به طور کلی باید در نظر داشت که نام علمی شقایق سرخPapaver rhoeas L، نام فرانسه Coquelicot و نام انگلیسی آن Red poppy میباشد این در حالی است که نامهای دیگر شقایق سرخ به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، شقایق، شقایق سرخ، خشخاش منثور و خشخاشبری است.
لازم به ذکر است که مواد روئدین، مورفین، پارامورفین و نارکوتین و در ضمن دو مادهی رنگی، لعاب، قند، صمغ، روژنین، اسیدرآدیک، و اسید پاپاوریک نیز در آن تشخیص داده شده است.
بررسی مشخصات ظاهری گل شقایق سرخ
بدیهی است شقایق سرخ گیاهی است علفی و یکساله با ساقهای به ارتفاع حدود 80 سانتیمتر گاهی موارد بیشتر، برگهای آن کرکدار و پهنک برگها منقسم به تقسیمات عمیق دندانهدار به خصوص در قسمت انتهایی ساقه می باشد.
در انتهای ساقه، گل دهنده و گلهای آن درشت و سرخ رنگ که در ته جام اغلب گلها لکه سیاهی رویت میشود.
میوه گیاه شقایق سرخ شبیه به خشخاش مزروع (گُرزِگیاه تریاک) اما در ابعاد کوچکتر و محتوی دانهای سیاهرنگ میباشد.
طبیعت شقایق سرخ
بنا به اظهار نظر کارشناسان طب سنتی طبیعت شقایق سرخ خیلی سرد و خشک است.
محل رویش شقایق سرخ
باید در نظر داشت که شقایق سرخ در بیشتر نواحی معتدله آسیا، اروپا و شمال غرب آفریقا رشد پیدا می کند، همچنین در ایران نیز بیشتر در استانهای حاشیه دریای خزر، آذربایجان، چهارمحال و بختیاری، خوزستان، کرمان و فارس یافت میشود.
بررسی ترکیبات شیمیایی شقایق سرخ
آنچه مسلم است شقایق سرخ متشکل از ترکیبات شیمیایی و همچنین مواد متعدی می باشد که در ادامه به اختصار به آن اشاره خواهد شد.
روئدین
مورفین
پارامورفین
نارکوتین
دو مادهی رنگی
لعاب
قند
صمغ
روژنین
اسیدرآدیک
اسید پاپاوریک
بخش مورد استفاده شقایق سرخ
شایان ذکر است که تنها بخشی از گل شقایق سرخ مورد استفاده قرار می کنید که در ذیل به آن اشاره خواهد شد.
گل
میوه (گرزگیاه)
برگ
ریشهی گیاه
باید یادآور شد اگر گرز گیاه را خراش داده یا تیغ بزنید شیرابهای از آن خارج میشود که مخدر است و خواص دارویی بیشماری نیز دارد.
بررسی نحوه مصرف گل شقایق سرخ
به طور معمول از جوشانده و یا دمنوش گل شقایق سرخ استفاده میشود.
خواص درمانی گل شقایق سرخ
بنا به اظهار نظر متخصصان طبسنتی گل شقایق سرخ از خواص درمانی بسیار برخوردار است که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.
مسکن و مخدر ضعیف
خوابآور
آرامبخش
مسکن سرفههای مقاوم و خلط آور
ضد سیاه سرفه
تببر
تسکین دهنده دردهای سیاتیک
ضد یرقان
نرم کننده سینه
ضد نفستنگی
نرم کننده و ضد التهاب
کاهنده ورمها
ضد برونشیت
معرق در ذات الجنب
ضد تبهای دانهای
درمان بیماریهای سینه
زکام
گلودرد
آسم
لازم به ذکر است در برخی از موارد می توان جوشانده گل شقایق سرخ را به صورت غرغره استفاده کرد تا التیامبخش ناراحتیهای مخاط دهان باشد.
بررسی خواص درمانی گرز و شیرابه موجود در آن
همان گونه که می دانیم گرز و شیرابه موجود در آن مخدر، مسکن دردهای عمومی، آرامبخش، تقویت کننده بدن، ضد تب و خوابآور به خصوص برای افراد مسن و کودکان میباشد هر چند توصیه می شود مصرف آن بسیار محدود باشد.
بررسی خواص درمانی برگ و دانه سیاهرنگ داخل گُرز گیاه
از سوی دیگر باید خاطر نشان کرد برگ و دانه سیاهرنگ داخل گرز گیاه نیز دارای خواص درمانی بسیاری است که در ذیل به آن می پردازیم.
تسکین دهنده حرارت کبد
قطع کننده سیلان رحم
جالب است بدانیم که خواص برگ و تخم داخل کپسول شقایق سرخ از خشخاش معمولی بسیار قویتر می باشد.
در خاتمه باید خاطر نشان کرد که شقایق گل سرخ در جامعه گیاهی به عنوان تریاک بیزیان معروف است به دلیل اینکه آلکالوئیدهای سمّی در آن وجود ندارد.