اهواز از آن شهرهای جذاب جنوب کشور است که با موسیقی ایران گره خورده. اهواز مرکز استان خوزستان و مورد علاقه عموم ایرانی‌ها است. این شهر از سال ۱۳۰۳ تا کنون به‌عنوان مرکز استان خوزستان شناخته می‌شود و به‌عنوان هفتمین شهر پرجمعیت ایران و بزرگترین و پرجمعیت ترین شهر جنوب غربی ایران شناخته می‌شود.
اهواز شهر پل‌ها، شهر کارون، شهر جنگ و دفاع، شهر موسیقی، فلافل، فوتبال و زندگی است، شهری که با تمام سختی‌ها و دردسرها شور زندگی در آن جریان دارد.
معنای نام اهواز
ظاهرا ریشه نام اهواز را برگرفته از قوم خوزی (یا هوزی) می‌دانند که ساکنان بومی استان خوزستان بوده‌اند. بر اساس آنچه در دانشنامه اسلام آمده محتمل تر آن است که اهواز در محل شهر قدیم تاریانا هخامنشی قرار گرفته باشد. آن چنان که در ایرانیکا ذکر شده است در دوره ساسانی نام شهر به هرمز اردشیر تغییر داده شده‌است. هرمشیر بعدها به صورت خلاصه شده داراواشیر درآمد.
این شهر در همه جای مرکز تجاری خوزستان، هوجستان واجار نامیده می‌شد و نیمه دیگر شهر در آن سوی رودخانه هرمشیر خوانده می‌شد. عرب‌ها آن «سوق الاهواز» ترجمه کردند. بطوری که اهواز جمع هوزی یا خوزی، نام قبیله اصلی بومی خوزستان بوده‌است.
عبدالمجید ارفعی، متخصص برجسته زبان‌های باستانی در این باره می‌گوید: اَوَز دارای یک صورت تحولی است و شکل دیگری است از کلمهٔ اهواز، خوز و خوزستان که این اسم را زمان هخامنشی داشته‌ایم و به ایلامی‌های خوزستان اطلاق می‌شده‌است. این واژه که با فتح الف و واو و سکون ز درست می‌باشد ریشه‌اش در فارسی باستان اووَجَه (uvaja) و اووْجَه (uvja) می‌باشد. از همین کلمه هم خوز آمده‌است (او تبدیل به خو و ج تبدیل به ز) و هم اهواز (او تبدیل به ـَه و ج تبدیل به ز. در اوز، او (uva) خودش مانده و ج تبدیل به ز شده‌است.
نگاهی به تاریخ اهواز
شهر اهواز در سده‌های نخستین اسلامی به واسطه سدی که بر کارون بسته شده بود، از بزرگترین و آبادترین شهرهای خوزستان به‌شمار می‌آمد. این شهر تا ۲۵۶ق/۸۷۰م شهری پررونق و آباد بود، اما در این سال اهواز به تصرف سپاهیان صاحب‌الزنج درآمد و کم فروغ شد. اوضاع اهواز چنان رو به افول نها که در اواخر سده پنجم هجری مرکزیت خوزستان از آنجا به شوشتر منتقل شد. در سده ۶ ق اهواز به شهری ویران و خالی از سکنه تبدیل شد و از شهری پر رونق به یک خرابه بدل شد.
سید عبدالله جزایری که در قرن دوازدهم یعنی قرن‌ها پس از ویرانی اهواز می‌زیسته فتنه صاحب‌الزنج را عامل عدم اعتنا و بی‌رغبتی خلفا دانسته که «بعد از تسکین فتنه چون خلفا را به عمارت آن ولایت رغبت باقی نماند و واماندگان آنجا از عمده ضبط آن همه نیشکر و ادای مال و جهات دیوانی آن‌ها بیرون نتوانستند آمد، لاجرم اکثر جلای وطن نمودند و…»
افول اهواز تا تقریبا دو قرن پیش و اواسط دودمان قاجار ادامه داشت و چنان شدت یافت که گاه هیچ ردی از آن در تاریخ نمی‌بینید. آنطور که کسروی نوشته اهواز امروزی پس از اعطای اجازه ناصرالدین شاه به خارجیان برای کشتیرانی در قسمت جنوبی کارون رونق دوباره یافت. این اجازه نامه در کنار وضع ناخوش شوشتر، شیوع طاعون و البته کشف نفت در مسجد سلیمان روحی دوباره در اهواز دمید و در نهایت کاری کرد که مرکزیت خوزستان بعد از مدت‌ها از شوشتر به اهواز منتقل شود.
در نهایت در سال ۱۲۹۱ خورشیدی نخستین چاه نفت در نزدیکی اهواز کنده شده و این چنین شرکت ملی نفت به صورت گسترده به ساخت و ساز در این شهر پرداخت. شرکت نفت در سال ۱۲۹۹ خورشیدی یک کمپ در «کمپلو» کنونی ایجاد کرد و نخستین ساختمان شرکت نفت در سال ۱۳۰۵ در اهواز ساخته شد. نفت عامل اصلی رشد شتابنده اهواز در دوران پهلوی شد، رشدی که کم و بیش تا امروز هم ادامه دارد.
اقلیم و آب و هوای اهواز
بخش بزرگی از استان خوزستان، جلگه است و شهر اهواز نیز در بخش جلگه‌ای جای دارد. در زمستان سرما تا پنج درجه سانتیگراد کاهش و در تابستان تا پنجاه درجه سانتیگراد افزایش می‌یابد.
اما گرمای مردافکن تنها مشکل اهواز نیست و آلودگی هم سهمی بزرگ در آب و هوای ناخوشایند اهواز دارد. اهواز پس از اصفهان و تهران، بیشترین آلودگی هوا را دارد و هر روز هم بیشتر غرق آلودگی می‌شود. مهم‌ترین علت آلودگی هوای اهواز، گردوغبار و حمل‌ونقل درون‌شهری است. به جز این کارخانه‌های مختلف سهم زیادی در وضعیت امروز اهواز دارند.
اهواز سرزمین پل‌ها و شط
اهواز شهر پل‌ها است پس عجیب نیست که بخش عمده‌ای از جاذبه آن به پل‌ها باز گردد. یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهر اهواز پل‌های اهواز هستند. هم‌اکنون ۹ پل بر روی کارون در اهواز وجود دارد که اولین آن‌ها یعنی پل سیاه مختص عبور قطار می‌باشد. از ۸ پل دیگر پل سفید (پل اول - پل معلق) و پل هشتم به دلیل سبک خاص معماری و طراحی زیبایش، چشم‌انداز زیبایی به شهر داده‌اند. آخرین پل اهواز با نام پل نهم در سال ۱۳۹۹ به بهره‌برداری رسید. مهم‌ترین جاذبه اهواز هم کارون است، رودی که با قلب ایرانیان گره خورده است.
سرای معین التجار
این بنا در دوره ناصرالدین شاه و با کارکرد تجاری ساخته شد و تا سال‌ها مورد استفاده بود. سرای معین‌التجار در سال ۱۳۷۴ با یک آتش سوزی آسیب بسیار دید و در آن به تازگی به روی مردم باز شده است.
خانه دادرس
بنایی بازمانده از دوره قاجار است که در سال ۱۳۸۲ به شماره ۹۷۶۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. این بنا در مرکز شهر اهواز در خیابان نظامی ساخته شد. در خیابان نظامی و مرکز شهر اهواز خانه‌های متعددی از دوره‌های قاجاریه و پهلوی به جا مانده که بخش ناچیزی از آن‌ها به ثبت رسیده‌است. سرای دادرس یکی از این بناهای تاریخی شهر اهواز است که تاکنون فقط به ثبت رسیده و در نگهداری و مرمت آن کوتاهی شده‌است.
سوغات اهواز؛ خرما و خرما و خرما
خرما بهترین سوغات اهواز است. استان خوزستان و به‌ویژه اهواز نخلستان‌های بسیاری در دل خود جای داده‌اند که هرسال درصد زیادی از نیاز کشور را برطرف می‌کنند. در این شهر می‌توانیم انواع مختلف خرما را در انواع شکل و انواع فرآورده‌ها مشاهده کنیم.
در سال‌های اخیر از خرما، فرآورده‌هایی لذیذ تهیه می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توانیم به قهوه هسته خرما، قند خرما، سرکه خرما، شیره خرما، رنگینک، حلوای خرما، چیپس خرما، نان خرمایی، خرمای شکلاتی و انواع شیرینی اشاره کنیم.
چطور به اهواز برویم؟
با توجه به موقعیت خاص استان خوزستان از نظر اقتصادی برای رسیدن به اهواز با هیچ کمبودی مواجه نیستید. مدت زمان سفر هوایی مرکز این استان از استان تهران در حدود یک ساعت و سی دقیقه طول می‌کشد و مدت زمان سفر با قطار نیز به ۱۵ ساعت می رسد. به جز اهواز که میزبان پروازهای بسیاری از داخل و خارج ایران است، آبادان هم فرودگاه بین‌المللی دارد. دزفول هم یک فرودگاه کوچک قدیمی دارد که به تهران پرواز دارد.
به جز این راه زمینی برای رسیدن به اهواز هم موجود است و با خودروی شخصی و اتوبوس می‌توان به نقاط مختلف استان رسید، هر چند مسیر رسیدن به استان خوزستان و اهواز از تهران و استان‌های نزدیک به آن بسیار دور است.
نظر شما