سلام نو - سرویس فرهنگ و هنر: یکی از ویژگی‌های مشترک فیلم‌های سی و هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر سیگار کشیدن شخصیت‌های قصه در فیلم هاست، در جشنواره سال 95 نیز حجم بالای سیگار کشیدن در فیلم ها با تذکر وزیر بهداشت همراه بود، به طوری که از 44 فیلم به نمایش درآمده در جشنواره فیلم فجر، در 28 فیلم تماشاگران شاهد صحنه‌های استعمال سیگار بودند.
به نظر می‌رسد امسال تعداد این فیلم‌ها خیلی بیشتر شده و تقریبا در اغلب فلیم‌ها شاهد استعمال سیگار هستیم، البته امسال صحنه‌های نوشیدن مشروبات الکلی و مواد مخدر نیز در چندین فیلم وجود داشته است.
واقعیت این است که سیگار فارغ از سویه های پزشکی و سلامت از منظر سینمایی یک عنصر دراماتیک است که می‌تواند تجربه‌های عاطفی مثل غم و رنج و عصبانیت را نشانه شناسی کند و سیگار کشیدن به مثابه یک کنش یا واکنش رفتاری صورت نمایشی و بصری به خود بگیرد.
نسبت بین سینما و سیگار قدمت طولانی دارد، هم بسیاری از سینماگران سیگاری هستند و هم سینما نقش زیادی در سیگاری کردن افراد جامعه داشته است مثلا نوع سیگار کشیدن همفری بوگارت و جذابیتی که در آن وجود داشت موجب سیگاری شدن خیلی‌ها در جهان شد و البته خودش نیز به دلیل استعمال بالای سیگار به سرطان درگذشت.
حتی نحوه سیگار کشیدن پرویز پرستویی در فیلم آدم برفی که با دست های مشت شده سیگار را می‌گرفت موجب شد که در آن سال، این شکل سیگار کشیدن به یک مد اجتماعی بدل شود و این نمونه ها بر تاثیرپذیری مخاطب از سینما و تاثیر گذاری سیگار بر مخاطب در سینما حکایت دارد.
با این حال چند نکته درباره سیگار و استفاده دراماتیک از آن در سینما وجود دارد که موجب می‌شود این مساله در مناقشه بین واقعیت نمایی یا سیاه نمایی مورد بحث قرار بگیرد. از یک سو سیگار کشیدن یک مولفه الزامی برای شخصیت پردازی دقیق کاراکتر است مثلا نمی‌توان یک معتاد بدون سیگار را تصویر کرد یا وقتی سیگار در یک موقعیت خاص کارکردی دراماتیک و نشانه شناسانه پیدا می‌کند که فقدان آن لطمه ای به آن موقعیت می زند عدم استفاده از سیگار یک ضعف سینمایی محسوب می‌شود.
اساسا مشکل اینجاست که سینما به ویژه سینمای اجتماعی و رئال تلاش می‌کند تا تصویری آینه گون از جامعه باشد و وقتی در خود جامعه، تعداد سیگاری‌ها زیاد است نمی‌تواند به حذف آن به عنوان یک واقعیت اجتماعی دست بزند. اما در بسیاری از فیلم ها سیگار کشیدن هیچ الزام و منطق دراماتیکی پشتش نیست و برای نمایش هر گونه ناراحتی و اعصاب خرابی از سیگار برای بازنمایی آن استفاده می‌شود. امسال تعداد زنانی که در فیلم سیگار می‌کشند هم افزایش یافته که گاهی هیچ منطق دراماتیکی هم پشتش نیست.
مساله این است که سینما به مثابه یک رسانه از قدرت تاثیرگذاری بالایی برخوردار بوده و بازیگران و چهره های شناخته شده سینما از الگوپذیری مضاعفی برخوردارند بنابراین استفاده غلط و افراطی از سیگار می‌تواند سلامت جسمی و روانی جامعه را تهدید کند و به الگویی بد بدل شود. آنقدر حجم سیگار کشیدن در فیلم های امسال بالا بوده که می‌توان جشنواره سی و هشتم را جشنواره دودآلود دانست.
نکته جالب اینکه بسیاری از مخاطبان به ویژه در سینمای رسانه بعد از تماشای فیلم‌ها اولین کاری که می‌کنند روشن کردن سیگار است و چه بسا این فیلم‌ها نیز تاثیراتی در جذابیت سیگار و وسوسه افراد برای کشیدن سیگار بلافاصله پس از ترک سالن دارد، بدیهی است نمی‌توان به حذف سیگار از سینما امر کرد، حذف سیگار به معنای حذف یک واقعیت اجتماعی از سینماست.
اما سینما می تواند در ترویج و تقویت این عادت رفتاری برجسته عمل ننماید و یا حتی در گوشه هایی از فیلم بنا به مقتضیات درام آسیب ها و پیامدهای مخرب سیگار را هم بدون شعارزدگی به تصویر بکشد و اگر سیگار کشیدن یک واقعیت اجتماعی است بیماری‌ها و آثار مخرب آن یک واقعیت تلخ اجتماعی است که سینما باید به این واقعیت سیگار کشیدن هم توجه کند.
