باغ صفوی قزوین؛ باشکوه و تماشایی

سلام نو _ سرویس گردشگری: مجموعه باغ صفویه که با نام‌های باغ سعادت‌ آباد، باغ فرهنگی قزوین و دولت‌ خانه صفوی نیز شناخته می‌شود، به دوره‌های صفوی و قاجار تعلق دارد. با مساحتی بیش از ۶ هکتار، این مجموعه از سردر عالی‌قاپو در ابتدای خیابان سپه قزوین آغاز می‌شود و در انتها به محوطه کاخ چهل‌ ستون قزوین می‌رسد.

با بازدید از مجموعه باغ صفوی می‌توانید از آثار و بقایای به‌جا مانده از دوره‌های مختلف صفوی، افشاریه، زندیه و قاجار به‌صورت یک‌جا دیدن کنید. برخی از بناهای حاضر در این مجموعه شامل عمارت نادری، عمارت پهلوی، عمارت قاجاری، کاخ چهلستون و بقعه پیغمبریه می‌شود.

آشنایی با باغ صفوی قزوین

مجموعه باغ صفوی (باغ سعادت آباد، باغ فرهنگی قزوین، دولتخانه صفوی یا ارگ تهماسبی) مربوط به دوره صفوی – دوره قاجار است و در قزوین، مابین خیابان هلال احمر و پیغمبریه، سبزه میدان و خیابان سپه واقع شده‌است.

مجموعه باغ صفوی دارای بیش از ۶ هکتار وسعت می‌باشد و از سردر عالی‌قاپو در شمال و ابتدای خیابان سپه قزوین آغاز شده و در انتها به محوطه کاخ چهل‌ستون قزوین اتصال می‌یابد و در طول مسیر خود با گذشتن از چندین حیاط و محوطه باز، می‌توانید از آثار و بقایای به‌جا مانده از دوره‌های مختلف صفوی، افشاریه، زندیه و قاجاریه را یکجا مشاهده نمایید. مجموعه باغ صفوی در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۲۶۸۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این مجموعه متشکل از بناهای مختلفی مربوط به دوره‌ی صفویه، دوره‌ی قاجار و دوره‌ پهلوی است. با این حساب می‌توان تاریخ حدود ۵۰۰ سال گذشته‌ی ایران را در این مجموعه یک‌جا تماشا کرد.
اگر آن‌قدر فرصت‌تان کم است که نمی‌توانید از همه‌ی جاهای دیدنی قزوین بازدید کنید، اگر فقط چند ساعت را در این شهر می‌گذرانید، یا به هر دلیلی، فقط به یکی از جاهای دیدنی قزوین می‌توانید سر بزنید، پیشنهاد می‌کنم به‌سراغ این مجموعه بروید.

شاه طهماسب پس از استقرار در قزوین (به عنوان پایتخت جدید خود) دستور داد تا تل باغی بسازند و عمارتی را در آن بنا کنند؛ بنا بر دستور شاه، معماران برجسته ایران گرد آمدند و باغی را طراحی کردند؛ این باغ باغ صفوی نام گرفت. عمارتی نیز، بنا به خواست شاه، در آن بنا شد و کاخ چهل ستون یا عمارت کلاه فرنگی نام گرفت.

محدوده اصلی باغ دارای 7 در وروردی بوده است که فقط یک در از آنها به نام سردر عالی قاپو باقی مانده است. محل دقیق باغ را به علت تخریب و ساخت و سازهای اطراف نمی توان تعیین کرد. در حال حاضر، محوطه محصور خیابانهای هلال احمر و پیغمبریه را باغ صفوی می نامند. سازمان میراث فرهنگی در صدد است بناهایی را که به حریم باغ تجاوز کرده اند و باعث تخریب و نابودی تدریجی این مجموعه گشته اند، خریداری کرده و این مجموعه را بازسازی نماید. در حال حاضر مدرسه هایی که بین عمارت پهلوی و گراند هتل (دو بنا از این باغ) واقع شده اند خریداری شده است.

جاذبه‌های باغ صفوی قزوین

سردر عالی قاپو

این مجموعه در گذشته ۷ درب ورودی داشته که امروزه سردر عالی قاپو تنها درب باقیمانده آن است. با اینکه تزیینات و نقاشی های این سر در از بین رفته اند ولی هنوز کاشی کاری های آن دیده می شوند.
عمارت نادری
عمارت نادری یکی از کاخ های تابستانه شاهان صفوی بود و از آن برای میزبانی از مهمانان خارجی استفاده می شد، با اینکه اثری از این عمارت نمانده ولی در دهه اخیر به همت باستان شناسان، ورودی این عمارت و بخشی از بنای مدفون شده اش کشف شد.

عمارت پهلوی و قاجاری
این دو عمارت در مجاورت هم قرار گرفته اند، ۲ عمارتی که هر یک به دوره ای از تاریخ اختصاص داشته و سبک معماری متفاوتی دارند. در نمای عمارت ۲ طبقهِ پهلوی تزئینات خاصی نمی بینید، در حالی که عمارت قاجاری با سرستونهای زیبا و حوض بزرگش چشم نوازی می کند. اما این دو عمارت یک ویژگی مشترک دارند و آن اینکه در گذشته به عنوان شهربانی کاربری داشته اند.
گراند هتل
درست یک قرن پیش و در سال های پایانی دوره قاجار، گراند هتل احداث شد. برای همین می توان این هتل را یکی از قدیمی ترین هتل های کشور دانست. این بنای ۳ طبقه که به خاطر تفاوت سطح باغ و خیابان از بیرون ۲ طبقه دیده می شود، در طی ناملایمتی های روزگار سینمای معروف خود یعنی سینما گراند را به طور کامل از دست داد ولی هنوز با قامتی استوار به حیات خود ادامه می دهد.
موزه قزوین
در قسمت شرقی مجموعه باغ صفوی، موزه قزوین دیده می شود؛ در داخل این موزه مجموعه ارزشمندی از آثار مربوط به دوران قبل از میلاد مسیح تا بعد از اسلام به نمایش گذاشته شده است.

کاخ چهلستون

یکی دیگر از کاخ های سلطنتی شاه طهماسب همین کاخ چهلستون است که با نام عمارت کلاه فرنگی نیز شناخته شده است. به غیر از این کاخ بقیه کاخ های سلطنتی شاه طهماسب به تاریخ پیوسته اند ولی کاخ چهلستونِ باغ صفوی هنوز زیبایی های خود را حفظ کرده، از جمله هنر نگارگری، نقاشی دیواری، فرسک و ارسی های پنج چشمه‌اش و به همین دلیل یکی از بناهای مهم شهر به حساب می آید. این کاخ امروزه به عنوان موزه خوشنویسی کاربری دارد.
بقعه پیغمبریه
یکی دیگر از بناهای دوره صفویه زیارتگاهی است که بعد از مرمت آماده میزبانی از گردشگران شده است. این زیارتگاه زیبایی اش را مدیون کاشی کاری ها، آینه کاری ها، کتیبه و پنجره های طاق نمای خود است. بقعه پیغمبریه را می توانید جنب مسجد پیغمبریه و در قسمت غربی کاخ چهلستون پیدا کنید.