سلام نو – سرویس اجتماعی: شانزده سال از آن روز تلخ می گذرد اما کافی است پای صحبت مردم شهر نشست تا دید داغ آنها هنوز زنده است. جمعه پنجمین روز دی ماه سال 82 یکی از سردترین روزهای زمستان با اندوه فراوانی در ذهن مردم ایران ثبت شده است.
به گزارش سلام نو، زلزله 6.6 دهم ریشتری درنزدیکی طلوع صبح بود که از عمق 7.5 کیلومتری در 12 ثانیه شهر را چنان لرزاند که چند ده هزار نفر از هموطنانمان را از ما گرفت.
ناگفته ها از زلزله بم فراوان است. برخی می گویند آن روزها آب قنات‌ها گرم شده بود، برخی چاه‌ها کم آب و برخی پر آب‌شده بودند، از زمین صداهایی به گوش می‌رسید. از سوی دیگر از خرداد ماه همان سال زلزله های گاه و بیگاه شهر را می لرزاند. همچنین بوی نامطبوعی پیش از زلزله شهر را فرا گرفته بود.
دکتر علی بیت‌اللهی، رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در پی انتشار بوی نامطبوع در پایتخت در مصاحبه با خبرگزاری تابناک که مورخ ۱۸ دی ۱۳۹۷ صورت گرفته، گفته است: «در چند زلزله مثل مکزیک، چین و حتی بم از چاه‌ها قبل از زلزله صدا می‌آمده است. معاون فرماندار بم در همان دوران این را روایت کرده بود. برای رخداد یک پدیده باید دلایل و گزینه‌های مختلفی داشته باشید. از چند خانم خانه‌دار شنیدم که می‌گفتند از چاه ظرف‌شویی بو می‌آمد.»
از فردای زلزله بم تاکنون اگر چه این شهر تغییرات زیادی کرده اما هنوز هم از آسمان این شهر غم می بارد. نیکزادی پناه، نماینده بم در این باره می گوید: روحیه مردم بم هر چند بعد از سالها کمی بهتر شده است اما این حادثه سهمگین مشکلات روحی بسیاری برای مردم ایجاد کرده است. شفیعی، فرماندار وقت بم می گوید بعد از زلزله بم افسردگی مردم ادامه داشت و معتقدم هنوزم افسردگی به صورت صد درصد از بم رخت برنبسته است.
دولت ها و مدیران مختلفی طی این سالها آمده اند و رفته اند اما به نظر می رسد زلزله بم برای کسی عبرت نشده است. گواه این امر هم آن است که هنوز در استان کرمان خانه های سست که فاقد استحکام کافی هستند، فراوان است. ارگ بم به عنوان یکی از آثار ارزشمند تاریخی هم به خاطر کمبود اعتبارات هنوز به شکوه گذشته خود بازنگشته است. سال گذشته محسن موحدی، مدیر پایگاه جهانی ارگ تاریخی بم گفته بود: به نظر می‌رسد 10 سال دیگر لازم است تا بتوانیم ارگ را به نقطه پیشین برسانیم. اگر حمایت‌های دولتی و اعتبار ویژه به ما اختصاص یابد، امیدواریم این زمان کوتاه‌تر شود.
زلزله بم را با هیچ کدام از زلزله های کشور نمی توان قیاس کرد. اگر چه زلزله رودبار هم از حیث گستردگی خرابی ها و تلفات جانی آسیب های فراوانی وارد کرد اما زلزله بم به واسطه معماری این شهر صحنه های ناراحت کننده زیادی رقم زد. نکته دیگر اینکه زمان زلزله یعنی صبح هنگام بودن آن بر جان باختن هموطنانمان تاثیر زیادی داشت. تقریبا یک سوم شهر در حادثه دردناک بم جانشان را از دست دادند. 180 میلیون دلار رقم سنگینی است که بر اساس برآوردها شهر بم در زلزله سال 82 خود دچار ضرر اقتصادی شد. از همان ابتدا پس از زلزله بم هیچ اعتبار اختصاصی با عنوان بازسازی به بم اختصاص نیافت و به همین دلیل است که حالا هنوز و پس از 16 سال در بخش هایی از شهر ویرانه های ناشی از زلزله مشخص است.
سال 86 بود که مسئولان از به اتمام رسیدن بازسازی شهر بم گفتند اما واقعیت چیز دیگری بود. به لحاظ فیزیکی اگر چه بازسازی شهر در آن سال پیشرفت 80 درصدی داشت اما آنچه مورد غفلت خیلی ها بود بازسازی اجتماعی و روانی مردم این شهر بود.
هر گاه در گوشه ای از کشور زلزله می آید بی اختیار به یاد زلزله بم می افتیم و در گوشه ذهنمان این مساله نقش می بندد که اگر در کلانشهرها چنین اتفاقی رخ دهد چه فاجعه ای قرار است رقم بخورد. مهدی زارع، زلزله شناس در این باره نوشته است: چنین زمین‌لرزه‌هایی در تمام شهرهایی که در کنار گسل‌های فعال ایران هستند، ممکن است رخ دهند. مساله آنجا است که شهرهای پرجمعیت‌تر ما مانند تهران، مشهد، کرج و تبریز که در کنار گسل‌های فعال واقعند آسیب‌پذیری بیشتری دارند و توجه ملی باید به آنها شود، چراکه با فرض خطر و اندازه یکسان زمین‌لرزه قابل‌انتظار، هرچه جمعیت بیشتری در آن شهر‌ها ساکن باشند، ریسک زمین‌لرزه در آنها بالاتر است.
.
