سلام نو – سرویس بین الملل: شب گذشته محمد جواد ظریف در نشست آنلاین شورای امنیت سازمان ملل شرکت کرد، نشستی که از سری نشست‌های شش ماه یک بار شورای امنیت برای بررسی اجرای قطعنامه 2231 بود. یک بار دیگر ایران و تحریم‌هایش به موضوع اصلی بدل شد و جواد ظریف و مایک پمپئو دو مهمان مهم آن بودند.
مسئله اصلی این نشست اصرار آمریکا به تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران بود، تحریم‌های تسلیحاتی‌ای که تا چهار ماه یعنی مهر ماه سال جاری باطل می‌شود و امکان خرید و فروش تسلیحات نظامی را به ایران می‌دهد.
پمپئو در این نشست تاکید کرد که تمدید تحریم تسلیحاتی ایرانی وظیفه شورای امنیت سازمان ملل است و هشدارد داد که در صورت عدم اقدام شورای امنیت " ایران می‌تواند جنگنده‌های روسی بخرد و ناوگان زیردریایی خود را به روز رسانی کند و آزادی دریانوردی را هر چه بیشتر تهدید کند."
وزیر امور خارجه آمریکا همچنین ایران را تهدیدی بالقوه برای ثبات خاورمیانه دانست و تاکید کرد که ایران یک دموکراسی مسئول نیست و گفت که در صورت لغو تحریم‌های تسلیحاتی" ایران قادر خواهد بود از ونزوئلا تا افغانستان و سوریه تهدید ساز باشد."
پمپئو همچنین مدعی شد که رویکرد آمریکا ناشی از سیاست جناحی نیست و ناشی از نگرانی برای امنیت ملی است. او همچنین پایبندی ایران به برجام را زیر سوال برد و از نگرانی تروئیکای اروپایی نسبت به پایان تحریم‌های تسلیحاتی ایران استقبال کرد.
در مقابل جواد ظریف به تمامیت خواهی و یک جانبه‌گرایی آمریکا اشاره کرد و در اقدامی نمادین و طعنه برانگیز سخنان خود را با کلامی از محمد مصدق آغاز کرد و گفت:« شورای امنیت تأسیس شد تا ملل بزرگ و کوچک به طور یکسان بتوانند دور یک میز بنشینند و برای حفظ صلح مطابق با اهداف و اصول ملل متحد همکاری کنند. شورا نمی‌تواند وظیفه خطیر خود را انجام دهد ... مگر اینکه قدرت‌های بزرگ به اصولی که شورا برای محقق کردن آن‌ها ایجاد شده احترام بگذارند.»
ظریف در ادامه نسبت به فشارهای آمریکا به دیگر کشورها برای خروج از برجام هشدار داد و گفت که " برای اولین بار در تاریخ سازمان ملل متحد، یک عضو دائم شورای امنیت به مجازات دولت‌های قانون‌مدار و اشخاص خصوصی به اتهام عدم نقض قطعنامه شورا می‌پردازد" و این بدعت را بدعتی خطرناک ارزیابی کرد و با گلایه از شورای امنیت گفت که حتی یک جلسه برای نکوهش اقدام آمریکا تشکیل نشد.
وزیر امور خارجه ایرن با تقبیح رویکرد آمریکا این سوال را پرسید که آیا ما حاکمیت قانون را حفظ می‌کنیم، یا با تسلیم در برابر هوس‌های یک متخلف، به قانون جنگل باز می‌گردیم؟
او با اشاره به این که اروپایی‌ها بعد از خروج آمریکا از برجام وعده دادند که تنها در مدت چند هفته نسبت به جبران ضربات اقتصادی آمریکا اقدام کنند تاکید کرد که با این وجود نه تنها پاسخ سه دولت اروپایی به «خویشتنداری راهبردی» ایران، تناسبی با ادعای بلندپروازانه «استقلال راهبردی» اروپا نداشت بلکه نشان دهنده پایبندی بیش از حد به «فشار حداکثری» آمریکا بود، فشاری که تمام مردم ایران را هدف قرار داده.
ظریف سخنان خود را نیز با کلامی از محمد مصدق پایان داد و گفت:« این شورا نخواهد توانست، در توجه به استدلالهای مستحکم ما به قانون، قصور ورزد. با این حال، این شورا یک نهاد حقوقی نیست، بلکه در درجه اول یک نهاد سیاسی است که بالاترین مسئولیت‌های سیاسی را بر عهده دارد. بنابراین بی تردید درک خواهد کرد که ما به فشار چه از جانب دولت‌های خارجی و چه از جانب نهادهای بین‌المللی تن در نمی دهیم.»
نماینده چین و روسیه ضمن حمایت از ایران، از رویکرد آمریکا در برابر برجام انتقاد کردند. نماینده روسیه همچنین با اشاره به فشارهای آمریکا گفت:«آمریکا می‌خواهد سیاست فشار حداکثری خود را به شورای امنیت بیاورد و این به جای تلاش برای صلح بین المللی است. هدف آمریکا سوق دادن ایران به رفتاری است که منجر به تحریم‌های بیشتری شود.»
سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا نیز با وجود انتقاد از ایران بابت برخی مسائل و ابراز نگرانی نسبت به پایان مدت تحریم تسلیحاتی ایران به حفظ برجام و اجرای قطعنامه سازمان ملل تاکید و از آمریکا به خاطر رفتارش در برجام انتقاد کردند.
آن چه که دیروز اتفاق افتاد بی‌تردید برتری دیپلماتیک ایران بود آن هم در روزی که چین دفاع چندانی از ایران نکرد و کشورهای اروپایی نیز با آمریکا همدل بودند. اما این پیروزی مدیون چیست؟
بی‌تردید جواد ظریف دیپلماتی زبر دست و کارآزموده و سخنرانی خوش بیان است، اما تکیه بر توان دیپلماتیک شخصی و سخنوری به خودی خود نمی‌توانست ایران را نجات دهد. آن چه دیروز باعث انزوای آمریکا و همراهی اروپا با ایران با وجود بیمیلی به این کار شد برجام بود، قراردادی که بسیاری برای نابودی آن تلاش و لحظه شماری می‌کنند.
اگر برجام و تعهدات اروپا و شورای امنیت به آن نبود، روز گذشته نه تنها جواد ظریف، بلکه محمد مصدق هم کاری در شورای امنیت سازمان ملل از پیش نمی‌برد. نه تنها دست آورد دیروز ظریف در شورای امنیت بلکه لغو تحریم‌های تسلیحاتی دست آورد برجام و به طور مشخص دست آورد دیپلماسی هدف‌دار و هوشمندانه است.
بی‌تردید این به معنای بی‌عیب و نقص بودن برجام یا شخص محمد جواد ظریف نیست ولی اگر آن چنان که آرزوی رادیکال‌های داخلی یا ترامپیست‌های خارجی بود برجام کامل به آتش کشیده می‌شد، امروز نه خبری از دست بالای ایران در شورای امنیت بود و نه لغو تحریم‌های تسلیحاتی. تحریم‌هایی که لغو آن منجر به نوسازی تسلیحات نظامی ایران و تقویت توان بالای نظامی کشور به خصوص در منطقه آشوب زده خاورمیانه می‌شود.
آن چه اکنون در دست است تن از نفس افتاده برجام است. تنها تصور کنید نیروهای تندروی داخلی به جای چوب لای چرخ برجام و دولت گذاشتن کمی کمک می‌کردند و باعث افزایش پیوند اقتصادی ایران و اروپا و ایران آمریکا در دوران اوباما می‌شدند، آن وقت خروج آمریکا از برجام هم کندتر رخ می‌داد و هم هزینه‌های سیاسی و اقتصادی بیشتری برای ترامپ تراشیده می‌شد.
کاش رخدادهای این مدت و در نهایت لغو تحریم‌های تسلیحاتی نشان دهد همانطور که تقویت دیپلماسی به قدرت نظامی و مقاومت وابسته است، تقویت قدرت نظامی و مقاومت هم به دیپلماسی نتیجه‌گرا و پیش‌رو وابسته است و مذاکره به خودی خود هیچ ضرر و زیانی ندارد.
