زعفران چیست؟
زعفران از گروه گیاهان زنبقی است و به شکل علفی می باشد. این گیاه که از ریشه پیازی خود می روید کوتاه است و گل زعفران شامل گل‌پوش 6 قطعه‌ای 3 کاسبرگ و 3 گلبرگ، همرنگ و خوشبو، دارای 3 پرچم با بساک زرد رنگ، مادگی آن دارای خامه سفید، کلاله 3 شاخه‌ای و قرمز رنگ است.
طول گیاه زعفران در حدود 20 تا نهایت 50 سانتیمتر است. در هنگام رشد گل‌ها و برگ ها داخل لوله ای غشایی قرار می گیرند که وظیفه حمایت برگ و گل تا خارج شدن از خاک را به عهده دارد
انواع روش کاشت زعفران
• کشت کپی و چاله‌ای
• کشت نواری
• کشت کپه‌ای زعفران
در ادامه به مهم‌ترین روش‌های کشت زعفران اشاره خواهیم کرد.
کشت کپی و چاله ای
ابتدا چاله هایی به عمق و عرض 20 تا 25 سانتیمتر حفر می کنیم سپس درون هر چاله 3 تا 15 عدد پیاز زعفران را درون آن قرار داده و روی آن را با خاک می پوشانیم تا آنجا که سطح زمین مسطح گردد.
در نظر داشته باشید که فاصله هر چاله با چاله بعدی بین ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر در یک ردیف و با ردیف کناری ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر را در نظر گرفته می شود.
کشت نواری زعفران
این روش به دو صورت انجام می گیرد:
• کشت نواری معمولی با تراکم کم ۳ تا ۴ تن در هکتار
• کشت آرمانی با تراکم ۸ تا ۱۰ تن در هکتار
• کشت نواری معمولی با تراکم ۳ تا ۴ تن در هکتار
ابتدا شیارهایی به عمق 25 تا 30 سانتیمتر توسط بیل یا تراکتور ایجاد نموده و سپس پیازها را با فاصله تقریباً 10 سانتیمتر از هم می چینیم و دوباره شیاری در فاصله 30 سانتیمتری ایجاد نموده و خاک آن را به شیار قبلی انتقال می دهیم و همین کار را تا آخر ادامه می دهیم. در این روش متوسط برداشت از سال سوم در حدود 12 تا 15 کیلوگرم در هر هکتار است.
کشت آرمانی زعفران
این روش همانند روش قبلی است اما ازلحاظ فاصله‌ها کمتر انتخاب می شود برای مثال فاصله هر پیاز با پیاز بعدی 4 تا 5 سانتی متر و فاصله هر شیار با یکدیگر 20 تا 30 سانتیمتر است. به علت فاصله کم پیازچه‌ها در نتیجه تراکم آن‌ها بالا رفته و در واحد سطح برابر با 10 تن در هکتار خواهد شد و متوسط برداشت از سال سوم در این روش در حدود 20 تا 25 کیلوگرم در هکتار است.
چه آب و هوایی مناسب کشت زعفران است؟
زعفران در مناطقی که آب و هوای معتدل دارند و در تابستان ها گرم و خشک و در زمستان ها هوا ملایم دارند خوب رشد می کند. در نظر داشته باشید امکان سازگاری زعفران در محیط های مختلف وجود دارد. به طور مثال در مناطق سردسیری نیز زعفران رشد کرده است.
پیازچه زعفران از آبان ماه تا اردیبهشت ماه فعالیت داشته و در تابستان به خواب می رود.
طرز کاشت زعفران
آماده کردن بستر کشت زعفران بسیار مهم است به این صورت که در فصل های پاییز و زمستان زمین را شخم می زنند تا زمین برای کشت آماده شود اگر شرایط برای شخم مهیا نبود به پایان بهار و یا اوایل تیرماه منتقل خواهند کرد.
توجه کنید که در زراعت صنعتی باید زمین را در پاییز شخم زد و در بهار بعد از اتمام باران های بهاری خاک را سله شکنی می کنند تا علف‌های هرز حذف شوند. سپس در ماه های مرداد و شهریور پس از کود دهی به میزان لازم به طور مثال 40 تا 80 تن کود حیوانی و 200 کیلوگرم کود شیمیایی فسفات آمونیوم زمین را برای کشت زعفران آماده می کنند.
بهترین خاک مناسب کشت زعفران
خاک مناسب کشت زعفران خاک رسی با مخلوط شن و آهک است و PH خاک باید بین 8 ـ 7 بوده، خاک مزرعه حاصلخیز و شیرین بوده و از علف‌های هرز پاک سازی شده باشد در نظر داشته باشید که زمین کشت زعفران باید نسبت به کشت زعفران بکر باشد یعنی از چند سال قبل کشت زعفران در آن زمین صورت نگرفته باشد.
زمان کاشت زعفران
زمان کشت از مرداد تا مهر ماه است و به مدت 7 تا 10 سال محصول خواهد داد.
تهیه پیاز زعفران
زمان تهیه پیازچه زعفران اواخر شهریور ماه است و باید از لحاظ سلامت حتماً بررسی شود تا از انواع آلودگی و قارچ دور باشد. در نظر داشته باشید که اساسی ترین مسئله در کشت زعفران انتخاب پیازچه سال می باشد.
بعد از تهیه پیازچه زعفران باید به سرعت اقدام به کشت کنید زیرا در معرض هوا قرار گرفتن آن موجب بروز بیماری‌ها و یا آفت در پیازچه خواهد شد؛ و جمع کردن توده بزرگی از پیاز روی هم در یک جا فساد انگیز است. پس هرچقدر فاصله بین آوردن پیازچه ها تا کاشت آن‌ها کمتر باشد بهتر است.
نحوه آبیاری بعد از کاشت زعفران
بعد از کشت پیازچه ها باید زمین کشت را آبیاری کرد اما در صورت آبیار قبل از کشت می توانید آبیار را چند روز بعد انجام دهید. به دلیل کم آب بودن زعفران در پاییز 15 روز قبل از خرج ساقه‌ها از گل ها باید یک‌بار آبیاری شود.
دقت کنید آبیاری زود هنگام و به دفعات منجر به رویش برگ ها و سپس گل ها خواهد شد که موجب سخت تر شدن چیدن گل ها می گردد.
پس از کاشت پیاز تا زمان برداشت گل های زعفران را فقط یک بار آبیاری کنید ولی اگر بعد از برداشت محصول در طول زمستان چند آب به کشت داده شود، به بزرگ شدن پیاز زعفران کمک می کند.
برداشت زعفران:
زمین کشت زعفران در سال اول محصول زیادی نخواهد داد و فقط پیاز های بزرگ و با بنیه امکان دارد گل بدهند. زمان برداشت از اواسط آبان ماه با ظاهر شدن گل ها شروع می شود و تا سه هفته ادامه دارد و ساعت برداشت نیز از طلوع آفتاب تا ساعت 9 صبح است.
