سلام نو – سرویس بین‌الملل: بازگشت گام به گام یا زمان‌بندی شده به برجام، این مدلی بود که در روزهای گذشته برخی کارشناسان به ایران و آمریکا پیشنهاد دادند.
به گزارش سلام نو، پس از روی کار آمدن دولت بایدن بحث برجام و بازگشت آمریکا به آن در مرکز توجه قرار گرفت. ایالات متحده به گونه‌ای موضع گرفت که انگار ایران از برجام خارج شده است و خواستار بازگشت ایران به برجام و راستایی آزمایی اقدامات آن شد و وعده داد که در این صورت تحریم‌ها را برمی‌دارد.
طرف ایرانی هم تأکید کرد که ایران از برجام خارج نشده که به آن بازگردد. این آمریکا است که باید با لغو تحریم‌ها مجوز ورود به برجام را کسب کند.
آمریکا از موضع قدرت حرف می‌زند و نمی‌خواهد فشار حداکثری دوران ترامپ را بیهوده تمام کند و ایران از موضع حق حرف می‌زند و نمی‌خواهد زیر بار زور برود. در این میان برخی پیشنهاد دادند که طرفین در چند گام و به صورت هم‌زمان با هم اقدام کنند تا هیچ کس متضرر نشود.
حالا به نظر می‌رسد این پیشنهاد مورد توجه قرار گرفته است. محمدجواد ظریف روز گذشته به همشهری گفت که دولت بایدن می‌تواند همین امروز بیانیه بدهد که می‌خواهند به برجام برگردند، در این صورت ایران هم در سطح رئیس‌جمهوری اعلام خواهد کرد به محض اینکه آن‌ها برگردند، تعهدات را در دستور کار قرار می‌دهد. ظریف در گفت‌وگو با کریستین امانپور نیز پیشنهاد داد که اتحادیه اروپا مسئول بازگشت همگام و هماهنگ ایران و آمریکا به برجام باشد.
در این میان پالس‌هایی نیز از سوی طرف آمریکایی دریافت می‌شود. برخی رسانه‌های منطقه‌ای از احتمال لغو برخی تحریم‌های ایران توسط بایدن به عنوان اقدام اعتمادزا خبر دادند. رابرت مالی، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران نیز تأکید کرده که بایدن به فکر بازگشت به برجام است و تا این اتفاق رخ ندهد به فکر یک توافق گسترده‌تر نخواهد بود.
آمریکا به برجام باز می‌گردد، اما می‌خواهد از تحریم‌های ترامپ حداکثر استفاده را بکند
اردشیر سنایی، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با سلام نو در تحلیل وضعیت کنونی برجام گفت: به نظر می‌رسد همان روالی که از قبل پیش‌بینی می‌شد در حال انجام است و ایالات متحده قصد بازگشت به برجام و برداشتن تحریم‌ها را دارد، اما می‌خواهد که از فشار حداکثری و تحریم‌های دوران ترامپ هم حداکثر استفاده ممکن را بکند.
این استاد دانشگاه در تشریح این استفاده حداکثری گفت: حداکثر استفاده به آن معنا است که دولت آمریکا می‌خواهد فشار و تحریم‌های دوران ترامپ را تبدیل به اهرمی برای مذاکره در موارد دیگر کند. این موارد شامل موضوعاتی مثل برنامه موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای ایران است که آمریکا می‌خواهد یا در داخل برجام یا در کنار برجام درباره آن‌ها گفت‌وگو کند.
وی با اشاره به موافقت اروپا با این رویکرد گفت: به نظر می‌رسد که متحدان اروپایی آمریکا نیز در این مورد با ایالات متحده هم‌سو هستند و رسیدن به برجام پلاس مدنظر خود را تنها از این راه ممکن می‌دانند. این که در این بین چه صحبت‌هایی شود و چه مذاکراتی صورت بگیرد موضوعی است که چندان نمی‌توان درباره آن اظهار نظر کرد.
فشار لابی عربی-صهیونیستی جدی است، اما نمی‌تواند آمریکا را از بازگشت به برجام منصرف کند
سنایی درباره اقدامات سیاسی یا نظامی محور عربستان و اسراییل علیه ایران و برجام گفت: من فکر نمی‌کنم این طیف دست به اقدام نظامی علیه ایران بزنند. تمام تلاش عربستان و اسراییل ایجاد درگیری نظامی بین ایران و آمریکا است که این تلاش‌ها در اوج خود و در دوره ترامپ هم عملیاتی نشد و در دولت بایدن هم منتفی به نظر می‌رسد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به اهداف عربستان و اسراییل گفت: این بازیگران برنامه‌های خود را در دو سطح پیگیری خواهند کرد. آن‌ها در گام اول مایل هستند که برجام احیا نشود و تحریم با شدت و قدرت سابق ادامه پیدا کند. در گام دوم خواستار این هستند که در صورت احیای برجام و شکل گیری مذاکره مجدد، توافقات دیگری هم صورت پذیرد و حلقه محاصره ایران تنگ‌تر شود. در این میان کشورهای عرب منطقه مایل هستند که برخی نظراتشان، به خصوص در حوزه موشکی، در مذاکرات آتی لحاظ شود.
وی درباره تأثیر احتمالی این فشارها به آمریکا گفت: به نظر می‌رسد فشار لابی عربی و صهیونیستی شدید است، اما این که این فشار بتواند آمریکا را از برنامه خود منصرف کند به طور جدی محل تردید است.
باید با اعراب مذاکره و صف آنان را از صف اسراییل جدا کنیم
سنایی با اشاره به ضرورت هوشمندی ایران در این شرایط گفت: ما اکنون در موقعیتی هستیم که می‌توانیم شکافی بین کشور عربی منطقه و اسراییل در حوزه اقدام علیه ایران ایجاد کنیم. جدا کردن صف کشورهای عربی از اسراییل در حوزه اقدام مشترک علیه ایران کاری است که ما باید با تمام توان انجام دهیم.
وی ادامه داد: باید از فرصت بازگشت قطر به جمع کشورهای عربی استفاده کرد. ما شاهد این هستیم که قطر و کویت برای میانجیگری میان اعراب و ایران اعلام آمادگی کردند. اگر ایران بتواند از این فرصتی که ایجاد شده برای کاهش تنش با عربستان استفاده کند، هم میزان فشار لابی عربی در آمریکا کم می‌شود، هم از نزدیکی شدید اعراب و اسراییل علیه ایران جلوگیری خواهد شد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: در این صورت رژیم صهیونیستی تنها بازیگری خواهد بود که تلاش خواهد کرد درباره ایران و برجام به آمریکا فشار بیاورد که این فشار هم توسط تیم بایدن قابل مدیریت است.
مذاکره مستقیم ایران و آمریکا باعث حل شدن بهتر و سریع‌تر مشکلات خواهد شد
سنایی درباره پیشنهاد مذاکره مستقیم بین ایران و آمریکا و حذف واسطه‌ای مثل اروپا که این روزها مطرح شده است گفت: این قابل انکار نیست که مشکل اصلی، مشکل بین ایران و آمریکا است و بقیه کشورها به دنبال منافع خود و حتی عمق دادن به این مشکل بوده و هستند.
وی ادامه داد: آن چنان که می‌بینیم مسئله برجام با مذاکره ایران و آمریکا به نتیجه رسید و با خروج آمریکا از برجام به مشکل خورد. در نتیجه هر مشکل دیگری هم از راه مذاکره مستقیم ایران و آمریکا بهتر و سریع‌تر به نتیجه می‌رسد. در صورت شکل گرفتن مذاکره مستقیم طرف‌های ثالث هم نمی‌توانند از اختلاف دو طرف سوءاستفاده کنند
این کارشناس مسائل بین‌الملل در انتها گفت: در نتیجه پیشنهاد مذاکره مستقیم ایران و آمریکا در حوزه‌های مختلف معقول و مؤثر به نظر می‌رسد، با این همه تا زمانی که اجماع داخلی در این حوزه صورت نگیرد این پیشنهاد به هیچ نتیجه مشخصی نخواهد رسید.
نظر شما