پای هر نوع از گردشگری و توریسم که در میان باشد اصفهان حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد. تعدد جاذبه‌های تاریخی، گستردگی میراث فرهنگی، رنگ‌به‌رنگ بودن آثار هنری و جاذبه‌های طبیعی اصفهان به حدی است که این شهر را به طور دقیق لایق عنوان نصف جهان می‌کند.
در یک نگاه کلان‌تر باید گفت که شهر اصفهان مرکز استان اصفهان است، استانی که بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی دارد که هزار و ۸۵۰ مورد آن به ثبت ملی و هفت اثر آن به ثبت جهانی رسیده. این به آن معنا است که با سفر به اصفهان شما به دسترسی سریع و خوبی به شهرها و روستاهایی مثل کاشان، ابیانه و نطنز دارید.
معنای نام اصفهان
شهر کهن سال اصفهان از همان روزگاران قدیم «جی» هم نامیده می‌شده است و شاید حق این باشد که گفته شود حتی تا قرون نخست پس از اسلام نیز جی و اصفهان را با هم می‌آوردند و از هر دو، یک شهر و یا یک ناحیه را اراده می‌کردند.
از مراجعه به متون تاریخی و ادبی پس از اسلام چنین برداشت می‌شود که از جی گاه‌وبیگاه به عنوان ولایت یاد می‌کنند و اصفهان را به معنی شهر. این مسأله البته صرفاً مبتنی بر یک استنباط است و نمی‌توان حکم قطعی داد.
در مدخل اصفهان لغت‌نامه دهخدا نوشته شده: اصفهان . [ اِ ف َ ] (اِخ ) نام شهر بدین صورتها آمده است : انزان. گابیان. گابیه. جی. اسپاهان. سپاهان. اسپهان. صفاهان. اسفاهان. اصفاهان. اسبهان. اسفهان. اسباهان. اصبهان. در کتب تاریخی قدیم بنام گابا یا کی معرفی گردیده است. در قدیم آنرا اسپادانا می‌گفتند. در دائرةالمعارف جغرافی فرانسه اسپدان و در نوشته‌های بطلمیوس آپادان و آپادانا نامیده شده است . (اصفهان نورصادقی ). و دمشقی نام قدیم آنرا رشورجی آورده است و در گذشته آن را یهودیه یا دارالیهودی می‌خواندند. (برهان). در جغرافیای بطلمیوس اصبدانه نامیده شده است . و لقب آن دارالسلطنه بود، زیرا دیرزمانی پایتخت ایران بود. اصفهان و اصبهان معرب اسباهان یا بسفاهان است. مردم می‌گفتند اسفاهان یعنی لشکر، تداول کلام عوام اصفهان را بدان نام نهاد . و رجوع به اصبهان شود.
نگاهی به تاریخ اصفهان
بر اساس اسطوره‌های ایرانی بنیان‌گذار شهر اصفهان فردی به نام تهمورث سومین پادشاه سلسله پیشدادیان بود. شهر اصفهان در بیشتر دوره‌های تاریخی از اهمیت بالایی برخوردار بوده است و اغلب به عنوان مرکز حکومت یا یک شهر مهم از لحاظ سیاسی یا اقتصادی به شمار می‌رفته که از جمله مهم‌ترین دوره‌های حکومتی که می‌توان از اهمیت اصفهان در آنها نام برد، دوره هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان، سلجوقیان، صفویان، قاجاریان و پهلوی است.
یاقوت حموی مورخ قرن هفتم، اصفهان را شهر سواران یا اسواران می‌نامید. «حمزه اصفهانی» نیز کلمه اصفهان را مشتق از سپاه و معرب شده آن می‌دانست. در کتاب «تقویم البلدان» از «ابن حوقل» نقل شده: «اصل نام اصفهان «سپاهان» است و به معنی لشکر زیرا که سپاه عجم (ایرانیان) در وقت بیکاری آنجا جمع بودند.»
از تمام این نوشته‌ها می‌توان متوجه شد که اصفهان پیش از اسلام یعنی حدود قرن ششم میلادی تقریباً مکانی نظامی بوده. در دوران اشکانی که ایران با نظام ملوک‌الطوایفی اداره می‌شده اصفهان هم شاهی جداگانه داشته. در جنگی که اردشیر بابکان - موسس سلسله ساسانی - با اردوان اشکانی در حوالی اصفهان داشت، مسلمانان وقتی آنجا را فتح کردند، شهر را مدتی به نام «جی» می‌شناختند که نام یکی از بزرگ‌ترین محله‌ها یا احتمالا یکی از روستاهای بزرگ منطقه بوده است. به جز آن اصفهان شامل منطقه‌ای بزرگ از یهودیان بود که به گفته «ارنست هرتسفلد» قدمت حضور آنان به یهودیان مهاجر بابل می‌رسد.
در سال ۴۳۸ قمری طغرل سلجوقی به اصفهانی رسد که تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهرهای ایران شده بود. محاصره شهر توسط طغرل بیش از چهار سال طول کشید؛ ولی سرانجام طغرل پیروز شد. در عصر سلجوقی اصفهان کماکان پایتخت باقی ماند و شهر به اوج شهرت خود رسید.
اما دوره درخشش اصفهان، دوره صفویه بود. در زمان صفویان، اصفهان تنه به تنه شهرهای بزرگ اروپایی می‌زد؛ به خصوص وقتی که شاه عباس آن را دوباره به عنوان پایتخت انتخاب کرد. اینکه چرا شاه عباس اصفهان را به عنوان پایتخت برگزید علل زیادی داشت، اما احتمالا مهم‌ترین آنها مشکل کم آبی شهر قزوین (پایتخت پیشین) و تاثیر منفی آن برای توسعه بود.
اصفهان هر چند در دوره قاجار و پهلوی پایتخت نبود، اما همیشه شهری مهم و قابل توجه بود. به خصوص در دوره های بعدی اصفهان یکی از مراکزی بود که برای توسعه صنعتی مورد توجه قرار گرفت.
جغرافیا، اقلیم و آب هوا اصفهان
شهر اصفهان بر اساس طبقه‌بندی اقلیمی دومارتن دارای اقلیم فرا خشک سرد است. بخش وسیعی از استان و شهر اصفهان را اقلیم خشک در برگرفته است و این امر بیش از همه معلول کم بودن باران سالیانه در بسیاری از مناطق استان و بالا بودن نرمال سالیانه دما در گستره‌های وسیعی از استان اصفهان است.
در این استان مقدار بارش از غرب به شرق و جنوب به شمال کاهش پیدا می‌کند. به طور کلی شهر اصفهان در ناحیه آب‌وهوای نیمه خشک با زمستان‌های نسبتاً سرد قرار دارد و میانگین بارندگی سالانه آن بین ۱۱۰ الی ۱۶۰ میلیمتر و میانگین درجه حرارت سالانه بین ۱۰ الی ۱۶ درجه سانتیگراد است.
نکته مهم درباره اقلیم و آب‌وهوای اصفهان در سال‌های اخیر بحران آب و آلودگی هوایی شدیدی است که تنه به تنه‌ی آلودگی هوای تهران می‌زند.
جاذبه‌های تاریخی اصفهان
ساخت یک لیست از جاذبه‌های تاریخی اصفهان بسیار سخت است. از کدام بگوییم؟ کدام را به نفع دیگری حذف کنیم؟ با هم پنج جاذبه گردشگری خاص اصفهان را مرور می‌کنیم و به خاطر می‌سپاریم که جاذبه‌های تاریخی اصفهان بیش از این است.
سی و سه پل
یکی از معروف‌ترین و زیباترین جاذبه‌های دیدنی اصفهان است که به پل الله‌وردی‌خان نیز مشهور است. این پل در قرن ۱۱ با ۳۳ طاق بر روی زاینده رود ساخته شد. سی و سه پل و زاینده رود شاید مشهورترین نمادهای اصفهان در دهه اخیر باشند.
میدان نقش جهان
میدان نقش جهان که در میدان مرکزی شهر اصفهان است و در قلب مجموعه تاریخی نقش جهان قرار دارد و مرکز مجموعه‌ای کم نظیر است که هر سوی نشانی از تاریخ ایران به چشم می‌خورد.
مسجد جامع
مسجد جامع قدیمی‌ترین ساختمان شهر اصفهان است که جزو محبوب‌ترین مکان‌های مورد بازدید مسافران این شهر است . این مسجد در سال ۱۵۶ هجری قمری / ۷۷۷ میلادی ساخته شد؛ مسجدی بود کوچک و متناسب با جمعیت آن روز اصفهان؛ اصفهانی که با مسجد جامع رشد کرد.
مسجد شیخ لطف‌الله
یکی دیگر از بناهای تاریخی که در شهر اصفهان واقع شده است و به عنوان یکی از پربازدیدترین مکان‌های دیدنی اصفهان شناخته می‌شود، مسجد شیخ لطف‌الله است که در میدان نقش جهان قرار دارد.
چهل ستون
کاخ چهل ستون در غرب میدان نقش جهان قرار دارد. این مکان دیدنی که از کاخ‌های سلطنتی دوره‌ی صفوی است در سال‌های دهه ۱۶۰۰ میلادی ساخته شده است.
جاذبه‌های طبیعی اصفهان
اگر فکر می‌کنید جاذبه‌های گردشگری اصفهان در تاریخ خلاصه شده سخت در اشتباه هستید. جاذبه‌های طبیعی اصفهان با تمام آسیب‌ها هنوز هم جذاب‌اند.
کویر مرنجاب
یکی از جاذبه‌های طبیعی برای طبیعت دوستان کویر است. یکی از کویرهای جذاب اصفهان کویر مرنجاب است. در این کویر کاروان‌سرای شاه عباسی قرار دارد و در حال حاضر هم به عنوان یک اقامتگاه از کویر نوردان پذیرایی می‌کند.
کویر مصر
یکی از مشهورترین کویرهای ایران کویر مصر است. کویر مصر برای طبیعت گردان اهمیت زیادی دارد و سالانه افراد زیادی برای بازدید از این کویر به آن مراجعه می‌کنند. این کویر رمل و تپه‌های شنی دارد و در ۴۵ کیلومتری شهر خندق واقع است.
دهکده تفریحی زاینده رود
دهکده تفریحی زاینده رود که به نام چادگان هم شناخته می‌شود در فاصله‌ی ۱۵ کیلومتری دریاچه‌ی پشت سد قرار دارد. این منطقه آب‌وهوای پاک و دلپذیری دارد. به دور از آلودگی‌های شهری می‌توانید ساعات خوشی را در این منطقه در کنار دوستان و خانواده سپری کنید.
کوه صفه
طبیعت زیبای اصفهان برای بسیاری از طبیعت گردان جذابیت‌های خاص دارد. یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی اصفهان کوه صفه است که در جنوب غرب اصفهان قرار دارد. علاقه‌مندان می‌توانند برای کوه‌نوردی و صخره نوردی به این کوه سری بزنند.
سوغات اصفهان
به جز گز اصفهان که شهرتی جهانی دارد و در وقت خود به آن می‌پردازیم باید اعتراف کرد که مهم‌ترین سوغات اصفهان صنایع دستی آن است.
فرش
یکی از صنایع دستی اصلی شهر اصفهان فرش است، فرشی که شهرتی جهانی دارد و برند اصفهان و تمام ایران است.
منبت کاری
منبت کاری چوب که به صورت کنده کاری روی چوب انجام می‌شود و یکی از صنایع صادراتی اصفهان به کشورهای دیگر به خصوص کشورهای حاشیه خلیج فارس است.
قلم زنی
سبک قلم زنی اصفهانی شهرت زیادی دارد و منحصر به فرد است. در واقع بیشتر ما قلم زنی را با سبک اصفهان می‌شناسیم. در این سبک قلم زنی به صورت عمیق و سه بعدی انجام می‌شود .
مینا کاری
مینا کاری یا مینا سازی یا مینا گری از هنرها و صنایع دستی ایرانی است که سابقه پنج هزار ساله دارد و در اصفهان رایج است. مینا کاری اصفهان نیز شهرتی جهانی دارد.
راه‌های دسترسی به اصفهان
برای رسید به شهری مثل اصفهان راه بسیار است. برای سفر از طریق هواپیما می‌توانید به راحتی با خرید اینترنتی بلیط ارزان هواپیما به فرودگاه بین‌المللی شهید بهشتی اصفهان برسید که یکی از شلوغ‌ترین فرودگاه‌های ایران به شمار می‌رود.
امکان سفرهای زمینی نیز از تمامی شهرهای بزرگ و کوچک به مقصد اصفهان با اتوبوس وجود دارد. برای سفر با قطار نیز تقریباً از اکثر شهرهای بزرگ ایران به مقصد اصفهان امکان تهیه بلیط وجود دارد. با خودروی شخصی هم تنها کافی است به نقشه رجوع کنید تا مثل آب خوردن به اصفهان برسید؛ تمام جاده‌های ایران راهی به اصفهان دارند.
نظر شما