از امام جعفر صادق(ع) درمورد فردی که به صلیب کشیده شد و در هوا بود و آیا عذاب قبر دارد سوال شد که ایشان فرمودند:«همان خدایی که بر زمین خدایی می کند خدای هوا نیز هست و به هوا می گوید که او را در فشار خود قرار دهد فشاری که سخت تر از فشار قبر باشد.»
پیامبر اکرم(ص) در جنازه سعد بن معاذ حاضر شدند. سعد بن معاذ فردی بود که ۷۰هزار فرشته برای تشییع جنازه او حضور پیدا کردند و پیامبراکرم (ص) فرمودند: او هم فشار قبر می بیند. برخی خیال می کردند که او به خاطر استخفاف نجاست و بی احتیاطی کردن در ترشحات بول دچار این عذاب می شود اما پیامبر اکرم(ص) فرمودند او به خاطر بدخلقی در خانه دچار این عذاب قبر می شود.
زیاد، از فردی در بصره سوال کرد که خانه تو کجا است و او گفت وسط. زیاد خیال کرد که شهر واسط را می گوید. از او پرسید چند فرزند داری؟ او گفت: نُه تا. شخص دیگری به زیاد گفت که او دروغ می گوید در شهر بصره زندگی می کنند و یک پسر دارد و زیاد هنگامی که او را دید گفت تو به من دروغ گفتی؟ گفت هم من راست گفتم و هم او که به تو خبر آورد. چون نُه فرزند را که مُردند دفن کردم و یکی باقی مانده و خانه ام در وسط، یعنی بین اهل دنیا و اهل آخرت است(یعنی خانه ای که در حدّ وسط باشد نه مثل پول پرست ها و نه مثل زاهد و...که دوری از دنیا نموده ام)
پیامبر اکرم(ص) هنگامی که از قبرستان گذر می کردند می فرمودند:«السلام علیکم من دیار قوم مومنین و انا ان شاء الله بکم لاحقون.»
نقل شده است که اسکندر مقدونی از کسی که ملازم قبرستان بود پرسید چرا در قبرستان بسر می بری؟ او گفت می خواهم ببینم که کدامیک پادشاه هستند و کدام یک غیر. ولی فرقی بین آن دو نمی بینم و همه را استخوان های پوسیده می بینم. اسکندر از او خواست هر آرزویی دارد دستور دهد تا برآورده شود. او گفت اگر من می دانستم که تو می توانی آرزوی مرا برآورده کنی همیشه ملازم تو خواهم بود. اسکندر گفت آرزوی تو چیست؟ گفت این که حیاتی به من ببخشی که مرگ در آن نباشد. او گفت من با ر به این نیستم.
در تاریخ روایت شده است که آن گاه که حضرت حسن بن حسن علیه السلام رحلت کردند همسرش فاطمه دختر امام حسین علیه السلام روی قبر ایشان خیمه زدند و تا یک سال روزها و شب ها ماند ولی پس از یک سال که تمام شد خیمه ها را جمع کرد و به مدینه بازگشت. هنگام رفتن هاتفی صدا زد ها وجدوا ما قصدوا؟ آیا اینان که دارند می روند گم شده ی خود را پیدا کردند؟
اما دیگری جواب داد بل یئسوا فانقلبوا
خیر، بلکه مأیوس شدند و می روند.
شب اول قبر
شب اول قبر یکی از سخت ترین لحظاتی است که بر میّت وارد می شود و روایات فراوانی در خصوص شب اول قبر بیان شده است. به همین خاطر توصیه می شود مومنان که شامل خانواده، آشنایان و دوستان میّت هستند برای آرامش و راحتی این لحظات سخت، برای وی طلب رحمت و مغفرت الهی کنند.
خداوند متعال در قرآن می‌فرمایند:
رَبَّنَا ٱغْفِرْ لِی وَلِوَٰلِدَیَّ وَلِلْمُوْمِنِینَ (سوره ابراهیم، آیه۴۱)
پروردگارا بیامرز من و پدر و مادرم و همه مومنان را.
یکی از حکایت هایی که در این خصوص بیان شده این است که مرحوم محدث نوری از مرحوم حاج ملا فتحعلی سلطان آبادی نقل کرده اند که فرمودند عادت ایشان این بود که هریک از دوستان اهل بیت(ع) وفات می کردند و خبر درگذشت آن ها را می شنیدند برای آن ها چه بشناسند و چه نشناسند، دو رکعت نماز شب لیله الدفن (نماز شب اول قبر) می خواندند.
هیچکسی از کار ایشان اطلاعی نداشت تا این که یکی از دوستان، ایشان را در راه ملاقات کردند و گفتند: دیشب فلان شخص را که در این ایام وفات یافته است، خواب دیدم. پرسیدم بعد از مرگ بر تو چه گذشت، گفت: در سختی و بلا بودم تا آن که آن دو رکعت نمازی که ملا فتحعلی سلطان آبادی خواند، مرا از عذاب نجات داد. خدا رحمت کند پدرش را با این احسانی که از او به من رسید.
مرحوم حاج ملا فتحعلی نقل می کند: آن گاه که آن شخص از من پرسید آن نماز چه نمازی است؟ گفتم: نماز لیله الدفن برای محبان اهل بیت علیهم السلام که از دنیا می روند.
