تمام مخالفان بازگشت بی قید و شرط بایدن به برجام

سلام نو – سرویس بین الملل: جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی رئیس جمهور منتخب آمریکا، بار دیگر اعلام کرده است که به نظرش بازگشت آمریکا به برجام عملی و دست‌یافتنی است. سالیوان تایید کرد که آمریکا می‌خواهد با بازگشت به برجام، ایران را دوباره محدوده کند. به باور مشاور امنیت ملی جو بایدن، بازگشت آمریکا به برجام زمینه "مذاکرات بعدی در مورد مسائل گسترده‌تر" را فراهم می‌کند.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه منتخب بایدن نیز بارها از ضرورت بازگشت آمریکا به برجام سخن گفته و آن را سرآغاز مذاکرات بیشتر با ایران دانسته است. نکته قابل توجه روابط عمیق بلینکن با لابی حامی اسرائیل در آمریکا است. او در حالی حرف از بازگشت به برجام می‌زند که می‌داند راضی کردن رژیم صهیونیستی و حامیانش امری دشوار است.

جو بایدن نیز در تازه‌ترین در گفت‌وگوی خود با توماس فریدمن تاکید کرد که اولویت او بازگشت ایالات متحده به توافق هسته‌ای است، هرچند این کار دشوار است و به کمک متحدان آمریکا نیاز دارد.

صحتب‌های بایدن، سالیوان و بلینکن از آن جهت قابل توجه است که لابی سنگین صهیونیست‌ها، عربستان و امارات در آمریکا، با صراحت مخالف بازگشت آمریکا به برجام است. این مثلث پول، ارتباط سیاسی و قدرت رسانه‌ای قابل توجهی دارد. در نتیجه، در صورت حرکت عملی دولت بایدن به سمت برجام، باید آن را حرکتی شجاعانه توصیف کرد.

تمام مخالفان بازگشت بی‌قید و شرط بایدن به برجام

به جز دولت‌های عربی منطقه و اسرائیل، طیف‌های مختلفی در داخل آمریکا با شیوه بازگشت بایدن به برجام مخالف هستند. به عنوان نمونه، اکونومیست هرچند از دیپلماسی بیشتر با ایران استقبال می‌کند، اما معتقد است که بایدن باید از اهرمی که علیه ایران دارد استفاده کند. اکونومیست رژیم تحریم‌های ترامپ علیه ایران را میراث او برای بایدن ارزیابی می‌کند و می‌نویسد:

تولید ناخالص داخلی ایران در سال ۲۰۱۸ ، ۵.۴ درصد و در سال ۲۰۱۹ نیز ۶.۵ درصد کاهش یافته است و انتظار می رود امسال نیز کاهش یابد. ارزش ریال ایران سقوط کرده است و نرخ تورم سالانه حدود ۳۰ درصد است.

اکونومیست معتقد است، بازگشت بدون مذاکره بایدن به توافق هسته‌ای‌ باعث از بین رفتن سنگین‌ترین تحریم‌های تاریخ علیه ایران می‌شود و بایدن این اهرم را از دست می‌دهد. پیشنهاد روشن اکونومیست لغو تحریم‌های نمادین ترامپ و آغاز دور جدید مذاکرات آمریکا با ایران است.

مایکل رابین، تحلیلگر نشنال اینترست نیز نظر مشابهی دارد. او معتقد است هنوز می‌توان به کمپین فشار حداکثری علیه ایران ادامه داد. به باور او باید تحریم‌ها را تا زمانِ درست ادامه و بعد در زمان مناسب، راه خروجی مناسب را به ایران نشان داد تا مذاکرات مطلوب بین دو طرف شکل بگیرد.

آن چنان که مشخص است، بخشی از تحلیل‌گران آمریکایی مایل نیستند هزینه‌ای که ترامپ بابت تحریم ایران پرداخت کرده هدر برود. آن‌ها ۱۲ شرط پمپئو را غیرمنطقی می‌دانند، فشار حداکثری را ناکام ارزیابی می‌کنند و به مذاکره اعتقاد دارند، اما معتقدند باید از اثر سنگین‌ترین تحریم‌های تاریخ علیه ایران استفاده کرد.

بایدن چه خواهد کرد؟

تا این لحظه مثلث سیاست خارجی دولت آمریکا که از رئیس جمهور، وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی تشکیل می‌شود، تاکید کرده که دنبال بازگشت به برجام و لغو تحریم‌های ترامپ است. آن‌ها هرچند به صراحت از مذاکره بیشتر درباره منطقه و برنامه موشکی سخن گفتند، اما این مذاکره را به بعد از بازگشت به برجام موکول کرده‌اند.

اما چرا این چنین است؟ این رویکرد احتمالا به شناخت تیم سیاست خارجی آمریکا از مقامات ایران باز می‌گردد. سالیوان کسی بود که مذاکرات محرمانه عمان را از سمت آمریکا پیش می‌برد. بلینکن از نزدیک‌ترین دیپلمات‌های نزدیک به اوباما بود و حتی بعد از خروج از کاخ سفید درباره برجام به دولت مشاوره می‌داد. جو بایدن نیز به عنوان سناتور و معاون رئیس جمهور شناخت خوبی از مقامات ایران، به خصوص جواد ظریف دارد.

طرف آمریکایی به خوبی می‌داند همان‌طور که رهبر انقلاب، برخلاف نظر دبیر شورای عالی امنیت ملی و دولت وقت، اجازه آغاز مذاکرات با آمریکا را داد، همان‌طور هم بدون رفع تحریم‌ها اجازه هیچ مذاکره‌ای را به هیچ دولتی نمی‌دهد. به همین دلیل دولت بایدن دنبال این است که با بازگشت به برجام شرط بنیادین ایران را برآورده کند.

اما آیا بایدن در دستیابی به این امر موفق خواهد شد؟ اظهار نظر در این مورد دشوار است. محور عبری و عبری هر کاری برای مرگ کامل برجام می‌کند. تا اینجا ترور شهید محسن فخری‌زاده باعث بسته‌تر شدن گارد ایران شده است، گاردی که با هر حادثه‌ای می‌تواند بسته‌تر شود. از طرف دیگر سیاست خارجی آمریکا، میدان لابی است. لابی عربی و صهیونیستی پول، قدرت و زمان کافی برای تاثیر بر سیاست خارجی دولت آینده آمریکا دارد. باید دید مثلث سیاست خارجی آمریکا تا چه اندازه در برابر مشکلات و فشارها مقاوم خواهد بود و بعد از استقرار رسمی در کاخ سفید، اولین گامش درباره برجام چه خواهد بود. آن چنان که به نظر می‌رسد بیش از قوانین مصوب ترامپ،کارشکنی مخالفان برجام، لابی‌های موثر در سیاست خارجی آمریکا و نظرات متفاوت کارشناسان موثر بر دولت این کشور است که می‌تواند بازگشت به برجام را دشوار کند.