سلام نو - سرویس فرهنگ و هنر : پخش رسمی فیلم مارمولک در شبکه نمایش خانگی باعث شده تا پس از شانزده سال خاکستر نشسته بر حواشی این فیلم کنار زده شود و تحلیل ها و برداشت های تازه ای از آنچه در زمان اکران اتفاق افتاد شکل بگیرد و تاثیری که اکنون پخش رسمی آن گذاشته مورد ارزیابی قرار گیرد، تقریباً هیچ علاقمند به سینمایی در ایران نیست که این فیلم را ندیده باشد، حال چگونه است که بعد از شانزده سال انتشار نسخه رسمی فیلمی که همگان آن را دیده اند همچنان سر و صدا می کند و با استقبال مواجه می شود.
1- خطوط قرمز همچنان قرمز است!
با وجود ساختن چندین نمونه مشابه اما بعید است اگر همین امروز هم «مارمولک» ساخته و اکران شود با حاشیه های مشابه شانزده سال قبل مواجه و توقیف نشود، شاید کنایه آمیز باشد ولی واقعا بیشتر حساسیت های دو دهه پیش همچنان پا برجاست، جنجال‌های «پایتخت» ثابت کرد آستانه تحمل کمتر هم شده و نه تنها فیلمی به تندی «مارمولک» بلکه امروز نشان دادن یک تصویر واقع‌گرا از خانواده و جامعه در سریال «پایتخت» هم با انواع تهمت‌ها مواجه می‌شود.
2- کارکترهای خاکستری محبوب
به طور کلی مخاطب ایرانی ثابت کرده که از کاراکترهایی که محدوده عرفی را در برخورد کلامی و رفتاری رعایت نمی کنند استقبال می کند، اخیراً محبوبیت کاراکتر بهتاش در سریال «پایتخت» نیز صدای چنین تحلیل های جامعه شناسانه ای را بلند کرده است، رضا مارمولک نیز از محبوب ترین کاراکتر های خاکستری و نامتعارف سینمای ایران است که انگار همچنان و برای هر نسلی جذابیت های خودش را حفظ کرده است.
3- ترکیب فیلمساز -بازیگر
گمان نمیکنم هیچ بازیگر و کارگردان دیگری باشند که نتیجه دو محصول آنها از ستون‌های سینمای کمدی ایران باشد، کمال تبریزی و پرویز پرستویی که همکاری قبلی آن ها در فیلم «لیلی با من است» به یک نتیجه بسیار موفق انجامیده بود در فیلم «مارمولک» هم به همان اندازه محصولی کوبنده و تاثیرگذار ارائه دادند، بی شک ارتباط کاری که در آن سالها بین این دو شکل گرفت تاثیر بسیاری در شکل گیری ایده ها و پرداختی تا این حد واقعی و ملموس داشته است.
4- قدرت متن
پیمان قاسم‌خانی برای نگارش فیلمنامه «مارمولک» سیمرغ بلورین دریافت کرده بود و سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران نیز درآن سال با 97 درصد آرا به فیلم «مارمولک» رسیده بود، تاثیر ایده جنجالی «مارمولک» در موفقیتش قابل کتمان نیست، با این حال نباید از تاثیر متن قوی و فیلمنامه مهندسی شده پیمان قاسم خانی به راحتی عبور کنیم، مسیری که در شخصیت پردازی و پیش برد قصه تا رسیدن به لحظات طلایی در فیلم «مارمولک» طی می شود در سینمای ایران نمونه و الگو است.
5- یک اثر ایرانیزه در همه ابعاد
نصیحت کردن، اخلاق گرایی، دعوت به راستی و رستگاری مخصوصا در سینمای شعار زده ایران، همیشه یک چالش پیچیده و پذیرش آن از سوی مخاطب امری محال تلقی می شود، حال اینکه اثری مثل «مارمولک» درباره تاثیر دین و خداباوری صحبت کند و شخصیتش را از مسیری نامانوس به سمت رستگاری هدایت کند و مهمتر اینکه از سوی مخاطب مورد پذیرش قرار بگیرد موفقیتی نمونه در سینمای ایران محسوب می شود، اصلاً دلیل محبوب شدن فیلمی چون «مارمولک» همین اخلاق گرایی هوشمندانه آن بوده است که توانسته مولفه های جذاب فرهنگ ایرانی چون غیرت، معرفت و رفاقت را با زرنگی و گناه آلود بودن یک کاراکتر ملموس ایرانی ترکیب کرده و باورهای مذهبی و دینی را به بستر قصه پیوند زده و از آن مفهومی تازه و عمیق استخراج کند.
رستگاری کاراکتر رضا مارمولک آنقدر واقعی از آب درآمده است که هر مخاطب با دیدن قصه او به این باور و دیالوگ معروف فیلم می رسد که "به اندازه آدم های روی زمین راه هست برای رسیدن به خدا"
