سلام نو _ سرویس گردشگری: باغ موزه قصر از جاهای دیدنی تهران است و اولین صفحات تاریخچه آن به فتحعلی شاه قاجار مربوط می‌شود. این زندان که در سال ۱۳۰۸ توسط رضاشاه بازسازی شد، یکی از مهم‌ترین زندان‌های دوره پهلوی به شمار می‌رفت. پس از کودتای ۱۳۳۲، بخش‌های مخصوص به زندانیان سیاسی به زندان قصر اضافه شد. تعداد زیادی از افراد انقلابی و سیاسی در این زندان اسیر بوده‌اند. این بنای تاریخی با پیشینه‌ای تامل‌برانگیز در ۲۶ آبان ۱۳۷۵، با شماره ۱۷۶۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آشنایی با باغ موزه قصر
۱۱ آذر ۱۳۰۸ بود که زندان قصر به دستور رضا شاه افتتاح شد. این زندان که قبل از ساخت زندان اوین، تنها زندان شهر تهران بود، در محلی ساخته شده است که پیشتر قصر قاجار در آن قرار داشت. اتفاقا نام زندان قصر هم از این موضوع الهام گرفته است. زندان قصر که در تاریخ قبل از انقلاب به مکان بسیار مهمی برای حبس چهره‌های انقلابی تبدیل شده بود، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز همچنان به فعالیت خود ادامه داد و این بار زندانیان غیرسیاسی در آن نگه داشته شدند.
این زندان در سال ۱۳۸۳ به علت قرار گرفتن در بافت قدیمی تهران و همچنین نزدیکی به شهر، تعطیل شد و از همان زمان کم کم کار تبدیل شدن زندان قصر به موزه آغاز گردید تا اینکه در سال ۱۳۹۱ موزه زندان قصر رسما افتتاح شد.
۱۱ آذر ۱۳۰۸ بود که زندان قصر به دستور رضا شاه افتتاح شد. این زندان که قبل از ساخت زندان اوین، تنها زندان شهر تهران بود، در محلی ساخته شده است که پیشتر قصر قاجار در آن قرار داشت. اتفاقا نام زندان قصر هم از این موضوع الهام گرفته است.
زندان قصر که در تاریخ قبل از انقلاب به مکان بسیار مهمی برای حبس چهره‌های انقلابی تبدیل شده بود، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز همچنان به فعالیت خود ادامه داد و این بار زندانیان غیرسیاسی در آن نگه داشته شدند. این زندان در سال ۱۳۸۳ به علت قرار گرفتن در بافت قدیمی تهران و همچنین نزدیکی به شهر، تعطیل شد و از همان زمان کم کم کار تبدیل شدن زندان قصر به موزه آغاز گردید تا اینکه در سال ۱۳۹۱ موزه زندان قصر رسما افتتاح شد.
معماری داخلی زندان قصر
ساختمان اصلی باغ از سه طبقه تشکیل شده که در مجموع ۲۵۰۰ متر مساحت دارند و در میان باغی به مساحت ۱۱ هکتار واقع شده است. فضای باغ موزه قصر، شامل سه بخش خدماتی، ارتباطی و عملکردی می باشد. یکی از ویژگی های مهم معماری کاخ باغ موزه قصر، قرینگی آن است که نقطه میانی این قرینگی از اتاق آینه شکل گرفته است.
علاوه بر قرینگی می توان در بخش هایی از ساختمان نقاشی و گچبری دید. در حقیقت پس از بازسازی باغ موزه قصر توسط رضا خان، معماری آن تلفیقی از معماری شرق و غرب شد. پلان باغ موزه قصر، دایره ای شکل است و بالکن های آن دارای نرده می باشند. هدف از ساخت بالکن ها ورود هوا به داخل زندان بود. البته همین عامل موجب می شد تا هوا در زمستان بیش از حد، سرد و در تابستان، بسیار گرم باشد.
این مجموعه از چندین بخش مختلف، تشکیل شده است که از میان آن ها می توان به موزه مارکوف، کتابفروشی، زورخانه، مرکز اسناد موزه مارکوف، گالری رسمی موزه مارکوف، سالن فرخی یزدی که ویژه اجرای تئاتر و موسیقی است.
موزه زندان سیاسی که در آن حسینیه، هتل، مرکز مطالعات و کتابخانه و مجسمه های متنوع موجود است، برج های دیده بانی، نیایشگاه و باغ ایرانی اشاره کرد. مهندسین جدید در بازسازی بنا تلاش کرده اند تا زندان مارکوف را از حالت مخوف آن خارج کنند.
موزه مارکوف
زمانی که از در باغ موزه قصر وارد می شوید بنایی را مشاهده می کنید که در وسط باغ موزه واقع شده و موزه مارکوف نام دارد. برای ورود به موزه مارکوف باید از باجه شیشه ای که در کنار آن قرار دارد، بلیت بخرید. مارکوف، نام معمار روسی است این بنا را طراحی کرد. بنا بر شهادت تاریخ، وی از دوستان نزدیک رضاخان بوده است. پس از کودتای رضاخان، علیه قاجارها، این بنا که در آن زمان، نظمیه بود با توپ ویران شد و تمامی زندانیان آن، آزاد شدند. در موزه مارکوف، بخش های مختلفی وجود دارد که در مساحت ۸۸۰۰ متر مربعی آنجا، قرار دارند. یکی از بخش های معروف موزه مارکوف، کتابفروشی دائمی آن است که کتاب هایی را با مضامین تاریخ مبارزات سیاسی و انقلابی عرضه می کند.
موزه سیاسی
موزه سیاسی زندان قصر دارای مصاحتی حدود ۵ هزار متر مربع می باشد و از جمله ساختمان های بزرگ باغ موزه به حساب می آید. در این بخش، اسناد زیادی از تاریخ و سیاست دوران پهلوی وجود دارد. با گشت و گذار در این موزه سیاسی می توانید درباره سیاست های مدیریتی زندان، علت زندانی شدن زندانیان و تعداد زیادی از زندانیان مشهور سیاسی آشنا شوید. حسینیه و مرکز مطالعات موزه نیز در این بخش، واقع شده است. پیشنهاد می شود که بازدید از این بخش موزه را از دست ندهید.
نظرات