سلام نو پلاس+: به جرات میتوان آیدین آغداشلو را یکی از برجستهترین هنرمندان ایران معاصر دانست، هنرمند نقاشی که ورودش در هر حوزه به خلق اثری بی بدیل انجامید.
آیدین آغداشلو، فرزند محمد بیک آغداشلو (حاجی اوف) و ناهید نخجوان، در سال 1319 خورشیدی در محله آفخرای شهر رشت به دنیا آمد. پدرش از مهاجران قفقازی و عضو حزب مساوات قفقاز بود و خاندان وی نیز نام خانوادگی خود را از نام شهر کوچک آغداش گرفتهاند. مادرش نوه بهمن میرزا پسر عباس میرزا بود.
اولین اثر نقاشی آیدین زمانی که او 14 ساله بود به فروش رسید. 2 سال بعد، او طراحی گرافیک را در موسسه تبلیغاتی آشنا آغاز کرد و چندی بعد در بخش تبلیغاتی روزنامه اطلاعات مشغول به کار شد و ماهی 300 تومان حقوق گرفت.
آغداشلو در 19 سالگی پس از شرکت در کنکور به دانشکده هنرهای زیبا در دانشگاه تهران رفت؛ اما در سال 1346، از ادامه تحصیل بازماند. چندی پس از آن نخستین نقد هنریش را در مجله اندیشه و هنر منتشر کرد. او همچنین با نام مستعار «فرامرز خبیری» به نقد شعر شاعران معاصری چون احمدرضا احمدی، احمد شاملو، اخوان ثالث، و محمدعلی سپانلو پرداخت.
آثار هنری او به خاطر نمایش اندیشه مرگ و فنای تدریجی و نیز بازآفرینی کارهای مطرح کلاسیک در قالبی نوگرا و سورئال شناخته شدهاند. دو مجموعه خاطرات انهدام و سالهای آتش و برف وی از جمله مهمترین مجموعههای هنر نوگرا در ایران به شمار میروند.
آغداشلو در سال 1354 خورشیدی نخستین نمایشگاه انفرادی خود را در انجمن ایران و آمریکا در تهران برگزار کرد. نقاشیهای به نمایش درآمده اغلب از اشیای معلق، آدمکها، و چند اثر مربوط به رنسانس بودند؛ کارهایی که بعدها نخستین نمونههای مجموعه خاطرات انهدام شدند و شکلگیری اندیشه فنا و مرگ در ذهن وی را به خوبی نمایش میدادند. نمایشگاه بعدی آغداشلو که به صورت انفرادی برگزار شد نزدیک به 40 سال با این نمایشگاه فاصله زمانی داشت.
در دوره پس از برگزاری نمایشگاه نقاشی انفرادی خود در انجمن ایران و آمریکا، آغداشلو بیشتر به نقاشی از خود نقاشی میپرداخت؛ او با انتخاب آثار هنرمندان دوره رنسانس و نگاه به نقاشی آنها، به ایجاد روایتی شخصی از آن کارها میپرداخت. این تقلید از هنر پیشینیان او را میتوان به علاقه شخصیش به تاریخ هنر و به ویژه تاریخ هنر در دوره رنسانس ایتالیا مربوط دانست. آثار او در دوره پیش از انقلاب 1357، مملو از گرایش به رنسانس و مکتب فلاندری است.با این حال با گذر زمان و تغییر مظاهر زیبایی در ذهن وی، آنچه که در نقاشیهایش نابود میشد نیز تغییر کرد؛ چنانکه پس از انقلاب، هنر ایرانی – همچون نگارگری و خوشنویسی – جای هنر ایتالیایی را در کارهای او گرفت.
بازسازی واقعگرایانه از کارهای مهم و مطرح تاریخ هنر بیشتر سبک آغداشلو در دوران نوجوانی و جوانی را تشکیل میداد. او در آغاز به دلیل دلبستگی نظری به این کارها، نوآوری در آنها انجام نمیداد؛ ولی در سالهای بعد و با بیشتر شدن علاقه وی به اندیشه انهدام و نابودی، همان نقاشیها با فلسفه شخصی ترکیب شدند و چهره نابود و تاریک به خود گرفتند.
در جوانی، آغداشلو به کتابهای خطی علاقه زیادی داشت و از آنجا که توانایی مالی خرید کارهای گرانبها را نداشت، به خرید آنچه میپرداخت «که کسی نمیخرید»؛ کتابهای خطی و نسخههای پاره و مچاله شده که سپس به ترمیمشان میپرداخت. مسیر ترمیم و بازسازی این آثار کهن اما، با گذر زمان در آثار نقاشی وی روند معکوس به خود گرفت و به نابودی و مچاله کردن دوباره آن آثار رسید.
مجموعه نقّاشیهای آغداشلو که عمده کارهایش در یکی از این مجموعهها جای میگیرد از این قرارند:
خاطرات انهدام
سالهای آتش و برف
فاجعه آخرالزمان
معما
شفاعت فرشتگان
یادداشتهای باغ ملک
برخی از نقّاشیهای آغداشلو در موزه هنرهای معاصر تهران نگهداری میشوند. بیشتر نقّاشیهای دیگرش در مجموعههای خصوصی هستند. او چند نقّاشی نیز برای جلد چند کتاب از بهرام بیضایی کشیده است. از جمله عیّارنامه، دیباچهٔ نوین شاهنامه و طومار شیخ شرزین.