بسیاری از غزوات بزرگ اسلامی از جمله بدر، احد، خندق در مدینه یا در اطراف آن روی داده است.
شهر مدینه قبل از اسلام یثرب نامیده می شد. و دو قبیله اوس و خزرج بیشترین ساکنان آن شهر را تشکیل می دادند. این دو قبیله دشمن یکدیگر بودند. پیامبر اکرم(ص) مدینه را مرکز مناسبی برای گسترش دعوت اسلامی یافتند؛ به آن جا مهاجرت کردند و دو قبیله اوس و خزرج وی را یاری دادند. ساکنان مدینه به انصار و کسانی که به مدینه مهاجرت کرده بودند به مهاجرین معروف شدند.
پیامبر اکرم(ص) در اول ماه ربیع الاول سالی که معادل ۶۲۲میلادی بود به مدینه مهاجرت کردند، و این شهر را طیّبه نام نهادند.
اهالی مدینه(انصار) با قلبی سرشار از سرور و ایمان، به پیشواز پیامبر اکرم(ص) رفتند و همه مردم از پیامبر اکرم(ص) دعوت می کردند که مهمان آنان شود، ولی پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «شترم را رها کنیدزیرا او مأمور است.» تا این که شتر در زمینی از قبیله بنی نجار زانو زاد همان جایی که امروزه بارگاه مقدس نبوی در آن واقع شده و از بارزترین آثار اسلامی بشمار می آید.
شیعیان در مدینه
مدینه شهر پیامبر اکرم(ص) و حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه زهرا(س) و ائمه بزرگوار است. امروزه در مدینه خیابانی است که بنام حضرت علی ابن ابی طالب مزین شده است. نام دیگر آن باب العوالی است. شیعیان بیشتر در این منطقه و اطراف این خیابان متمرکز شده اند. متداول است که شیعیان نماز ظهر و عصر را در مسجدی نزدیک مسجد بلال اقامه می کنند؛ و نماز مغرب و غشاء را داخل نخلستان اقامه می کنند.
مسجدالنبی(ص)
پیامبر اکرم(ص) بعد از این که این مکان را به ده دینار خریدند، پایه گذار مسجدی گردید، که نه تنها در زمان حیات ایشان شاهد حوادث مهم و سرنوشت ساز بود، بلکه پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) نیز محل وقوع رخدادهای مهم جهان اسلام بوده است و هم اکنون نیز پس از یک هزار و چهارصد و اندی سال خیل مشتاقان و آرزومندان را پروانه وار، از اقصی نقاط عالم اسلام، به سوی خود می کشاند. در مسجد النبی(ص) حوادث و وقایعی اتفاق افتاده و بعضی از ستون های آن، یادآور آن حوادث و رخدادها است و به مناسبت همان حادثه نامگذاری شده اند.
مسجدالنبی(ص) در آغاز مساحتی حدود ۲۰۷۱متر داشت که با دیوارهای خشتی، و گِلی، و پایه هایی از تنه درختان خرما بنا شده بود.
سقف مسجد را با شاخه های درخت خرما پوشانده بودند. در سال هفتم هجرت با گسترش اسلام، و افزایش شمار مسلمانان ضرورت توسعه مسجد مطرح شد. قبله مسجد نیز در سال دوم هجری از شمال به سمت جنوب تغییر کرد و از آن پس نماز به سوی مکه خوانده می شود.
فضائل مدینه النبی(ص)
ابن عمر می گوید: هرگز پیامبر اکرم(ص) در بازگشت از هیچ سفری بر مدینه مشرّف نشده مگر آن که فرمود: ای سرزمین پاک! ای سرور شهرها.
مورخان و سیره نویسان برای مدینه نام های فراوانی برشمرده اند. بعضی تا ۹۴اسم برای آن ذکر کرده اند. واژه مدینه۱۴بار در قرآن کریم به کار رفته است و ازاین تعداد فقط چهار مورد به مدینه النبی(ص) اشاره شده است.
ویژگی های مدینه النبی(ص)
حرم پیامبر اکرم(ص)
هر پیامبری را حرمی است و حرم من مدینه است.(پیامبر اکرم(ص))
هجرت گاه پیامبر اکرم(ص)
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: مدینه هجرت گاه و آرامگاه من در زمین است. بر امت من است که همسایگانم را تا وقتی که از گناهان کبیره پرهیز می کنند احترام کنند.
محبوب پیامبر اکرم(ص)
هرگاه پیامبر اکرم(ص) از سفری می آمد و نگاه مبارکشان به دیوارهای مدینه می افتاد، از شوق مدینه، وسایلشان را بر زمین می نهادند و اگر سواره بودند مرکب خود را حرکت می دادند و می فرمودند:
خدایا مدینه را محبوب ما گردان، آنچنان که مکه را محبوب ما ساختی.
فتح با قرآن کریم
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: آبادی ها با شمشیر فتح شد؛ ولی مدینه با قرآن فتح شد.
قبّه اسلام
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: مدینه گنبد دین مبین اسلام است، و خانه ایمان، و سرزمین هجرت، و جایگاه حلال و حرام است.
زداینده پلیدی
