بایدن نه به دوران اوباما، بلکه به سنت‌های سیاست خارجی آمریکا باز می‌گردد

سلام نو – سرویس بین‌الملل: جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، به تازگی به وزارت امور خارجه رفت تا در اولین سخنرانی خود در حوزه سیاست خارجی آمریکا یک مسیر کاملاً جدیدی را برای سیاست خارجی ایالات متحده ترسیم کند. بایدن در سخنرانی ۴ فوریه که با عنوان"جایگاه آمریکا در جهان" ایراد شد از تغییرات جدی و مهمی در سیاست خارج آمریکا خبر داد.

مارک اپیسکوپوس* در گزارش خود در نشنال اینترست می‌نویسد: مهم‌ترین این تغییرات خروج کامل ایالات متحده از درگیری‌های یمن و بازگشت واشنگتن به توافق‌نامه آب‌وهوایی پاریس بود. در ادامه بایدن از لغو آنچه مخالفان دونالد ترامپ "ممنوعیت ورود مسلمانان به آمریکا" خوانده‌اند و افزایش ظرفیت پذیرش پناهندگان آمریکا به ۱۲۵ هزار نفر در سال مالی جدید خبر داد. سرانجام بایدن پاسخ ایالات متحده به کودتای اخیر میانمار را به صورت شفاف بیان کرده و معاهده تسلیحات هسته‌ای جدید استارت با روسیه را، فارغ از سطح تنش و درگیری با کرملین، تمدید کرد.

به طور طبیعی انتظار می‌رفت که جو بایدن اولین سخنرانی اصلی سیاست خارجی خود را به تعریف خود و سیاست‌های خود در برابر سیاست‌های رئیس‌جمهور پیشین آمریکا اختصاص دهد. نکته قابل توجه تأکید بایدن بر "بازسازی" اتحادها با شرکای دیرینه آمریکا است که توسط دونالد ترامپ متلاشی شد.

بایدن با اشاره به این مسئله گفت: طی دو هفته گذشته، من با رهبران بسیاری از جمله رهبران کانادا،مکزیک، انگلستان، آلمان، فرانسه، ناتو، ژاپن، کره جنوبی و استرالیا صحبت کرده‌ام تا بازوی اتحادهای دموکراتیکی که طی چند سال گذشته مورد غفلت و حتی سوءاستفاده قرار گرفته است را ترمیم کنیم.

وی ادامه داد: من می‌خواهم افرادی که در وزارت خارجه، سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های سراسر جهان کار می‌کنند این را بدانند: من برای تخصص شما ارزش و برای شخص شما احترام قائلم هستم و از شما حمایت خواهم کرد. این دولت قصد دارد به شما اجازه دهد که به حرفه و تخصص خود برسید و نمی‌خواهد که شما را سیاست‌زده کند. ما به بحث‌ها و گفت‌وگوهای دقیق نیاز داریم که همه دیدگاه‌ها را به ارمغان بیاورد و فضای نقد را فراهم کند. تنها از این راه است که ما بهترین نتایج ممکن را در سیاست خارجی خواهیم داشت.

منتقدان بایدن از جمله مایک پمپئو ادعا کردند که سخنرانی رئیس‌جمهور نوید بازگشت به رویکرد سیاست خارجی دوران اوباما را می‌دهد. وزیر امور خارجه سابق آمریکا تأکید کرد که آمریکا نمی‌تواند به عقب بازگردد و هشت سال دیگر سیاست خارجی اوباما را تحمل کند. او ابراز امیدواری کرد که سیاست خارجی بایدن به سیاست خارجی "آمریکا اول" ترامپ نزدیک باشد.

حرف پمپئو انتقاد عمومی جمهوری خواهان از بایدن است. آن‌ها معتقدند رئیس جمهور جدید آمریکا کم‌وبیش سیاست خارجی را از جایی که اوباما رها کرد، ادامه خواهد داد، اما این انتقاد فقط از نظر ظاهری درست است.

با این وجود نگاهی عمیق‌تر به رویکرد سیاست خارجی دولت نوظهور بایدن و بسیاری از حرف‌های خود او یک حقیقت کاملاً متفاوت را به ما نشان می‌دهد. پرونده الکسی ناوالنی اپوزیسیون مشهور روس را در نظر بگیرید. بایدن می‌گوید که او باید فوراً و بدون شرط آزاد شود. بایدن همچنین اظهار داشت که روزهای سکوت آمریکا در برابر اقدامات تهاجمی روسیه از جمله دخالت در انتخابات، حملات سایبری و مسموم کردن شهروندانش به پایان رسیده است. ما در افزایش هزینه‌های این دست از اقدامات روسیه و دفاع از منافع حیاتی خود و مردم کوتاه نخواهیم آمد.  

بایدن معتقد است دیگر هیچ خط روشنی بین سیاست خارجی و سیاست داخلی وجود ندارد. بلکه همه اینها بخشی از همان مبارزه ایدئولوژیکی است که هم‌زمان علیه دشمنان داخلی و خارجی انجام می‌شود. انتظار می‌رود همان‌طور که کاخ سفید در هفته‌های نخست ریاست‌جمهوری بایدن یک سری قوانین مترقی را پیش برده است، وزارت خارجه نیز باید دولت‌های خارجی را برای اتخاذ سیاست‌های اجتماعی مترقی تحت فشار قرار دهد.

به نظر می‌رسد همان‌طور که ایالات متحده "گام‌هایی را برای رفع نژادپرستی سیستمی و مشکل برتری سفید در کشور ما برداشته است"، باید "برای دفاع از دموکراسی در سطح جهان" و "عقب نشاندن اقتدارگرایی" نیز گام بردارد. لازم به ذکر است که صفوف اقتدارگرایان، حداقل مطابق با شعارهای انتخاباتی بایدن، نه تنها روسیه بلکه "رژیم‌های توتالیتر" اعضای ناتو از جمله مجارستان و لهستان را نیز شامل می‌شود.

به نظر می‌رسد بایدن به شدت از بی‌میلی مکرر دولت اوباما برای تغییر شکل جهان و فروتنی درباره محدودیت‌های قدرت آمریکا فاصله می‌گیرد و به جای آن نوعی ویلسونیسم که متکی بر گسترش دموکراسی، توازن قوای جهانی و رد جنگ به عنوان راه حل بهره می‌برد. این رویکرد ویلسونیسم متناسب با نیازهای گفتمان سیاسی قرن بیست و یکم آمریکا ساخته شده است. عواقب این رویکرد در سال‌های آینده مشخص خواهد شد، اما آن چه مشخص است این است که بایدن می‌خواهد اهداف بنیادین سیاست خارجی آمریکا را در طول دوران خود به طور جدی مورد بحث و حتی تجدید نظر قرار دهد.

*روزنامه‌نگار حوزه امنیت ملی نشنال اینترست