب شدن روابط ژاپن - ایران می‌شود و حتی به شهرت دیرینه ژاپن به عنوان یک دولت با سیاست بی‌طرف آسیب می‌رساند.
با وجود اتحاد نظامی با ایالات متحده، ژاپن سالهاست رابطه خوبی با ایران دارد. در سال 2017 این کشور (ایران) 5.2 درصد از کل واردات نفت خام ژاپن را تأمین می‌کرد.
عکس: اسپوتینک
با این حال، تاناکا خاطرنشان کرد که دولت هنوز برای مردم ژاپن توضیح نداده است که اگر ایران و نیروی ائتلاف تحت رهبری ایالات متحده درگیر شوند، نیروهای نظامی ژاپن چه واکنشی نشان خواهند داد.
تاناکا گفت، مشخص نیست ژاپن با وجود حضور نظامی در منطقه در صورت درگیری احتمالی ایران و آمریکا چگونه می‌تواند به حفظ سیاست بی‌طرفی خود متعهد بماند.
تاناکا گفت: "دولت باید آمادگی لازم را داشته باشد تا بتواند در چنین شرایط اضطراری موقعیت خود را برای ایران یا ایالات متحده توضیح دهد./ عصرایران
