در برهه زمانی کنونی که حفظ برجام، ضرورت اجرای تعهدات برجامی از سوی همه طرفها و بازگشت آمریکا به آن، سوژه بسیاری از محافل سیاسی جهان است، مهمترین سهم اروپا در این میان، عمل به تعهداتش، حتی صرف نظر از بازگشت یا عدم بازگشت واشنگتن به این توافق است.
به گزارش سلام نو به نقل از ایرنا، دولت بایدن به رغم تمام وعده های تبلیغاتی اش برای بازگشت به برجام و اجرای تعهدات در قبال این توافق، حالا اما بازی های سیاسی را پیش کشیده و با مسیری که در پیش گرفته است، معلوم نیست وعده بازگشت او به برجام چه زمان محقق شود. حتی معلوم نیست که این شعار اصلا عملی بشود یا نه.
از زمان روی کار آمدن دولت جدید آمریکا، سینگال های موافقی از سوی طرف های اروپایی و آمریکا برای بازگشت واشنگتن به توافق هسته ای با ایران دریافت می شود. با این حال «جو بایدن» که پیش از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا وعده بازگشت به این توافق بین المللی را داده بود، با گذشت چندین هفته از گرفتن زمام امور در کاخ سفید هنوز در این زمینه قطعیتی از خود نشان نداده است.
از دیگر سو، سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان به عنوان شرکای اروپایی برجام که از زمان خروج یکجانبه آمریکا از آن، داعیه حفظ این توافق را به عنوان موفقیت دیپلماسی داشته اند، تنها نظاره گر میدان هستند و هر گونه تصمیم و اقدام خود را به تصمیم دولت جدید آمریکا گره زده اند؛ این موضع اروپایی ها تازگی ندارد و آنها در زمان دولت ترامپ هم، شاید نه در ظاهر، اما با اجتناب از اجرای تعهداتشان در قبال برجام، عملا با رویکرد تحریم و فشار حداکثری دولت وقت آمریکا علیه ایران همراه بودند.
در عین حال طی این مدت، ایران با حسن نیت، فرصت راستی آزمایی ادعای واشنگتن برای بازگشت به برجام را فراهم کرده و به طرف اروپایی نیز این امکان را داده که از توانایی و ظرفیت خود برای مجاب کردن آمریکا بهره بگیرد.
ایران ۲ سال پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و تعلل طرف‌های اروپایی در عمل به تعهداتشان در این توافق، گام‌هایی را تحت نظارت آژانس برای کاهش تعهداتش برداشته و اعلام کرده در صورت لغو تحریم‌ها و اجرای تعهدات برجامی از سوی دیگر طرف‌های این توافق بین‌المللی، گام‌های برداشته شده در مسیر کاهش تعهدات برجامی از سوی تهران به سرعت برگشت پذیر خواهد بود. اما تا به حال این مهم به دلیل سیاست های خصمانه دولت ترامپ عملی نشده است.
اکنون در شرایطی که آمریکا هنوز هم از بازگشت به برجام حرف می زند و ایران نیز آمادگی خود را برای از سرگیری تعهداتش بلافاصله پس از جبران عهدشکنی آمریکا اعلام کرده، اروپا با مشاهده حسن نیت ایران برای حفظ برجام از یک سو و حرف شنوی از دولت واشنگتن از سوی دیگر، گویا دچار نوعی سردرگمی شده است.
مقامات اروپایی در پی تغییر قدرت در آمریکا در نتیجه انتخابات ۲۰۲۰، بارها از لزوم نقش آفرینی مستقل خود در معادلات بین المللی مانند چالش های درونی ناتو، مناسبات با روسیه و چین در مقابل واشنگتن دم زده اند. از قضا یکی از مهمترین مسائل بین المللی امروز که به اذعان اروپایی ها دستاورد مهم آنها نیز به شمار می رود، حفظ برجام است.
ناظران معتقدند مهم ترین و موثرترین گامی که اروپا می تواند برای ترغیب دولت بایدن به بازگشت موثر به برجام بردارد، آن است که در وهله اول و پیش از آنکه بخواهد واشنگتن را موعظه کند، به تعهدات خود عمل نماید. عمل طرف های دیگر برجام به تعهداتشان، خود عامل محرک و موثر برای تغییر در رفتار کاخ سفید خواهد بود.
از این رو انتظار می رود تروئیکای اروپایی سرانجام از این بی عملی و بی تفاوتی نسبت به سرنوشت برجام دست برداشته و با اراده ای جدی وارد گفتگو با آمریکا شود. اروپایی ها فراموش نکنند طرفی که برجام را ترک کرده، آمریکا است نه ایران. در واقع کسی که قانون شکنی کرده ایالات متحده است و باید برای اصلاح اشتباه خود هر چه سریعتر دست به کار شود. در این میان تعیین هرگونه پیش شرط و یا سخن گفتن از مذاکره برای توافقی دیگر، مضحک به نظر می رسد.
حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران بهترین راه برای حل مشکلات با همکاران اروپایی در سطوح مختلف دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی را مذاکرات مبتنی بر احترام متقابل و پرهیز از هرگونه تهدید و فشار عنوان می کند. روحانی روز یکشنبه در دیدار سایمون کاوونی وزیر امور خارجه ایرلند، ضمن اعلام آمادگی ایران برای همکاری با نهادهای بین‌المللی برای حل و فصل بحران‌های منطقه، تاکید کرد: فعال شدن برجام به عنوان یک توافق چندجانبه بین‌المللی منوط به لغو تحریم‌ها از سوی آمریکا و ایفای تعهدات کامل همه اعضا است.
وی با انتقاد از بی‌عملی و بی‌تحرکی اروپا نسبت به تعهدات برجامی، افزود: جمهوری اسلامی ایران متعهد به برجام و حفظ آن بوده و تنها طرفی است که برای آن هزینه پرداخته است اما این وضع نمی‌تواند به همین شکل تداوم یابد و برای حفظ و احیای برجام اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل از سوی همه اعضای برجام ضروری است.
شورای امنیت از ابتدای سال جاری میلادی، نقش تسهیل‌گر و هماهنگ کننده قطعنامه ۲۲۳۱ (در تائید برجام) را به ایرلند سپرده است.
نظر شما