به گزارش سلام نو، محمود گبرلو سابقه چند سال اجرا و یا به قول خودش مدیریت نشست‌های خبری جشنواره را دارد، او که معتقد است نشست خبری از اهمیت بسیار زیادی در جشنواره برخوردار است در ادامه از ویژگی‌هایی که باید نشست‌های خبری داشته باشند می‌گوید.
نشست خبری تعیین کننده سرنوشت یک فیلم است
نشست‌های خبری تعیین کننده سرنوشت یک فیلم هستند و به همین دلیل می‌توان آنها را نبض جشنواره دانست. شاید به ظاهر این نشست‌ها جلسه پرسش و پاسخ و یا گفتوگوی بین خبرنگاران با عوامل فیلم باشد، اما آنچه که در نشست‌ها اتفاق می‌افتد از اهمیت زیادی برخوردار است. یک فیلمساز بعد از چندین ماه تلاش برای ساخت یک اثر اولین نمایش فیلمی که خلق کرده را به خبرنگاران اختصاص می‌دهد، قشری که تیزهوش و با درایت هستند و فیلم‌ها را با دقت می‌بینند و در ادامه نیز با انبوهی از سوال‌ها مواجه می‌شوند و می‌خواهند از فیلمساز پاسخی قانع‌کننده بگیرند.
نشست‌های خبری برای فیلم جریان سازند
در نشست خبری تعامل و ارتباط صمیمانه بین خبرنگار و فیلمساز و یا حتی رفتار مغرضانه فیلمساز با خبرنگار یا برعکس می‌تواند سرنوشت یک فیلم را رقم بزند. چراکه اولین اخبار فیلم‌ها، خبرهایی است که از نشست‌های خبری منتشر می‌شود. طبیعی است علاوه بر رضایت اهالی رسانه از یک فیلم، جو حاکم بر نشست خبری هم در انتشار اخبار تاثیرگذار است. برای مثال اگر یک خبرنگار در نشست خبری پاسخ قانع‌کننده‌ای از فیلمساز نگیرد تیتر منفی و جریان جنجالی در آینده می‌تواند به ضرر فیلم تمام شود. اگر فیلمساز در این جلسات بتواند با درک درست از قدرت رسانه پاسخ‌های منطقی و شفاف و روشن بدهد و خبرنگار را قانع کند قطعا سرنوشت مثبتی برای فیلمش رقم می‌خورد.
مجری جلسه را مدیریت می‌کند نه اجرا
در نشست‌های جشنواره عنوان مجری را به برگزارکننده می‌دهند، اما عنوان واقعی به عقیده من مدیرجلسه است چرا که کسی این مسئولیت را برعهده دارد باید سابقه فیلمساز را بداند، سواد سینمایی داشته باشد، درکش از قدرت رسانه بالا باشد و بداند خبرنگاری که با هر موضع و نگرشی حرف می‌زند کلامش باعث اوج یا سرنگونی یک فیلم می‌شود و این مسئله را مدیریت می‌کند. گاهی اوقات خبرنگاران در سالن نمایش احساسی منفی به فیلمی ابراز می‌کنند و به همین جهت فیلمساز فکر می‌کند اگر در نشست خبری شرکت کند با هجمه‌ای از سوی خبرنگاران مواجه می‌شود، طبیعتا در چنین شرایطی مدیر نشست باید با او همراهی کند تا او تیمش هم با آرامش در نشست شرکت کنند. البته مدیر نشست اگر ترس و دلهره فیلمساز را درک می‌کند، باید عدالت‌خواهی و دادخواهی یک خبرنگار را هم درک کند، او حق دارد سوالش را بپرسد و برای قانع شدن تلاش کند. در نهایت مدیر جلسه باید تعامل وهمدلی بین خبرنگار و فیلمساز را ایجاد کند. در واقع اصل و هدف در هر یک از این جلسات این است که سینمای ایران نفع ببرد نه اینکه خبرنگار یا فیلمساز.
نشست خبری با جلسه نقد متفاوت است
به عقیده من نشست خبری با جلسه نقد و بررسی متفاوت است و در فضای عجله‌ای و پرشور جشنواره اساسا جایی برای تحلیل و موشکافی دقیق نمی‌گذارد. ضمن اینکه متاسفانه نقد تعریف درستی در جامعه ما ندارد و باز هم متاسفانه برخی از منتقدان با حرف‌ها و نظرات مخرب‌شان در درون فیلمسازها حس منفی نسبت به هر نقدی ایجاد کردند. در صورتیکه منتقد می‌تواند با تحلیل درست و دقیق خودش چراغ و راه روشنی را به یک فیلمساز نشان دهد، یک منتقد این قدرت را دارد که درونیات یک اثر را کشف کند. فضای جامعه به گونه‌ای است که نقد ضد فیلم و سینما شده است و فیلمسازان نیز دلهره قضاوت نا به جا دارند. در نشست خبری هم به دلیل همان عجله و شتابی که اشاره کردم فرصت تامل و تعمق برای منتقد نیست که در لحظه اظهارنظر نقادانه کند. من شخصا مخالف اظهارنظرهای لحظه‌ای و بلافاصله پس از نمایش فیلم هستم، البته این عقیده شخصی من است. در جشنواره‌های دیگر در کشورهای مختلف نشست‌های پرسش و پاسخ خبرنگاران و منتقدان جدای از هم است و منتقدان در یک نشست تخصصی با فیلمسازان وارد بحث و گفتوگو می‌شوند. ای کاش جشنواره فیلم فجر هم برای منتقدان شرایط را به گونه‌ای فراهم کند تا آنها هم به شکل تخصصی فیلم و نقاط قوت و ضعف آن را تحلیل و بررسی کنند.
بازتاب نقد منتقدان مهم است
اگر در جمع خبرنگاران اظهارنظر یک منتقد منصفانه نباشد بازتاب منفی خواهد داشت، پیشنهاد من این است منتقدانی که در نشست‌های خبری حضور پیدا می‌کنند قبل از اینکه بخواهند نقد منفی نسبت به یک اثر داشته باشند که البته طبیعتا حق‌شان هم هست که این نقد را داشته باشند، فیلم را تحلیل کنند. چون انتظار از یک منتقد این است که فیلم را بشکافد.
خبرنگاران و نمایندگان رسانه منفعل نباشند
نکته مهم دیگر در برگزاری نشست‌ها عملکرد خبرنگاران است که متاسفانه در سال‌های اخیر افت کرده است. برخی از خبرنگاران در جلسات نشست فعال نیستند و سعی نمی‌کنند سوالی را مطرحی کنند. در صورتیکه در همه جای دنیا حتی نشست‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نماینده همه رسانه‌ها حضور دارند و در سوال پرسیدن مشارکت می‌کنند. اساسا حضور کمرنگ رسانه‌ها ضعف برای آن رسانه محسوب می‌شود و نه قدرت آنها. به عقیده من پرسش مطرح کردن خبرنگاران نشان از آگاهی و اشراف آنها نسبت به فیلم و اتفاقات حوزه سینماست که باید از طرف رسانه آنها نیز مورد تاکید قرار بگیرد و این الزام برای آنها به وجود بیاید. از سوی دیگر سوال پرسیدن جرات و جسارت یک رسانه و نماینده‌اش را نشان می‌دهد و باید شاهد چنین رفتارهای محکمی در نشست خبری جشنواره مهمی چون فجر باشیم.
محمدرضا مقدسیان از روزنامه‌نگاران و منتقدان باسابقه است که در عرصه اجرا نیز حضوری فعال دارد، او که چندی پیش اجرای مراسم قرعه‌کشی فیلم‌های جشنواره را برعهده داشت به عنوان یکی از مجری‌های نشست‌های خبری جشنواره سی و هشتم نیز با این رویداد همراه است. مقدسیان به نکاتی درباره اجرای نشست‌های خبری اشاره کرده که در ادامه می‌خوانید.
هدف از جلسات نشست باید مشخص باشد
من در ادوار گذشته جشنواره نیز تجربه برگزاری جلسه‌های پرسش و پاسخ یا همان نشست‌های خبری را داشته‌ام که به شکل‌های مختلف برگزار می‌شد. فارغ از اینکه شکل برگزاری جلسات نشست خبری، یکی از دغدغه‌های اصلی هر کسی که این جلسات را اجرا می‌کند و مشخصاً خود من، این است که هدف از برگزاری چنین جلساتی را ارزیابی کنیم. ما جلسه‌ای داریم که بعد از نمایش فیلم برگزار می‌شود و فیلمساز، بازیگر و همه دست اندرکاران تولید فیلم خودشان را در معرض پرسش و پاسخ اهالی رسانه، روزنامه‌نگاران و منتقدین قرار می‌دهند. نکته مهم در این میان این است که همه کسانی که در این جلسه حاضرند از حقوقی برخوردار هستند و مهمترین مسئله برای کسی که جلسه را اداره می‌کند این است که بتواند تا حد ممکن تعادل را بین طرفین برقرار کند.
باید بین طرفین تعادل برقرار باشد
تعادل در جلساتی از این دست تعریفی مشخص دارد. همه کسانی که در این نشست خبری حاضر شدند، افراد حرفه‌ای هستند و با فرض اینکه همگی رفتار حرفه‌ای دارد حق دارند هر آن چیزی که مایلند را از دست‌اندرکاران تولید فیلم بپرسند و یا هر اتفاقی که در جلسه اتفاق می‌افتد را ثبت و ضبط کنند. از طرف دیگر عوامل فیلم هم باید با این احساس که در فضایی آرام و بدون موضع‌گیری و تنش قرار دارند پاسخگوی سوالات اهالی رسانه باشند. آنها همچنین باید فرصت کافی داشته باشند تا بتوانند به درباره نکاتی که هدف‌شان در فیلم بوده صحبت کنند و به سوالات درباره آنها پاسخ دهند. کسی که به عنوان مجری جلسه را اداره می‌کند باید تلاش کند حقوق همه این افراد به شکل مساوی رعایت شود.
شأن جلسه و مباحث آن باید رعایت شود
مجری یا مدیر نشست علاوه بر رعایت تعادل و تساوی باید تلاش کند تا تفاوتی بین رسانه یا افراد با جایگاه یا سنین و دیدگاه‌های مختلف قائل نشود، البته با رعایت این خط قرمز که همه رفتارها و سکنات در حوزه منش حرفه‌ای رسانه‌ای قرار بگیرد. مدیر نشست باید تلاش کند علاوه بر حفظ جایگاه همه افراد در جلسه، از شان و سطح مباحثی که در نشست مطرح می‌شود نیز مراقبت کنند. روشن است که هر جلسه‌ای برای خودش قوانین و ضوابطی دارد، در نشست‌های خبری جشنواره فیلم فجر نیز اگر شیوه طرح سوال‌ها از سوی خبرنگاران مشخص باشد مجری وظیفه پاسداری از آن شیوه‌نامه را دارد.
همراهی اهالی رسانه و سینماگران، اصل مهم نشست‌ها
اولین ویژگی که باعث تمایز سینمای رسانه با سایر سالن‌هایی که فیلم‌های جشنواره را نمایش می‌دهند می‌شود، این است که بستری برای تعامل محترمانه و سازنده اهالی رسانه و سینماگران فراهم شود. نشست‌های پرسش و پاسخ یکی از نمودهای اصلی بروز چنین ویژگی است. به همین دلیل مهم است که این جلسات به شکل کاملا حرفه‌ای برگزار شود و این مهم مستلزم همراهی اهالی رسانه و اهالی سینما و مجری جلسه است. نتیجه این جلسات در نهایت منتهی به رشد رسانه‌ها به شکل حرفه‌ای و تخصصی و هم رشد سینمای‌مان می‌شود، سینمایی که اگر نقد مثبت و بدون غرض‌ورزی را با آن درمیان بگذاریم پذیرای هر نظری است.
فرزاد حسنی سال‌ها تجربه اجرا در تلویزیون و برنامه‌های مختلف را دارد. او همچینن در جشنواره فیلم فجر نیز در نشست‌های خبری حضور داشته و جلسات مختلف فیلم‌ها با حضور او برگزار شده است. او با اتکا به تجربیاتی که دارد بر این باور است که می‌توان نشست‌های خبری را به فرصتی مناسب برای تعامل میان سینماگران و خبرنگاران و منتقدان تبدیل کرد تا بعد از اولین نمایش فیلم‌ها امکانی برای گفتوگوی ثمربخش درباره آن فراهم شود.
یک شیوه اجرایی خاص در خدمت روح جشنواره
شیوه اجرایی هر برنامه‌ای وابسته به روح آن اتفاق است. اتفاقی مثل نشست‌های جشنواره فیلم فجر که توام با پرسش‌گری و بخشی از آن رفع کنجکاوی و یادآوری نکاتی درباره خود فیلم است که توسط خود خبرنگاران صورت می‌گیرد، ایجاد یک تعامل بین گروه سازنده و اصحاب رسانه را می‌طلبد. این تعامل باید در اولین اکران فیلم، آن هم در جشنواره فیلم فجر که نوبرانه است رخ دهد و همه چیز باید در این مسیر هدایت شود. مدیریت کردن این جریان و رسیدن به تعامل و هدف طراحی شده، کاری است که مسئول برگزاری نشست باید بر روی آن متمرکز شود.
فرصت‌ها برای نوآوری در اجرا
نوآوری در این جلسات بیشتر در این خلاصه می‌شود که بتوانیم آنچه خواسته جلسات پرسش و پاسخ است را جامه عمل بپوشانیم و این قرارداد را با خودمان ثبت کنیم که باید حق مطلب ادا شود. فکر می‌کنم اگر این موارد رعایت شوند کفایت می‌کند و نوآوری در همان لحظات اتفاق می‌افتد. درست‌تر این است که بدانیم هدف از حضور در این جلسه و برگزاری نشست چه چیزی است و برای رسیدن به آن در مسیر مدنظر پیش برویم. واقعیت این است که با یک اجرای متمرکز و دقیق است که می‌توان به نوآوری و خلاقیت رسید و اگر هدف از اجرا اصلا نوآوری باشد، از اصل مطلب دور می‌شویم. بنابراین باید مجری با آگاهی از آنچه برای خود تعریف کرده و با در نظر گرفتن موقعیتی که در آن قرار گرفته است، خلاقیت خود را به کار بگیرد.
یک گفتوگوی مفید روی سن
من خودم خارج از جمع دوستان سینمایی نیستم و در این سینما کار می‌کنم و شخصا نیز در همان دایره قرار می‌گیرم، در زمینه خبر نیز کار من شاخه‌ای از همین حوزه است. بنابراین وقتی در این جمع قرار می‌گیرم با توجه به اینکه به روحیات همدیگر آشنا هستیم می‌دانیم هر کدام چه اهدافی را دنبال می‌کنیم و من تا چه اندازه می‌توانم آنجا کمک کنم که چه گروه فیلمساز و چه گروه پرسشگر بتوانند به نتیجه مطلوب خودشان برسند. با اتکا به همین آگاهی است که می‌توان زمینه یک گفتوگوی مفید را فراهم کرد.
بستری مناسب برای نقد
مهم این است دوستان خبرنگار، منتقدان و حاضرانی که سوالی در مورد فیلم دارند بتوانند در فضایی مناسب نقدشان را بیان کنند و جلسات نیز به فیلمسازها کمک کند و آنها نیز بتوانند ارتباط خوبی با منتقدان و خبرنگارها در اولین رونمایی فیلمشان برقرار کنند، من سعی می‌کنم این روند سهولت پیدا کند و لینک ارتباطی سینماگران و رسانه‌ها باشم.
منصور ضابطیان چهره‌ای آشنا و محبوب بین اهالی سینما و رسانه است، او سال گذشته اجرای چندین جلسه از نشست‌های خبری فیلم‌های جشنواره را برعهده داشت و امسال نیز او را در همین کسوت در جشنواره سی و هشتم خواهیم دید. ضابطیان درباره استانداردهایی که نشست‌ها باید داشته باشند به نکاتی اشاره کرده که در ادامه می‌خوانید.
برگزاری نشست‌ها سنتی همه‌گیر است
برگزاری نشست خبری فیلم‌ها سنتی است که در همه جشنواره‌های جهان وجود دارد و عوامل فیلم‌ها قبل و یا بعد از نمایش فیلم در محفلی درباره اثرشان توضیح می‌دهند. البته این نشست‌ها در همه جشنواره‌های دنیا بیشتر جنبه اطلاعاتی دارد تا جنبه نقد، بررسی و تحلیل. اشتباهی که ما در بعضی از نشست‌ها می‌کنیم این است که وقتی فیلمی تمام می‌شود معمولا از جنبه تهاجمی با آن برخورد می‌کنیم، البته گاهی اوقات برعکس این قضیه هم اتفاق می‌افتد و برخی از خبرنگاران و اهالی مطبوعات با شیفتگی تمام با یک فیلم برخورد می‌کنند و به اصطلاح از آن ور بوم می‌افتیم.
فیلم‌ها را باید در فضایی آرام دید و نقد کرد
به نظرم فضای بلافاصله بعد از تماشای فیلم فضای نقادانه‌ای نیست. فیلم را زمانی می‌شود دقیقا نقد کرد که آن را در آرامش و جدای از مسائل فرامتنی جشنواره ببینیم. عوامل در نشست خبری بیشتر باید ماجرای شکل‌گیری و ساخته شدن فیلم را توضیح دهند تا اینکه بخواهند در مقابل نقدهای تند از فیلمشان دفاع کنند، دفاعی که گاهی اوقات احساسی هم می‌شود و راه به جایی هم نمی‌برد.
مسئولیتی که برعهده مجری است
کار سخت مجری در نشست‌های خبری برقراری اعتدال بین حقوق خبرنگاران و اهالی رسانه و عوامل فیلم است. همچنین مجری باید اطلاعات آنچه که مربوط به فیلم‌هاست را از دل این تقابل‌ها بیرون بکشد. سال گذشته فضای نشست‌های خبری جشنواره تا حدی تعاملی‌تر شده بود، امیدوارم امسال هم بتوانیم در همان فضا و چه بسا فضایی تعاملی‌تر و صمیمانه‌تر نشست‌ها را پیش ببریم و جو خوبی را در این جلسات داشته باشیم.
هیجانات نباید به نشست‌ها راه پیدا کند
من امیدوارم در جشنواره اهالی جدی‌تر رسانه به نشست‌ها بیایند، بعضی از دوستان خیلی جوان ما هیجان زیادی در برخورد با ستاره‌هایی که بالای سن و پشت تریبون نشستند دارند و برخی هم نسبت به آنها گارد دارند و جبهه می‌گیرند، من هم آن سال‌ها را گذراندم ، سال‌های جوانی که هر کسی می‌خواهد همه جهان را تغییر دهد. به همین دلیل احساس آنها را می‌فهمم، اما همین احساس گاهی در سوال‌هایی که پرسیده می‌شود یا موضع‌گیری‌ها نمایان می‌شود که به نظرم درست نیست و جای آنها نباید در فضای نشست‌های خبری باشد.
ایجاد تعادل، مهمترین چالش من
مهمترین چالشی که من سال گذشته داشتم و احتمالا امسال هم خواهم داشت برقراری یک فضای متعادل محترمانه و پر از آرامش برای گفتوگو است، چراکه به نظرم در یک فضای تنش‌زا هیچ کدام از یک طرفین نمی‌توانند حرف‌هایشان را بزنند و مجری نیز فقط باید میانجی‌گری کند. زمانیکه من در این فضا قرار می‌گیرم سعی می‌کنم این تعادل را به عنوان یک فرد بی‌طرف حفظ کنم و مراقب باشم که کفه هر دو طرف به یک اندازه سنگینی کند. سوال‌ها نیز باید طوری طراحی شود که در عین حال که نظر دوستان روزنامه‌نگار تامین شود ولی توهینی به افرادی که آنجا حضور دارند صورت نگیرد و خدای ناکرده فیلمسازان و عوامل فیلم‌ها نیز به خودشان اجازه ندهند کوچکترین توهینی به همکاران رسانه‌ای من کنند./ فجرنامه
