نمی‌شود از جنوب ایران حرف زد و از بزرگ‌ترین بندر ایران یعنی بندر عباس حرف نزد، بندری تاریخی که نام شاه عباس صفوی را یدک می‌کشد. نام بندر عباس با تنگه مشهور استراتژیک هرمز، خلیج فارس و اقتصاد ایران گره خورده است.
این شهر جنوبی ایران که بیش از نیم میلیون نفر جمعیت دارد با داشتن بنادری چون بندر شهید رجایی و بندر شهید باهنر به یکی از نقاط اتکای ایران برای صادرات بدل شده است. البته این مسئله چیز جدیدی نیست و بندر عباس به واسطه تنگه هرمز همیشه یکی از نقاط اتصال ایران با دنیا بوده و رونق اقتصادی خوبی داشته است.
با توجه به سابقه چند هزار ساله لنج‌سازی در منطقه بندر عباس کهن بودن تجارت در این منطقه اصلا عجیب نیست، اما مشخص نیست که منطقه هرمزگان و بندر عباس از چه زمانی تبدیل به یک منطقه اقتصادی قابل توجه شدند. مورخان یونانی مثل هرودوت و لوسیوس فلاویوس به بهانه‌های مختلف به منطقه هرمزگان امروز اشاره کرده‌اند، اما این اشاره‌ها اطلاعات لازم را در اختیار ما نمی‌گذارد.
مردم بندر عباس فارسی را با گویش بندری سخن می‌گویند، گویشی که میراث‌دار بخشی از واژه‌های کهن پهلوی است. با این همه به علت ذات تجاری این منطقه که باعث مهاجر پذیری آن شده واژه‌های عربی، لاتین، انگلیسی و هندی مختلفی وارد زبان مردم شده است. نکته جالب توجه این است که این گویش در مناطق مختلف شهر با لهجه‌های مختلف صحبت می‌شود.
از بندر گمبرون تا بندر عباس؛ داستان استقلال ایران
بندر عباس تا قرن‌ها متمادی بندر گمبرون نام داشت و حتی در متن‌های عربی به شکل مُعرب جمبرون از آن یاد می‌شد، اما یک داستان تاریخی باعث تغییر نام این بندر شد.
در سال ۱۵۱۵میلادی پرتغالی‌ها به فرماندهی دریاسالار پرتغالی آلفونسو دالبوکرک به هرمز و گمبرون هجوم می‌آورند و آن را تصرف می‌کنند. پرتغالی‌ها به علت میگوهای زیاد این بندر نام آن را به کامارائو یعنی بندر میگو تغییر می‌دهند.
این اشغال ۱۰۷ سال ادامه داشت تا اینکه شاه عباس صفوی با فرماندهی امام قلی‌خان و کمک انگلیسی‌ها پرتغال را این منطقه ایران بیرون کرد. امام قلی خان حاکم فارس و یکی از محبوب‌ترین و قدرتمندترین حکام شاه عباس صفوی بود. بعد از اخراج پرتغالی‌ها، بندر گمبرون بندر عباس خوانده شد.
سنت‌های بندرعباس؛ از حنا بندان تا جن‌گیری!
بندر عباس سنت‌های جالب توجه کم ندارد، سنت‌هایی که گاه به دیگر نقاط کشور نیز منتقل شده است. یکی از این سنت‌ها حنابندان است. در این مراسم که بخشی از رسوم عروسی است زنان بندرعباسی دستشان را با آغشتن به ظرف حنایی که دور تا دور مراسم گرداننده می‌شد رنگ می‌کنند. طراحی با حنا در حنابندان خود یکی از هنرهای جذاب زنان بندر است.
زار هم یکی از آن مراسم‌های عجیبی است که این روزها به طور خاص مورد توجه توریست‌های ایرانی و خارجی است. این مراسم همراه با گونه‌ای موسیقی که زار نام دارد اجرا می‌شود و در آن تلاش می‌شود بیماری یا جن از بدن مریض بیرون شود.
دو رسم جالب دیگر بندر عباس ریشه در خشکی این منطقه و کمی بارش دارد. اولین رسم قربانی دادن برای ریزش باران است که در قشم نیز به طور ویژه مورد توجه قرار می‌گیرد. در این رسم اهالی در ابتدا نماز می‌خوانند و بعد برای بارش به موقع باران قربانی می‌کنند. گوشت حاصل از این کار بین مستمندان توزیع می‌شود.
مراسم دیگر مرتبط با باران قبله دعا است. این مراسم وقتی رخ می‌دهد که باران به وقت نباریده باشد و شهر اسیر خشکسالی باشد. در این وقت اهالی با صلاحدید یکی از ریش سفیدان و افراد با ایمان روز جمعه به دشت و بیابان می‌روند با نماز و دعا طلب باران می‌کنند. در این مراسم نیز قربانی کردن و تقسیم آن بین مستمندان رواج دارد.
از خرما تا زیتون بندری؛ سوغاتی‌های جذاب بندر عباس
سوغات بندر عباس بی‌شباهت به دیگر شهرهای جنوبی کشور نیست. ماهی، میگو و میوه‌های گرم سیری در کنار خرما از مهم‌ترین سوغات این شهر هستند. با این همه گوآوا که به نام زیتون بندر عباس هم شناخته می‌شود از سوغاتی‌ها به نسبت جدید و خاص این شهر است.
چنته، گلابتون دوزی، حصیر بافی و بادله دوزی نیز از صنایع دستی بندر عباس هستند که حسابی مورد توجه قرار دارند. به جز این بازارهای بندر عباس به خاطر این که مرکز تجارت و اقتصاد هستند همیشه کالاهای جذابی در خود دارند.
تاریخ و طبیعت جذاب؛ شهری مطلوب برای گردشگری
بندر عباس با این سابقه تاریخی مهم و نزدیکی به خلیج آبی فارس به طور طبیعی مقصد دلپذیری برای گردشگران ایرانی و خارجی است. به همین بهانه با هم نگاهی به جاذبه‌های مهم گردشگری بندر عباس خواهیم داشت.
عمارت کلاه فرنگی
عمارت کلاه فرنگی که در مرکز شهر بندر عباس قرار گرفته قدمتی به اندازه دوره صفویه دارد. ظاهرا کلاه فرنگی قبلا کاربرد تجارت‌خانه داشت، هرچند حالا درهایش بسته است و امکان بازدید از آن وجود ندارد. ساختمان‌هایی شبیه این عمارت در نقاط دیگر کشور نیز قابل مشاهده است.
معبد هندوها
آن چنان که گفته شده بندر عباس محل عبور و مرور بسیاری از هندوها بوده است. این معبد با معماری زیبا و منحصر به‌فردش یادگار همین هندوها است و به ساخت آن به دوران قاجار باز می‌گردد.
مجموعه آب انبارهای موزه
این مجموعه شامل شش برکه یا آب انبار مربوط به دوران صفویه‌است و در گذشته از منابع ذخیره آب شیرین در بندرعباس بوده است. این مجموعه از آثاری است که در سال ۱۳۵۴ ثبت ملی شده است.
مسجد ناصری
آنطور که از نامش پیداست این مسجد در دوران قاجار ساخته شده و از عناصر معماری قاجار بهره می‌برد، اما نکته جالب این جا است که به رنگ و بوی هندی نیز آغشته شده است.
کوه گنو
این کوه در ۲۹ کیلومتری شمال غربی بندر عباس قرار دارد و به دلیل آب و هوایی نسبتاً معتدلی که دارد از نظر زیست محیطی و طبیعت‌گردی اهمیت خاصی دارد.
امامزاده سیدمظفر، زیارتگاه شاه پریون، امامزاده سیدکامل و امامزاده شاه محمدتقی از جمله زیارتگاه‌های و جاذبه‌های مذهبی بندر عباس هستند.
اگر حوصله سفر یک روزه از مبدا بندر عباس را هم داشته باشید می‌توانید به مقاصد چون قشم، پل لاتیدان و منطقه حفاظت شده گنو سر بزنید.
نظر شما