چرا روزهای آخر سال استرس داریم؟
هر سال با فرا رسیدن ماه اسفند و نزدیک شدن به روزهای آخر سال، بسیاری از افراد با استرس شدیدی مواجه می‌شوند. عوامل مختلفی باعث بروز این استرس می‌شوند. برای بعضی از خانواده‌ها، تعطیلات نوروز و رسوم مربوط به آن از اهمیت زیادی برخوردار است. این دسته از افراد می‌خواهند برای نوروز آمادگی لازم را داشته باشند. از نظافت منزل گرفته تا خرید لباس نو برای اعضای خانواده، رویدادهایی هستند که می‌توانند استرس‌زا باشند. بعضی از افراد در محل کارشان با شرایط استرس‌زایی مواجه می‌شوند؛ تکمیل پروژه‌های سالانه، اتمام بودجه‌ی سالانه، برنامه‌ریزی‌های سال جدید و….
اما دسته‌ی دیگری از افراد هم هستند که شرایط روحی و روانی خودشان باعث استرس می‌شود. این دسته از افراد، عادت کرده‌اند در روزهای آخر سال، زندگی سال گذشته‌ی خودشان را ارزیابی کنند. شکست‌ها، موفقیت‌ها، حوادث تلخ و شیرین و تصمیمات خود را مرور می‌کنند و برای سال جدید تصمیم‌گیری می‌کنند. اگر چه این کار به خودی خود اشکالی ندارد، اما در این افراد معمولا به احساسات ناخوشایندی منجر می‌شود.
به هر حال استرس روزهای آخر سال، یک چالش روانی شایع است که اگر با موفقیت از آن عبور نکنید، می‌تواند لحظات به‌یادماندنی شما در روزهای پایانی سال و تعطیلات نوروز را خراب کند. بسیاری از افراد به جای اینکه از سلامت روانی خودشان مراقبت کنند و تنش‌های روحی کمتری را تجربه کنند، روی فعالیت‌های مرتبط با پایان سال تمرکز می‌کنند. مدیریت نکردن این شرایط باعث می‌شود گاهی کشیدن یک نفس عمیق و راحت هم مشکل شود.
برای مدیریت استرس روزهای آخر سال چکار کنیم؟
برای اینکه در پایان سال روزهای لذت‌بخشی را تجربه کنید و برای سال جدید آماده شوید، از راهکارهای زیر کمک بگیرید.
۱. استراحت کنید و خواب کافی داشته باشید
این روزها اکثر افراد سرشان شلوغ است و کارهای زیادی برای انجام دادن دارند. هم در محیط کار و هم در زندگی شخصی ممکن است وظایف شما سنگین‌تر شود. به همین دلیل، همان‌طور که کار بیشتری انجام می‌دهید، به استراحت بیشتری هم نیاز دارید. کم‌خوابی و استراحت نکردن در این روزها، یکی از دلایل ایجاد تنش و اضطراب است.
۲. برنامه‌ی ورزشی خود را ادامه دهید
بسیاری از افراد در روزهای آخر سال، برنامه‌های روتین زندگی خود را کنار می‌گذارند. مثلا ورزش را تعطیل می‌کنند تا دوباره سال جدید با یک برنامه‌ی ورزشی جدید شروع کنند. ورزش باعث افزایش نشاط می‌شود و با استرس مقابله می‌کند. حتی اگر وقت کافی برای انجام کامل برنامه‌ی ورزشی‌اتان را ندارید، حداقل روزی نیم ساعت برای ورزش سبک وقت بگذارید.
۳. ورزش را شروع کنید
شاید فکر کنید این روزها وقت خوبی برای شروع یک عادت جدید نیست. اگر ورزش نمی‌کنید، طبیعت در حال بیدار شدن است؛ از خواب زمستانی بیدار شوید و ورزش را شروع کنید. شروع یک برنامه‌ی ورزشی را به سال جدید موکول نکنید و از همین امروز شروع کنید.
۴. غذاهای مقوی بخورید
شاید عجله و شتاب روزهای آخر سال باعث شود که به رژیم غذایی خود اهمیت ندهید و هر غذایی که ممکن بود بخورید. این روزها افراد زیاد تمایل پیدا می‌کنند تا غذاهای فست فودی و کنسروی بخورند. رژیم غذایی سالم خود را حتی در روزهای آخر سال هم حفظ کنید.
۵. برنامه‌ریزی داشته باشید
وقتی کارها زیاد می‌شود، خیلی زود کنترل امور را از دست می‌دهیم. شاید بعضی از آن‌ها را فراموش کنیم و وقت کافی برای انجام آن‌ها پیدا نکنیم. کارهایی که دارید روی کاغذ بنویسید و برای انجام آن‌ها برنامه‌ریزی کنید.
۶. کارها را اولویت‌بندی کنید
از بین انبوه کارهایی که باید انجام دهید، از مهم‌ترین‌ها شروع کنید. کارهایی که دارید روی کاغذ بنویسید و آن‌ها را بر اساس اولویتی که دارند مرتب کنید. کارهای مهم و فوری را اول انجام دهید و بعد سراغ وظایف دیگر بروید.
۷. درباره‌ی توانایی‌های خودتان واقع‌بین باشید
روزهای آخر سال که می‌شود افراد به این فکر می‌افتند که اهداف جدیدی برای سال آینده در نظر بگیرند و اهداف سال قبل را مرور کنند. اگر به اهداف سال گذشته نرسیده‌اید، نگران نباشد. اکثر ما موقع هدف‌گذاری، غیرواقع‌بینانه عمل می‌کنیم و اهدافی در نظر می‌گیریم که فراتر از توانمندی‌های ما هستند. اگر به این اهداف دست پیدا نکرده‌اید، نگران نباشید. این ناموفقیتی نباید باعث ایجاد استرس و نگرانی در شما شود. به جای نگرانی، کاغذ و قلم بردارید و برای سال پیش رو هدف‌هایی تعیین کنید، اما این بار کاملا واقع‌بینانه و با در نظر گرفتن شرایط و توانمندی‌های خودتان برنامه بریزید.
۸. مراقب هزینه‌ها باشید
مدیریت هزینه‌ها، استرس‌های فردای شما را هم کم می‌کند. معمولا روزهای نزدیک به عید، هزینه‌های زندگی افزایش پیدا می‌کند. از تهیه‌ی مواد غذایی و تنقلات برای عید گرفته تا تهیه‌ی لباس‌های نویی که لازم داریم و تغییراتی که دوست داریم در منزل ایجاد کنیم. اگر حواستان نباشد، خیلی زود مبالغ زیادی از پس‌انداز خود را از دست می‌دهید. آگاهانه خرید کنید و هر آنچه که واقعا نیاز است تهیه کنید. هر چیزی که لازم دارید یادداشت کنید تا از خرید هیجانی جلوگیری شود.
۹. حضورتان در فضای مجازی را کاهش دهید
سعی کنید روزهای آخر سال را بیشتر در دنیای واقعی سپری کنید. از دیدن مغازه‌ها، گل‌فروشی‌ها و هیجان مردم لذت ببرید. وقتی را برای گشت‌وگذار در طبیعت (البته با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی در این روزها) در نظر بگیرید و از فضای مجازی فاصله بگیرید. با این کار هم فرصت بیشتری برای انجام کارهای عقب‌افتاده دارید، هم از شور و هیجان دنیای واقعی در روزهای پایان اسنفد لذت می‌برید.
راهکارهای روان‌شناختی برای مقابله با استرس روزهای آخر سال
تمرکز آگاهانه روی کاهش استرس و مراقبت از سلامت روانی، در همه‌ی سال اهمیت دارد، اما در روزهای آخر سال که افراد به لحاظ عاطفی تحت تأثیر شرایط زمانی قرار می‌گیرند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. راهکارهای زیر کمک می‌کنند در روزهای آخر سال، استرس کمتری را تجربه کنید:
۱. روی خوشحالی سرمایه‌گذاری کنید
شاید تعجب کنید، ولی می‌توانید خوشحالی را با پول بخرید. پول فقط برای خریدن اجناس نیست؛ می‌توانید با پول زمان و انرژی بخرید. برای نمونه، شما ترجیح می‌دهید خودتان خانه را تمیز کنید یا تمیز کردن خانه را به دیگران بسپارید و انرژی و زمانتان را صرف کاری بکنید که از انجام آن لذت می‌برید؟
بعضی از افراد طرز فکر صحیحی ندارند و نمی‌دانند که بعضی از هزینه کردن‌ها باعث حذف هزینه‌های سنگین‌تر می‌شود. گران‌بهاترین دارایی هر فردی سلامت جسمی و روانی است و اگر این سلامتی آسیب ببیند، با هزینه‌های سنگینی جبران می‌شود.
اهمیت این مسأله به اندازه‌ای است که توصیه می‌شود حتی با مدیریت سایر هزینه‌ها، برای حفظ زمان و انرژی هزینه کنید. هزینه کردن برای خوشحالی، ولخرجی عاقلانه و لذت‌بخشی است.
۲. عوامل استرس‌زا را مشخص کنید
در ابتدای مقاله به تعدادی از عوامل استرس‌زا در روزهای پایانی سال اشاره کردیم. می‌توانید عامل استرس در خودتان را پیدا کنید؛ فقط کافی است برنامه‌هایی که به زندگی روزمره‌ی شما اضافه شده‌اند را مرور کنید. پس از پیدا کردن عامل استرس، می‌توانید با راهکارهای ارائه شده در همین مقاله، شرایط را مدیریت کنید. اگر در برابر کمی تغییر مقاومت نکنید و طرز تفکرتان را اصلاح کنید و خلاقیت داشته باشید، می‌توانید استرس را تا حد زیادی کاهش دهید.
۳. ذهنیت خود را تغییر دهید
گاهی اوقات ما با ذهنیت منفی خودمان باعث سخت‌تر شدن شرایط می‌شویم. حتی کوچک‌ترین سختی‌ها را برای خودمان بزرگ می‌کنیم. عبارت‌هایی مثل «این کار واقعا سخت است.» یا اینکه «هرگز نمی‌توانم این کار را تمام کنم.» را دور بریزید. به جای این کار، برای موفقیت‌های کوچک خود ارزش قائل شوید و هر کاری را که تمام می‌کنید، بابت آن خوشحال باشید.
۴. انتظارات از خودتان را کاهش دهید
وقتی دیگران، رییس در محل کار، دوستان و اعضای خانواده و حتی خودمان انتظارات متعددی از ما داشته باشند، خیلی زود احساس می‌کنیم که تحت فشار هستیم. از خودتان به اندازه‌ی توانایی‌هایتان انتظار داشته باشید. برای پذیرفتن مسؤولیت‌های جدید حتما حد و مرزی برای خودتان در نظر بگیرید. هر جایی که امکان انجام کاری را ندارید، «نه» بگویید.
مشخص کنید که برای خوشحالی، آرامش و موفقیت خودتان به چه چیزی نیاز دارید. اگر چیزی مانع رسیدن به این هدف می‌شود، آن را کنار بگذارید. نپذیرفتن کاری که توانایی انجام آن را ندارید یک حسن دیگر هم دارد؛ احساس عذاب وجدان از ناتمام گذاشتن کارها را از بین می‌برد. در این صورت انرژی و انگیزه‌ی بیشتری برای انجام کارهایی دارید که بیشتر از همه برای شما اهمیت دارند.
۵. تفریح را فراموش نکنید
کارهایی که باید تا آخر سال انجام شوند و همین‌طور مسؤولیت‌های زندگی خانوادگی باعث می‌شوند که روزهای آخر سال وقت کمی برای تفریح داشته باشیم. اما تفریح کردن و پایبندی به برخی سنت‌های هیجان‌انگیز، می‌تواند سطح استرس را کاهش دهد. حتی اگر شده برای مدت زمانی کوتاه، در تقویم اسفند خود جایی برای تفریح در خانه و با توجه به محدودیت‌هایی که به علت بیماری کرونا وجود دارد، بگذارید. حیف است که این روزهای شاد و پرهیجان را در نگرانی و استرس طی کنید.
نظر شما