سلام نو - سرویس فرهنگ و هنر: قصه توقیف فیلم های سینمایی قدمتی طولانی در تاریخ سینمای ایران دارد و قوانین سخت گیرانه ای چه پیش از انقلاب و چه پس از انقلاب برای اکران فیلم ها وضع شده است، اولین قانون مدون آثار سینمایی به ۹۰ سال پیش و سال ۱۳۰۹ باز می گردد که به صورت کلی فیلم ها با تایید بلدیه آن زمان اجازه اکران می یافتند.
قضیه توقیف فیلم قاعده مشخصی ندارد و حتی بعضی از فیلم با رعایت موازین و خط قرمزهای سینما دچار این مشکلات شده اند و در ۴ دهه گذشته از انقلاب فیلم های زیادی با داشتن پروانه ساخت و پروانه نمایش به طرق گوناگون و توسط ارگان های مختلفی و به شیوه های متفاوتی از قبیل به پایین کشیدن فیلم از پرده، سانسور و یا تحریم که توسط ارگان های مختلف دچار مشکلات توقیف شدند، از حوزه هنری که مکانی برای کمک به هنرمندان است این توانایی را دارد که فیلم هایی خاصی را تحریم کند و اجازه نمایش به آن فیلم ها در سینماهای خود ندهد تا دادستانی و تشکل های موجود از قبیل انصار حذب الله و ...
گاهاً بعضی از فیلم ها پس از چند از سال از توقیف و برطرف کردن مشکلات و سانسور و حذف سکانس هایی از فیلم مجدد اکران عمومی شده اند، در ادامه به بررسی و معرفی فیلم های توقیف شده پس از انقلاب خواهیم پرداخت.
بیشتر بخوانید :
تاریخچه فیلم های توقیف شده سینمای ایران / صد سال سینما صد فیلم توقیفی / مجموعه اول
تاریخچه فیلم های توقیف شده سینمای ایران / صد سال سینما صد فیلم توقیفی / مجموعه دوم
تاریخچه فیلم های توقیف شده سینمای ایران / صد سال سینما صد فیلم توقیفی / مجموعه سوم
تاریخچه فیلم های توقیف شده سینمای ایران / صد سال سینما صد فیلم توقیفی / مجموعه چهارم
۴۱- ابجد
سال تولید : ۱۳۸۱
نویسنده و کارگردان : ابوالفضل جلیلی
بازیگران : عبدالرضا اکبری، مهدی مرادی، مینا مولانیا، فریبا خادمی، غلامرضا طباطبایی، رضا نمازی، علی درخشنده و ...
توضیحات :
نمایش این فیلم در ایران ممنوع و به دلیل اینکه تهیه‌کننده آن شبکه دوم صدا و سیمای ایران است نمایش خصوصی آن نیز از ابوالفضل جلیلی سلب شد.
خلاصه داستان :
داستان زندگی نوجوانی است که در محیطی مذهبی به هنر علاقه‌مند است، اما خانواده اش، هنر را در قالبی جدای قالب مرسوم می‌بیند و ...
۴۲- مارمولک
سال تولید : ۱۳۸۲
کارگردان : کمال تبریزی
بازیگران : پرویز پرستویی، بهرام ابراهیمی، شاهرخ فروتنیان، مهران رجبی، فریده سپاه‌منصور، سهیلا رضوی، رعنا آزادی‌ور، مائده طهماسبی، مهرداد ضیایی، سیروس همتی، حسین سلیمانی و ...
داستان این فیلم اقتباسی از فیلم‌های «ما فرشته نیستیم» و «زائر» است که با بومی‌سازی قصه فیلم، نگاهی متفاوت به مسئله روحانیت و جامعه دارد، در زمان اکران برای تماشای فیلم مارمولک، در مقابل سینماها صف‌های طولانی شکل گرفته بود، در ملاقات‌هایی که بین کمال تبریزی و سید علی خامنه‌ای در سال‌های بعد از اکران این فیلم انجام شد، رهبر ایران به دفعات از این فیلم تعریف کرده بود و درک نشدن محتوای آن توسط برخی مخاطبین را دلیل مخالفت‌هایی دانسته که در زمان اکران با آن صورت گرفت.
در سال ۱۳۹۷ شبکه آ تی‌وی ترکیه سریالی به کارگردانی «کارتال چی‌داملی» با نام «مارمولک: تولدی دوباره» پخش کرد که قصه این سریال تقلیدی کامل از فیلم «مارمولک» بود، علاوه بر اینکه قصه این سریال تقلیدی از قصه فیلم مارمولک است و حتی از دیالوگ‌های فیلم مارمولک در این سریال استفاده شده، نام این سریال نیز ترجمه‌ای از لغت «مارمولک» به زبان ترکی است، همین مسئله موجب شد سریال ترکیه‌ای حق تألیف داستان فیلم را به طرف ایرانی پرداخت کند.
رضا مثقالی معروف به رضا مارمولک دزد سابقه‌داری است که بارها دستگیر و زندانی شده، اما در آخرین دستگیری، اتهام او سرقت مسلحانه است. رضا را به زندانی تحویل می‌دهند که رئیس آن (آقای مجاور، احتمالاً برگرفته از نام و شخصیت ژاور در داستان بینوایان) مردی بسیار سختگیر و انعطاف‌ناپذیر است، شخصیت وی را می‌توان با «آقای نورمن» که در فیلم رستگاری در شاوشنک رئیس زندان بود نیز مقایسه کرد، او عقیده دارد باید آنقدر نسبت به مجرمان - با روش‌هایی خاص - سخت‌گیری کند که حتی فکر اعمال خلاف به مغزشان نرسد؛ و معتقد است زندانیان را به زور هم که شده باید وادار به درستکاری کرد تا به بهشت بروند. رضا در حادثه‌ای مجروح می‌شود و به بیمارستان خارج از زندان منتقل می‌شود، در آنجا لباس یک روحانی بیمار را می‌رباید و در لباس روحانیت موفق به فرار از بیمارستان می‌شود. او با مصونیتی که در لباس تازه پیدا کرده به یک شهرک مرزی می‌رود تا از این طریق و با گذرنامه جعلی از کشور خارج شود؛ اما با روحانی ای که قرار بوده به عنوان امام جماعت به آن روستا اعزام شود اشتباه گرفته می‌شود و امامت جماعت مسجد روستا را برعهده‌اش می‌گذارند. او با شیوه‌های خودش مردم را موعظه و راهنمایی می‌کند و چندین بار اعمال خلافکارانه اش به سوءتعبیر نیکوکاری قلمداد می‌شود. به هر حال در روستا مریدهای زیادی پیدا می‌کند و خود او نیز کم‌کم تحت تأثیر لباس و موقعیت جدید قرار گرفته و شخصیتش عوض می‌شود و در روستا نامش بر سر زبان‌ها می‌افتد و به اعمال مثبتی روی می‌آورد تا اینکه آقای مجاور رئیس زندان که همه جا به دنبال او می‌گردد، به سراغش می‌آید؛ اما او هم دیگر مایل نیست رضا را با دستبند دستگیر کند و ...
۴۳- خواب تلخ
نویسنده و کارگردان : محسن امیر یوسفی
بازیگران : عباس اسفندیاری، محسن رحیمی، دلبر قصری، یداله انوری، اصغر کاظمی و ...
این فیلم با اینکه موفق به دریافت پروانه نمایش شد، تنها اکران محدودی در شهر محل فیلم‌برداری داشت، و پس از آن به دلیل مضمون جنجال‌برانگیزش توقیف شد و سپس در تاریخ ۲ آذر ۱۳۹۴ در سینماهای بخش هنر و تجربه ایران اکران شد.این فیلم در تاریخ ۲ آذر ۱۳۹۴ در سینماهای ایران اکران شد، "خواب تلخ" از نظر ساختار روایی در سینمای ایران، فیلمی متفاوت و آوانگارد است و امیریوسفی در آن با رویکردی طنزآمیز به شکاف مدرنیته و سنت در جامعهٔ ایران پرداخته است.
"خواب تلخ" داستان مرده شور پیری به نام اسفندیار در شهر قدیمی سده (خمینی‌شهر فعلی) است که با عزرائیل مواجه می شود، بیشتر ماجراهای این فیلم که در ۱۹ اپیزود روایت می شود، در گورستانی قدیمی و کهنه در شهر سده که بیش از هشتصد سال عمر دارد اتفاق می افتد، همهٔ آدم‌های فیلم از اسفندیار گرفته تا قبرکن، مرده‌شور زن و مردی که لباس مرده ها را می سوزانند، نابازیگرند و در نقش واقعی خود ظاهر شده‌اند و ...
۴۴- جزیره آهنی
نویسنده و کارگردان : محمد رسول اف
بازیگران : علی نصیریان، حسین فرضی زاده، دیدار رزقی، ندا پاکدامن، مهدی بادله و ...
جزیره آهنی موفق به دریافت جوایز متعددی از فستیوالهای بین الملی شد اما در ایران فیلم توقیف شد و حتی در حد نمایش خصوصی هم با مشکلاتی روبروست که کارگردان فیلم، آن را ناشی از اعمال نظر فارابی به عنوان یکی از صاحبان حقوق فیلم می‌داند، برداشتهای سیاسی از زبان استعاره ای فیلم اغاز مشکلات این کارگردان با دستگاه ممیزی شد، این فیلم تا امروز اجازه ی نمایش در ایران را ندارد.
داستان فیلم درباره نفت کش فرسوده ای است که در حاشیه ابهای خلیج فارس رها شده است. این کشتی از کار افتاده محل سکونت مردمی شده است که روی خشکی جایی برای زندگی ندارند. همه امور این مردم توسط پیرمردی مقتدر به نام نعمت رتق و فتق می‌شود اما کمپانی که خود را صاحب کشتی می داند در تلاش است تا سکنه کشتی را بیرون کند و ...
۴۵- طلای سرخ
نویسنده و کارگردان : جعفر پناهی
بازیگران : حسین عمادالدین، کامیار شیسی، آزیتا رایجی، شهرام وزیری، پورنگ نخعی و ...
در این فیلم پناهی تلاش کرده‌است تا لایه‌های مختلف زندگی ایرانیان را نمایش دهد و به شکلی مسئله شکاف طبقاتی را در میان مردم ایران بررسی کند و این فیلم در سینماهای ایران به اتهام سیاه‌نمایی به نمایش در نیامد.
طلای سرخ در هیچ‌یک از جشنواره‌ای داخلی ایران حضور نیافت اما در بسیاری از جشنواره‌های خارجی شرکت کرده و توانسته‌است در پنجاه و ششمین دوره جشنواره فیلم کن در سال ۱۳۸۲ جایزه هیئت داوران در بخش بهترین فیلم و در سی و نهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو جایزه بهترین فیلم را به خود اختصاص دهد.
فیلم از نگاه مسئولان اداره نظارت در سال ۸۲، مشکل مضمونی نداشته‌است، شورای صدور پروانه نمایش، دادن پروانه را به حذف حدود سه دقیقه از فیلم مشروط کرده که پذیرفته نشدن این شرط از سوی جعفر پناهی، کارگردان، طلای سرخ را در میان فیلم‌هایی که امکان نمایش عمومی ندارند قرار داده است.
داستان این فیلم حول سرقت از یک جواهر فروشی می‌گردد، مردی که به عنوان پیک موتوری در یک پیتزافروشی کار می‌کند، به خاطر سفارش‌هایی که از میانهٔ شهر به او می‌رسد با زندگی طبقهٔ بورژوای تهران آشنا می‌شود، پس از آن کم‌کم سفارش‌هایی که از بالای شهر تهران می‌رسند را می‌گیرد و به وسوسهٔ حضور در خانه‌های طبقهٔ مرفه جامعه، خود را به آب و آتش می‌زند، همین درگیری او با زندگی مردم مرفه او را به فکر می‌اندازد که با سرقت از یک طلافروشی به زندگی خود سر و سامانی بدهد، اما در روز سرقت، صاحب مغازه با زدن کلیدی در مغازه را قفل کرده و پلیس را در جریان می‌گذارد که این امر موجب می‌شود تا مرد صاحب مغازه را کشته و پس از آن خودش را نیز با گلوله به قتل برساند و ...
۴۶- وقت چیدن گردوها
نویسنده و کارگردان : ایرج امامی
بازیگران : پارسا پیروزفر، لادن مستوفی، حسن مهمانی و ...
'وقت چیدن گردوها' یکی از فیلم هایی است که در ایران بعد از مدتها بدون اکران در سینما به شبکه نمایش خانگی راه یافت و اجازه نمایش پیدا نکرد، شاید یک دلیل مهم آن به تصویر کشیدن احساسات یک طلبه جوان بوده است، آن هم طلبه ای که عاشق یک دختر جوان شده است.
فیلم وقت چیدن گردوها، داستان روحانی جوانی است که برای تصفیه نفس و دوره کردن درس هایش در جوار مرقد یکی از عارفان سکنی می گزیند، در آن جا متوجه بعضی اعمال خلاف متولی مرقد می شود و در می یابد که او این منصب را غصب کرده است و از همین روی درگیری این روحانی با متولی آغاز می شود که این امر مشکلاتی را برای روحانی در پی دارد و ...
۴۷- به رنگ ارغوان
سال تولید : ۱۳۸۳
نویسنده و کارگردان : ابراهیم حاتمی کیا
بازیگران : حمید فرخ‌نژاد، خزر معصومی، کوروش تهامی، بهناز توکلی، رضا بابک، فرهاد قائمیان، مهرداد ضیایی و ...
به دلیل شکایت وزارت اطلاعات، در برنامه جشنواره فجر سال ۱۳۸۳ خارج شد و پس از پنج سال توقیف در دولت احمدی‌نژاد، در بیست و هشتمین جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۸۸ حضور یافت و جایزه سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره را به‌دست‌آورد، فیلم به رنگ ارغوان مراحل ساخت را در سکوت کامل خبری طی کرد و تا جایی که عکسها و خلاصه داستان فیلم تنها دو هفته مانده به آغاز جشنواره بیست و سوم فیلم فجر در اختیار مطبوعات قرار گرفت، در جشنواره بیست و سوم فیلم فجر از نمایش فیلم به دستور وزیر اطلاعات جلوگیری شد، همچنین سیدجمال ساداتیان تهیه‌کننده فیلم طی نامه‌ای به محمود احمدی‌نژاد خواستار رسیدگی به وضعیت اکران عمومی به رنگ ارغوان شده‌بود، به رنگ ارغوان رفع توقیف شد و پس از ۴ سال توقیف برای اهالی رسانه در سالن همایش‌های برج میلاد در اولین روز جشنواره فیلم فجر و اولین سانس برای اهالی رسانه اکران گردید، این فیلم در نهایت از اسفند ۱۳۸۸ به اکران عمومی درآمده است.
«شفق» یکی از اعضای گروه سیاسی که اوائل انقلاب از ایران خارج شده، پس از سال‌ها تصمیم می‌گیرد برای دیدن دخترش «ارغوان» که دانشجوی دانشکده جنگل‌داری است مخفیانه به ایران بازگردد، یکی از مأمورین امنیتی به نام «هوشنگ» به عنوان دانشجو وارد دانشکده می‌شود و از امکانات مدرن امنیتی استفاده می‌کند تا با کنترل ارغوان، شفق را به دام اندازد، در این میان بین او و ارغوان رابطه‌ای عاطفی بوجود می‌آید و ...
۴۸- آفساید
بازیگران : سیما مبارک‌شاهی، شایسته ایرانی، محسن تنابنده و ...
این فیلم با اینکه در سال ۱۳۸۴ در جشنواره فجر شرکت کرد، اما به دلیل سوژه حساسیت‌برانگیز آن یعنی زیرسوال بردن ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه‌ها، موفق به دریافت پروانه نمایش نشد و از اکران دور ماند.
داستان روایتگر شرح حال دخترانی است که حاضرند هر کاری انجام دهند تا بازی ایران- بحرین را برای ورود ایران به جام جهانی ببینند تا جای کسانی را که در بازی ایران-ژاپن جان خود را از دست داده‌اند خالی نباشد آنها هر کدام با لباسی مبدل سعی می‌کنند وارد ورزشگاه بشوند اما تعدادی از آنها به دلیل ممنوعیت ورود زن‌ها به استادیوم دستگیر می‌شوند، سرانجام به دست سربازانی که آنها را گرفته‌اند به کمیته منتقل می‌شوند اما در راه به علت برد ایران در بازی با بحرین خیابان‌ها شلوغ می‌شود و دخترها به این ترتیب فرار می‌کنند و ...
۴۹- چند کیلو خرما برای مراسم تدفین
سال تولید : ۱۳۸۴
نویسنده و کارگردان : سامان سالور
بازیگران : محسن تنابنده، محسن نامجو، نادر فلاح، حسن رشید قامت، رضا طرهانی و ...
چند کیلو خرما برای مراسم تدفین مورد توجه منتقدان و نشریه‌ها قرار گرفت، راتن تومیتوز امتیاز ۸۵٪ را به این فیلم داد و در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها نیز نمره ۷/۷ را از آن خود کرده است.
صدری و یدی، کارگران پمپ بنزینی قدیمی اند که به علت عوض شدن مسیر جاده اصلی، چندی است که متروک مانده و ...
۵۰- سفر به هیدالو
نویسنده و کارگردان : مجتبی راعی
بازیگران : محمود پاک نیت، پروانه معصومی، مهناز افضلی، همایون ارشادی، زهرا امیرابراهیمی و ...
آخرین کتاب دکتر فخرالدین حسینی (استاد دانشگاه) و پژوهشگر تراز اول مبتنی بر کامل‌ترین نظریاتش در باب عرفان و ایمان در حال چاپ است و ...
