معیشت؛ دلیل اصلی مهاجرت‌های اجباری

سلام نو – سرویس اقتصادی: آنچه مسلم است در یک دهه اخیر شاهد سرعت گرفتن مهاجرت در بین مردم به ویژه جوانان بوده ایم. با این حال متاسفانه در ایران نهادی که بتواند به عنوان متولی آمار و ارقامی به صورت منظم ارائه کند وجود ندارد.

بنا بر آمارهایی که سال 2018 منتشر شده عددی معادل 260 میلیون مهاجر در جهان وجود دارد. این بدین معناست از هر سی نفر یک نفر مهاجر است. اخیرا پدیده مهاجرت اجباری بیش از قبل اتفاق می افتد. نکته منفی این مساله این است که سال ها برای یک نیروی انسانی زحمت کشیده می شود و هزینه ای صرف می شود با این حال درست زمانی که نوبت به بازدهی آن نیرو است او کشور را ترک می کند و عملا این سرمایه گذاری را بی فایده باید تلقی کرد. هرچند نحوه سرمایه گذاری و عواملی که منجر به مهاجرت اجباری می شود مساله به مراتب مهم تری است. در واقع سیاستگذاری صحیح برای استفاده به جا و هدفمند از نیروی انسانی و تلاش برای فراهم آوردن بستری برای بازگشت این نیروها وظیفه سنگینی است که بر دوش دولت است.

این مساله  را هم باید در نظر گرفت مهاجرت نیروی کار امری اجتناب ناپذیر است که در همه کشورها حتی کشورهای پیشرفته نیز این مساله اتفاق می افتد. با این حال چالش اصلی این است که امروز نه تنها نیروی کاری ما مهاجرت می کنند بلکه نیروهای کاری که به کشور ما آمده بودند هم دیگر ایران را جای ماندن برای کار نمی دانند. مشخصا کشور افغانستان که سالهای سال نیروهای کار زیادی را به ایران فرستاده بود امروز شاهد بازگشت شمار زیادی از این نیروها به کشور خود است. با توجه به اینکه در حال حاضر نیروی کار ساده ایرانی از افغان‌ها بسیار ارزان‌تر است باید فکری هم به حال خلاء نبود نیروی انسانی افغانستانی کرد.

حسین راغفر، استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی در این رابطه به فرارو گفته است: مهاجرت‌های اجباری، یک شکل اعتراض نسبت به اجرای سیاست‌های عمومی در کشور است. این نیروی کار، به قطری می‌رود که سابقه استثمار نیروی کار هندی، بنگلادشی و... را دارد که بشدت از آن‌ها کار می‌کشیدند و در مقابل مزد نا چیزی به آن‌ها می‌دادند.

او همچنین اظهار کرده است: بیش تر از صد‌ها میلیارد تومان سود برای عده‌ای، ناشی از رانت ارزی و فاصله قیمت دلار دولتی با نرخ در بازار آزاد ایجاد شد و آن‌ها حتی یک ریال مالیات نپرداختند تا این مالیات صرف بهبود وضعیت معیشتی و زندگی افراد کم درآمد و فقیر جامعه شود.

اخیرا خبرگزاری فرانسه در گزارشی به حرکت کارگران ایرانی به سمت کردستان عراق پرداخته است. در این گزارش آمده تعداد قابل توجهی از کارگران ایرانی با ویزای یک ماه توریستی از ایران خارج و به کردستان عراق رفته اند. در این گزارش همچنین آمده است در جنوب یکی از اتوبان‌های شلوغ اربیل یک تاجرعراقی- کُرد، ساختمان‌‌هایش را به مسافرخانه‌های ارزان تبدیل کرده تا اقامتگاه مناسبی برای کارگران ایرانی باشد.

آنچه مسلم است سقوط ارزش ریال باعث شده تا شاهد افزایش پدیده مهاجرت باشیم. مهاجرتی که از آن با عنوان زیرشاخه ای از مهاجرت اجباری یا مهاجرت اقتصادی هم می توان یاد کرد. پیش تر نوبخت در درخواستی جنجالی از ایرانیان خارج از کشور خواسته بود که سرمایه خود را به داخل کشور منتقل کنند این درخواست البته خیلی منطقی به نظر نمی رسد چرا که این روزها حتی سرمایه های انسانی هم ترجیح به خروج از کشور دارند.