سلام نو – سرویس بین الملل: روز گذشته خاورمیانه شاهد رخداد قابل توجه عادی سازی روابط امارات متحده عربی و اسرائیل بود، اتفاقی که با استقبال ویژه دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا همراه شد. او در بیانیه‌ای اعلام کرد رژیم صهیونیستی و امارات به توافقی برای «عادی‌سازی کامل روابط» دست پیدا کرده‌اند.
وی در ادامه افزود: هیأت‌های اسرائیل و امارات در هفته‌های آتی برای امضای توافقات دوجانبه در زمینه‌های سرمایه‌گذاری، توریسم، پروازهای مستقیم، امنیت، مخابرات، فناوری، انرژی، بهداشت، فرهنگ، محیط زیست، تأسیس سفارتخانه‌های دوجانبه و سایر حیطه‌های دارای منافع دوطرفه دیدار خواهند کرد.
امارات متحده عربی و اسرائیل فوراً همکاری‌های خود در زمینه درمان ویروس کرونا و ساخت واکسن برای آن را آغاز خواهند کرد. با همکاری‌های مشترک، این تلاش‌ها باعث نجات جان انسان‌ها در جهان اسلام، یهودیت و مسیحیت در سراسر منطقه خواهد شد.
«محمد بن زاید»، ولی‌عهد ابوظبی درباره توافق کشورش با رژیم صهیونیستی بر سر عادی‌سازی روابط دو طرفه در توییتر نوشت:
در تماس تلفنی با رئیس جمهور آمریکا دونالد ترامپ و نخست‌وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو، توافق شد که [طرح] الحاق (اشغال) اراضی فلسطین متوقف شود. امارات و رژیم اشغالگر قدس همچنین به توافق رسیدند که جهت همکاری مشترک به منظور رسیدن به روابط دوجانبه، نقشه راهی را وضع کنند.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در پیامی توئیتری با اشاره به عادی‌سازی کامل روابط رژیم خود با امارات، امروز را روزی تاریخی خواند.
عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر نیز با استقبال از این توافق در بیانیه‌ای که در فیس بوک خود منتشر کرد، گفت: بیانیه سه جانبه مشترک میان آمریکا، کشور برادر امارات عربی متحده و اسرائیل درباره توافق بر سر توقف الحاق اراضی فلسطین و برداشتن گام‌هایی به سمت ایجاد صلح در خاورمیانه را با علاقه و اهتمام فراوان دنبال کردم و تلاش مسئولان این توافق برای دستیابی به شکوفایی و ثبات در منطقه را ارج می‌نهم.
محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در واکنش به این توافق که عصر پنجشنبه اعلام شد خواهان نشست فوق العاده اتحادیه عرب و همچنین نشست فوری رهبران و گروه های فلسطینی برای بررسی پیامدهای این توافق شد و آن را خیانتی به قدس و مسجد الاقصی دانست.
سازمان آزادی بخش فلسطین هم گفت این توافق جایزه امارات به اسراییل از طریق مذاکرات محرمانه بود. جنبش جهاد اسلامی هم در بیانیه‌ای گفت که عادی‌سازی روابط یعنی تسلیم شدن در برابر این رژیم و این هرگز نمی‌تواند حقایق را تغییر دهد.
تمام ناظران سیاسی خاورمیانه به خوبی می‌دانند که امارات و عربستان سعودی و بحرین سال هاست با اسرائیل روابط سیاسی و امنیتی پنهان و گسترده‌ای دارند، روابطی که در سایه برجام و مقابله با ایران نزدیک و نزدیک‌تر شد. با این همه علنی کردن این روابط امر مهمی است.
کافی است به روابط پنهان گسترده امارات و عربستان با اسرائیل به خصوص درباره تخاصم با ایران نگاهی دوباره بیاندازیم. این روابط با شکل‌گیری برجام و مخالفت اوباما با فشارهای عربستان و اسرائیل درباره آن بیش از پیش نزدیک شده و در دوران دونالد ترامپ بیش از پیش تقویت و علنی شد. برخلاف تصور عمومی که عربستان را پیشگام همراهی با اسرائیل می‌دانند این امارات بود که با روی کارآمدن اوباما بیشترین فشار را با همراهی اسرائیل به کاخ سفید وارد کرد تا مواضع به نسبت منعطف و دیپلماتیک اوباما در برابر تهران سخت و نظامی شود، آن چنان که حالا هم لابی امارات در آمریکا برای فشار بر ایران گاهی از اسرائیل هم پیشی می‌گیرد.
ریشه این تغییر آرایش و نزدیکی امارات و دیگر کشورهای عربی به اسرائیل را می‌توان در روزی جست و جو کرد که آمریکا به عراق حمله و صدام حسین سقوط کرد. سقوط صدام به معنای سقوط مهره‌ای بود که موازنه را در منطقه برقرار می‌کرد. به طور طبیعی برای برقراری موازنه جدید، کشورهای منطقه دست به کنش‌های جدیدی زدند که در نهایت به نزدیکی آن‌ها با اسرائیل ختم شد.
اما چه چیزی باعث سرعت گرفتن این نزدیکی شد؟ ظهور و سقوط احتمالی دونالد ترامپ یکی از عواملی است که این نزدیکی را در بعد علنی سرعت بخشید. با ظهور ترامپ مثلث عربستان، امارات و اسرائیل بیشترین سرمایه‌گذاری را برای خروج ترامپ از برجام، تحریم ایران و حتی جنگ محدود با ایران انجام دادند که در دو مورد موفق شدند. حالا با افزایش احتمال شکست ترامپ این کشورها نگرانند رئیس جمهور بعدی آمریکا، یعنی جو بایدن، با ایران مذاکره و میدان لابی مخالفان ایران در آمریکا را تنگ کند. از سوی دیگر آن‌ها به این نتیجه رسیده‌اند چه ترامپ چه بایدن قصد دخالت مستقیم در مصاف احتمالی آنان با ایران را ندارند، در نتیجه آن‌ها می‌خواهند با پیوند خوردن با اسرائیل پشتوانه نظامی عملیاتی موثری علیه ایران داشته باشند.
برخی معتقدند این عادی سازی روابط، که با استقبال ویژه ترامپ مواجه شده، پروژه‌ای است که قرار است درباره عربستان، کویت و یکی دو کشور دیگر اجرا شود تا در آستانه انتخابات دست ترامپ در سیاست خارجی خالی نباشد و به جای برگ برنده کره شمالی و ایران، این مسئله را به عنوان دست آورد خود ارائه دهد.
اما آن چنان که رحمان قهرمان پور، کارشناس روابط بین الملل می‌گوید این برگ برنده آن چنان امتیازی برای ترامپ ندارد. او در توییتر خود می‌نویسد:
توافق عادی سازی روابط میان امارات و اسرائیل شاید به لابی قدرتمند طرفدار اسرایبل در آمریکا انگیزه ای برای فعالیت بیشتر به نفع ترامپ بدهد اما اثر چندانی بر آرای مردد نخواهد داشت زیرا تا الان موضوع سیاست خارجی و حتی رابطه با اسراییل جزو موضوعات کانونی رای دهندگان نیست.
واقعیت هم چنین است. در اوج بحران کرونا، بحران اقتصادی و بیکاری بعید است کسی به خاطر عادی سازی روابط اسرائیل و امارات رایش را از بایدن به ترامپ تغییر دهد.
سود این اتفاق بیش از همه به جیب نتانیاهو رفت که با این عادی سازی امتیازی بزرگ برای خود در داخل و خارج اسرائیل خرید و احتمال عادی سازی روابط با عربستان، به ویژه بعد از مرگ ملک سلمان را افزایش داد.
بسیاری از تحلیلگران داخلی امارات را بازی خورده و ساده لوح دانستند که اسیر دست آمریکا و اسرائیل شده ولی واقعیت این است که امارات بازی بسیار گسترده و با برنامه‌ای را طراحی کرده و اتفاقا اهدافی ملموس و واقعی را برای سیاست خارجی خود متصور شده و در برابر عادی سازی روابط با اسرائیل امتیازاتی نیز خواهد گرفت.
درست مثل نبرد یمن که بسیاری امارات را بازنده آن تصور می‌کردند، اما در واقع امارات برداشت خود را از جنگ یمن کرد و توانست استقلال خود را در صحنه سیاسی و نظامی ثابت کند. باید پذیرفت امارات یکی از مهم‌ترین بازیگران خاورمیانه در دهه آینده است، حتی شاید مهم‌تر از عربستان و ترکیه. این تصور که امارات و عربستان گوش به فرمان آمریکا یا انگلیس هستند باعث خطای محاسباتی بزرگی در شیوه رفتار با این کشورها می‌شود، عربستان و امارات شاید از منظر نظامی به پشتیبان نیاز داشته باشند، اما این بدان معنا نیست که تمام فرمان‌ها را از واشنگتن یا لندن دریافت می‌کنند. آن‌ها با تمام توان از قدرت اقتصادی خود در بازار نفت و بازار سهام کشورهای مورد نظر استفاده می‌کنند تا برنامه‌های سیاسی خود را پیش ببرند.
نظر شما