از اسنپ و تپسی تا فیلیمو و نماوا؛ بازار زیر سایه انحصار غول‌ها

سلام نو – سرویس اقتصادی: همه‌ ما روزهای اول اسنپ و فیلیو را به خاطر داریم. سرویس‌های مبتنی بر فضای آنلاین که با نمونه برداری از الگوهای خارجی انحصار شکنی کردند و کیفیت خدمات در حوزه‌های مربوط به خود را افزایش دادند. اسنپ که آمد انحصار بازار خودروی دربستی از دست دفاتر کوچک و بزرگ تاکسی تلفنی درآمد و قیمت‌ها شکست. فیلیمو هم با حضورش انحصار سیما را به چالش کشید.

شاید آن روزها کسی فکر نمی‌کرد این پروژه‌های انحصار شکن، خلاقانه و جذاب، خود روزی به غول‌های انحصارساز جدید بازار تبدیل شوند که دردسرهایی بیشتر از غول‌های انحصاری قدیمی داشته باشند. حتی تپسی و نماوا که با ادعای شکستن انحصار اسنپ و فیلیمو وارد رقابت شدند، امروز تبدیل به یار این دو در انحصار بازار شدند.

شاید تعجب کنید که ربط اسنپ و خودروهای کرایه با فیلیمو و سرویس پخش فیلم آنلاین انحصاری در چیست. واقعیت این است که هر دو این سرویس‌ها در کنار رقبای خود یعنی تپسی و نماوا به غول‌های بازار خود تبدیل شده‌اند و آن را تمام و کمال در اختیار گرفته‌اند.

در نگاه اول پاسخ این خواهد بود که این سرویس‌ها حتماً تلاش کردند و لیاقت این انحصار و بُردِ تمام‌عیار در رقابت را دارند، اما حتی اگر چنین باشد، این تلاش و پیروزی مجوزی برای انجام هر کاری در بازار نیست.

مشتری اسنپ یا تپسی باشید یا مشترک فیلیمو و نماوا فرقی نمی‌کند، احتمالاً شما هم این روزها از قیمت‌ها عجیب این سرویس‌ها حسابی شوکه شده‌اید و در بسیاری از موارد قید استفاده از آنان را زده‌اید.

مسیر کوتاهی که قبلاً ۱۵-۲۰ هزار تومان بود امروز به راحتی به ۳۰ هزار تومان می‌رسد. کافی است کمی باران بیاید یا ساعت عبور و مرور خاصی برسد تا همین ۳۰ هزار تومان راحت به بالای ۴۰ هزار تومان هم برسد. اسنپ یا تپسی هم فرق چندانی ندارد، تفاوت بین ۵ تا ۱۰ هزار تومان است.

همین مسئله باعث شده تا بسیاری قید تاکسی‌های اینترنتی را بزنند و به تاکسی تلفنی‌های قدیمی رو بیاورند. آژانس‌های اتومبیل کرایه رونق بیشتری گرفته‌اند و مردم بیشتری به سمت روش قدیمی بازگشته‌اند.

وضعیت در سرویس‌های وی‌اودی هم بهتر نیست و نماوا و فیلیمو قیمت‌های اشتراک خود را به شکل فزاینده‌ای افزایش داده‌اند و در کنارش کدهای تخفیف خود را کاهش داده‌اند. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که این دو پلتفرم به تازگی میزان محتواهای اختصاصی خود را افزایش چشمگیری دادند.

از اسنپ و تپسی تا فیلیمو و نماوا، هر کدام در فضای کاری خود تحولی جدی ایجاد کردند. اسنپ بازار جدیدی برای رانندگان ساخت و قیمت‌های غیرمنصفانه تاکسی تلفنی را شکست. فیلیمو و نماوا هم خط قرمزهای بی‌جهت صداوسیما را به سخره گرفتند و آن‌ها را کنار زدند و مخاطبان خوبی را جذب کردند.

مشکل اما اینجا است که عدم وجود تنظیم کننده مناسب در بازار و عدم وجود گزینه‌های متفاوت باعث انحصار شدید این شرکت‌ها بر بازارهای خود شده است. نزدیک‌ترین رقبای تپسی و اسنپ حتی توان رسیدن به گرد پای آنان را ندارند و جدی‌ترین رقیب فیلیمو و نماوا عملاً یک دهم مخاطبان آنان را ندارد.

نهادهایی هم که مسئول تنظیم بازار هستند عملاً درگیر موارد ثانویه‌ای مثل متر سانسور در وی‌اودی‌ها یا قوانین داخل تاکسی‌های اینترنتی هستند. در این شرایط مصرف کننده تنها کسی است که متضرر می‌شود چون شکست غول‌هایی مثل اسنپ و تپسی با چیزهایی مثل تاکسی‌های تلفنی محال است و فیلیمو و نماوا هم به علت محتوای اختصاصی خوب و ضعف صداوسیما بعید است با قهر جدی مخاطب روبه‌رو شوند.