حدود شصت سال از تصحیح دیوان زیبای فرخی سیستانی گذشته است. تصحیح این کتاب در آن روزگاران با آن امکانات کم‌، کاری بسیار بزرگ و قابل ستودن است؛ اما بیت‌های زیادی در چاپ دبیر سیاقی دیوان وجود دارد که به دلیل روش تصحیح و عدم دسترسی ایشان به نسخه‌های بهتر و بیشتر، معنای مناسبی ندارد. نویسندگان این مطلب به 70 نسخه از دیوان دست‌یافته‌اند؛ که پس از بررسی صحیح از بین این هفتاد نسخه ده نسخه و از بین این ده نسخه با ارفاق 6 نسخه انتخاب شده است؛ در ادامه به ایرادات نسخه چاپ دبیر سیاقی خواهیم پرداخت.

ابوالحسن علی بن جولوغ، فرخی سیستانی شاعر بزرگ اواخر قرن چهار و اوایل قرن پنجم هجری است. او از سرآمدان کهن و بزرگان شعر فارسی در زمان خود بوده است. به دلیل فاصله زمانی بسیار از دیوان فرخی سیستانی و در کل از شاعران و نویسندگان آن دوران یعنی دوره غزنوی، نسخه‌های قدیمی و نزدیک به عصر شاعر یا نویسنده وجود ندارد.

قدیمی ترین نسخه مکتوب از دیوان فرخی سیستانی

قدیمی ترین نسخه مکتوب از دیوان فرخی سیستانی به قرن یازدهم هجری باز خواهد گشت اکثر نسخه های دیوان فرخی سیستانی در دور بازگشت ادبی، یعنی قرن دوازدهم به بعد نوشته شده است. آن‌گونه که مرحوم عبدالرسولی در مقدمه چاپ خود نوشته است: دیوان فرخی سیستانی سابقاً (قبل از سال 1311 خورشیدی) دو مرتبه در ایران و

تقریباً مشتمل بر شش هزار بیت به شیوه ای نادرست و ناقص و مشحون از غلط‌ها و مطروس از تصحیفات و تحریفات به طبع رسیده ک حقیقتاً قابل‌استفاده نیست. آن هم در این اوان نادر و کمیاب است.

مرحوم عبدالرسولی در سال 1311 خورشیدی چند نسخه از دیوان به دست آورد و نسخه ای تحریر و بارها مقایسه و تصحیح کرد و آن نسخه که به ظاهر کهن تر بود اصل قرارداد و اختلافات دیگر نسخه‌ها را هرچند در بعضی موارد مناسب‌تر از اصل بود در حاشیه کتاب ذکر کرد و گزینش آن را به سلیقه و ذوق خواننده کتاب قرار داده است.

اما در دیوان فرخی چاپ محمد دبیر سیاقی بیت‌های زیادی وجود دارد که معنای درستی ندارد و دارای مشکلاتی است. واضح است وجود بخشی از این نقص‌ها به دلیل عدم روشمند بودن امر تصحیح چاپ دبیر سیاقی است و بخشی نیز از برتری دادن تصحیح ذوقی خواننده بر نسخه‌های استفاده شده در متن ایجاد گردید است. ولی دلیل اصلی این اشتباهات عدم دسترسی به نسخه صحیح بوده است؛ دبیر سیاقی کمتر از ده نسخه از دویان را در اختیار داشت و به همین دلیل و کمبود امکانات موجب نشر این نقص‌ها شده است؛ اما امروزه بیش از هفتاد نسخه از دیوان فرخی سیستانی یافت شده است. از میان این نسخه‌های فراوان، چند نسخه، ارزش و اعتبار بیشتری دارد. کمتر صفحه‌ای از چاپ دبیر سیاقی وجود دارد که خالی از غلط‌های چاپی یا رعایت نکردن فاصله حروف باشد. رعایت نکردن فاصله حروف به ویژه در متون شعر موجب سردرگمی خواننده و قرائت نادرست ابیات می‌شود؛ به همین دلیل خواندن اشعار و فهمیدن معنای بیت‌ها برای خوانندگان دیوان شاعر دشوار می‌شود. به همین سبب تصحیح دوباره دیوان فرخی سیستانی کاری لازم و ضروری است.

کد خبرنگار: ۱
۰دیدگاه شما

برچسب‌ها

پربازدید

پربحث

اخبار عجیب

آخرین اخبار

لینک‌های مفید

***