سلام نو - سرویس فرهنگ و هنر | میثم کوه مسکن : در روزهایی که شیوع و گسترش ویروس کرونا سبب شده است اکثر گروه های تئاتری از اجرای نمایش جدید خودداری کنند و در انتظار فراهم شدن شرایط مناسب به منظور بردن نمایششان روی صحنه باشند، تماشای فیلم تئاترهای موجود در شبکه های مجازی می تواند گزینه مناسب و دلگرم کننده ای برای مخاطبان و دوست داران تئاتر باشد.
«جنایت و مکافات» نمایشی است برگرفته از رمان معروف فئودور داستایوفسکی که کارگردان اثر یعنی ایمان افشاریان بر اساس آنچه زاییده ذهن و خیال خودش است به شخصیت های داستان بال و پر داده است و به نوعی آن ها را برای مخاطب باورپذیر کرده است.
این نمایش پاییز سال ١٣٩۴ در تماشاخانه عمارت مسعودیه به تهیه کنندگی نورالدین حیدری ماهر به روی صحنه رفت و از آنجایی که مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت، اجرای آن برای چندین بار تمدید شد و ایمان افشاریان توانست نمایشی موفق را در تاریخچه تئاتر کشور ثبت کند.
کسانی که با این کارگردان و آثارش آشنایی دارند، به خوبی می دانند که افشاریان احترام خاصی برای تماشاگر تئاتر قائل است و لذا تلاش می کند آثاری را به روی صحنه ببرد که ماندگار باشند و بتوانند تاثیر بسزایی در ذهن مخاطب برای سالیان طولانی بگذرانند.
برای مثال «فرانکنشتاین» آخرین اثری است که او سال گذشته در سالن اصلی مجموعه تئاترشهر به روی صحنه برد و به شدت مورد استقبال مخاطبان و اهالی تئاتر قرار گرفت، در تایید آنچه گفته شد و از آنجاییکه افشاریان به دنبال فروش در گیشه نیست و بیشتر کیفیت کار برایش مهم است تا کمیت آن، بازیگرانی که در آثار وی ایفای نقش می کنند نیز از همکاری با این کارگردان کاربلد تئاتر ابراز رضایت و خرسندی کامل دارند.
پژمان جمشیدی که چندین سال است به عرصه بازیگری روی آورده است و بسیاری صرفاً او را به واسطه حضورش در دنیای فوتبال و کمدی های سخیف می شناسند و لقب نابازیگر را به وی داده اند، آنچنان در «فرانکنشتاین» درخشید که توانست استعداد بازیگری اش را به همگان ثابت کند و به اصطلاح در عمل جواب تمامی منتقدان خود را بدهد.
همین مساله در «جنایت و مکافات» نیز به وضوح دیده می شود و مهدی پاکدل با رزومه قوی و تجربه ی بسیاری که در حوزه هنر کشور دارد، با درخشش در این نمایش استعداد بازیگری اش را به رخ همگان می کشد، زهرا سعیدی، عطا عمرانی، سوده شرحی، الهام شکیب، مجید آقا کریمی و... از دیگر بازیگرانی هستند که در نمایش «جنایت و مکافات» به ایفای نقش پرداخته اند و انصافاً توانسته اند یک اجرای تمیز و شسته و رفته را تحویل تماشاچی دهند.
آنچه در «جنایت و مکافات» دیده می شود شخصیت درونی ذهن آدمی است که همواره و در تمام لحظات به همراه اوست و در واقع با آن زندگی می کند، راسکولینکف، شخصیت اصلی داستان با هنرمندی مهدی پاکدل است که در ذهن خودش اعتراف به قتل دو زن می کند و این چیزی نیست که ما در واقعیت با آن روبرو هستیم و در واقع این مساله زاییده ذهن و خیال راسکولینکف است.
طراحی صحنه این اثر آنقدر حرفه ای و تاثیرگذار است که گویی هریک از درهایی که به روی صحنه وجود دارد و دائماً در اثر ورود و خروج بازیگران باز و بسته می شوند، درواقع همان دریچه های ذهن و زاییده خیال راسکولینکف است که در اثر تفکرات وی ساخته می شوند و اتفاقات داستان از نگاه آن ها رخ می دهد، گویی تمام شخصیت های زاییده ذهن او در قتل خیالی اش با وی همراه هستند و همه جنایتکارند و باید مکافات این جنایت را ببینند.
درحالیکه اصلاً اینگونه نیست و راسکولینکف به واسطه خیال و به نوعی هیپنوتیزم فکری همه را به مانند خودش قاتل و جنایتکار می شمارد، اما آنچه سبب می شود تماشاچی کمی از اوهام ساختگی ذهن شخصیت اصلی داستان دور شود، موسیقی اثر است و به قدری زیبا و هنرمندانه توسط بازیگران نمایش به صورت موزیکال نواخته می شود که تماشاچی دوست دارد به درون صحنه بیاید و با آنان همراه شود.
گریم جالب و حرفه ای بازیگران نیز بر جذابیت اثر می افزاید و البته افشاریان علاقه عجیبی به این سبک گریم در نمایش هایش دارد، چیزی که در «فرانکنشتاین» هم با آن روبرو هستیم و بانیپال شومون، یکی از بازیگران این اثر در وصف گریمش در این نمایش می گوید که یکی از سخت ترین و طاقت فرساترین لحظات زندگی اش را با گریم در «فرانکنشتاین» گذرانیده است، به هرحال تمام عناصر یک نمایش موفق در «جنایت و مکافات» به خوبی در کنار هم چیده شده اند و باعث موفقیت این اثر با کارگردانی دقیق ایمان افشاریان گردیده اند.
آثار داستایوفسکی مخاطبان خاص خودش را دارند و برای آن که بتوان این آثار را کمی برای مخاطب معمولی تئاتر باورپذیر کرد، باید ذهنی فعال و کنجکاوانه در عرصه تئاتر داشت که افشاریان از این خصلت به خوبی برخوردار است و با «فرانکنشتاین» نیز این مساله را به مخاطبان و اهالی تئاتر ثابت کرده است.
به هرحال در پایان باید گفت «جنایت و مکافات» نمایشی نیست که با یکبار دیدن بتوان از آن لذت برد و لذا باید چندین بار تماشا شود تا بتوان خود را در جایگاه راسکولینکف قرار داد و فهمید اعمال همه انسان ها نتیجه و زاییده تفکرات درست و یا اشتباه آن هاست و چه زیبا می شود اگر تمام عالم بشریت زیبا بیندیشند و زیبا زندگی کنند، درست همان چیزی که راسکولینکف در ابتدای «جنایت و مکافات» از آن به دور است و پس از پایام حدود نود دقیقه نمایش به آن دست می یابد.
نظر شما