سلام نو – سرویس فرهنگ و هنر: با رسیدن آخر سال هر کس دخل و خرجش را محاسبه می‌کند و کارنامه‌اش در یک سال گذشته را مرور می‌کند. این مرور کارنامه به جز اشخاص شامل سازمان‌ها، نهادها و شرکت‌ها نیز می‌شود.
از جمله این سازمان‌هایی که مرور عملکردش همیشه برای مردم جذاب بوده صداوسیما است، صداوسیمایی که در این سال‌ها به یکی از انتقادبرانگیزترین نهادهای ممکن بدل شده است. دولت، مجلس، اصول‌گرا، اصلاح‌طلب، اعتدالی، هنرمند، روشنفکر، پزشک و حتی چهره‌ها سابق این سازمان عریض‌وطویل نسبت به عملکرد آن انتقاد دارند.
دولت می‌گوید صداوسیما دستاوردهایش را بازتاب نمی‌دهد، اصول‌گرا می‌گوید صداوسیما آن‌طور که باید انقلابی نیست، اصلاح‌طلب می‌گوید صداوسیما تریبون یک جریان خاص است و مردم می‌گویند که رادیو و تلویزیون سرگرم‌کننده و مفید نیست. برنامه‌ریزان و اقتصاددانان هم تأکید می‌کنند که سازمان صداوسیما ضرر ده، بودجه‌خوار و غیرمؤثر است.
صداوسیما سال‌ها است که با بحران کارآمدی و اثرگذاری روبه‌رو است و هر سال شکستی سخت از رقبایش می‌خورد. یک روز میدان خبررسانی را به تلگرام و روز دیگر میدان سرگرمی را به شبکه‌های ماهواره‌ای می‌بازد.
حالا اما صداوسیما رقبایی جدید دارد، رقبایی که با پرچم معاند، رسانه دشمن و توطئه خارجی نمی‌تواند آن‌ها را از میدان به در کند. نمی‌تواند مانند تلگرام حامی فیلتر آن‌ها باشد یا مثل شبکه‌های ماهواره‌ای آن‌ها را حاصل برنامه‌ریزی دشمن بداند.
سامانه نمایش درخواستی ویدئو یا وی‌اودی‌ها که ما آن‌ها را با دو برند بزرگ این عرصه یعنی فیلیمو و نماوا می‌شناسیم، امروز به رقبای قدر صداوسیما بدل شده‌اند، رقبایی که از نظر کیفی و حتی کمی توان رقابت قابل‌توجهی برای رقابت با صداوسیما دارند.
فیلیمو و نماوا در زمستان سال ۹۳ و ۹۲ پا به عرصه وجود گذاشتند و حالا پس از گذشت بیش از ۶ سال به لطف گسترش اینترنت و البته کرونا، نفوذ قابل توجهی در بین مردم پیدا کرده‌اند.
برای درک بهتر قدرت این سرویس‌ها تنها کافی است بدانید که فیلیمو فاز توسعه برون مرزی خود به سمت افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان را آغاز کرده است و برنامه‌های گسترده‌ای برای افزایش کیفیت محصولات خود در سال جدید دارد.
تنها نگاهی به گزارش و آمار سال ۹۹ فیلیمو به ما کمک می‌کند تا بدانیم صداوسیما چقدر راحت سال ۱۴۰۰ را به فیلیمو، نماوا و دیگر VODها مثل آنتن خواهد باخت.
صداوسیما چطور ضربه فنی می‌شود؟
بر اساس گزارش فیلیمو، کاربران این پلتفرم با رشد بیش از ۲.۵ برابری در سال گذشته به بیش از ۱.۱ میلیون نفر رسید و با جمعیت شهری مثل اهواز برابری کرد. بر اساس تخمین‌ها نیمی از بازار وی‌اودی‌ها در اختیار فیلیمو است؛ در نتیجه کل حساب‌های کاربری فعال این صنعت در ایران احتمالاً چیزی بین ۲.۲ تا ۲.۵ میلیون حساب یا نفر است. بر اساس آمار فیلیمو از هر حساب کاربری این سایت ماهانه ۲.۵ نفر بازدید می‌کنند که این باعث می‌شود جامعه کاربری این سایت به جمعیت قطر برسد.
بر اساس جامعه کاربری این VOD و حق اشتراک جدید این سایت درآمد ناخالص فیلیمو در سال آینده حداقل ۷۵۰ میلیارد تومان از مجموع اشتراک و دانلود نیم‌بهای داخلی خواهد بود. برای فهم بهتر اهمیت این عدد کافی است بدانیم که در بودجه سال جاری سازمان صداوسیما، بودجه "تأمین، تولید و پخش سیمای سراسری" (یعنی همه شبکه‌های تلویزیونی سراسری) ۷۰۱ میلیارد تومان تعیین شده بود.
اهمیت این درآمد ناخالص برای فیلیمو وقتی بیشتر مشخص می‌شود که به سریال‌های در دست ساخت آن نگاه کنیم. فیلیمو برای سال آینده ۳۰ سریال در دست ساخت دارد که چندتایی از آن‌ها در سطح سریال‌های الف ویژه صداوسیما است. سریال الف ویژه به سریال‌های بزرگ رسانه ملی مثل مختار و یوسف پیامبر گفته می‌شود.
از جمله سریال‌های فیلیمو می‌توان به جیران ساخته حسن فتحی، جزیره ساخته سیروس مقدم، یاغی ساخته محمد کارت، قبله عالم ساخته حامد محمدی، زخم کاری ساخته محمد حسین مهدویان، ماساژور ساخته محسن تنابنده و آکتور ساخته نیما جاویدی اشاره کرد. نقطه قوت این سریال‌ها دور بودن از خط قرمزهای سیاسی و بسیار سلیقه‌ای صداوسیما است که باعث می‌شود برخی از محبوب‌ترین بازیگران سینما در این سریال‌ها بازی کنند.
همین حالا هم فیلیمو و نماوا با سریال‌هایی مثل «قورباغه» و «می‌خواهم زنده بمانم» از تمام سریال‌های در حال پخش تلویزیون چندین و چندگام جلوتر هستند و برنامه گفت‌وگو محور هم‌رفیق نماوا شانه به شانه دور همی پیش می‌رود.
با این همه افزایش قیمت دو برابری نماوا و فیلیمو به عنوان دو بازیگر اصلی VOD ها انتقادات فراوانی را برانگیخته و بسیاری با انتقاد از این رویه تاکید کرده‌اند که در مقایسه با قیمت سرویسی مثل نتفلیکس نسبت به در آمد خانوار در آمریکا، سرویس‌های ایرانی گران‌تر، کم‌کیفیت‌تر و غیرپاسخگوتر هستند، انتقاداتی درست و به جا که البته به خاطر انحصار بازار بعید است راه به جایی ببرد.
اما چرا اینطور است و این سرویس‌ها به راحتی می‌توانند هر اقدامی بکنند و یکه تازه باشند؟ به جز قدرت و کیفیت روز افزون فیلیو و نماوا، ما شاهد ضعف هر روزه صداوسیما هم هستیم. بر اساس آمارهای صداوسیما برنامه حیات وحش شبکه مستند از فوتبال برتر میثاقی تماشاگر بیشتری دارد و تکرار خانه به دوش و متهم گریخت از سریال‌های ویژه عید بیشتر مورد استقبال واقع می‌شود. به جز پایتخت، دورهمی، خندوانه و عصر جدید، صداوسیما هیچ کالای جذاب دیگری برای عرضه به مخاطبش ندارد. سریال‌ها کم رمق، داستان‌ها اشتباه و خودسانسوری‌های پی درپی عملا دست برنامه سازان صداوسیما را بسته و اگر هم ایده‌ای باشد پرورش پیدا نمی‌کند.
در چنین شرایطی مشخص است که VOD ها با تکیه بر نیاز و علاقه مردم به سبد کالای آن‌ها، به راحتی هر قیمتی را تعیین و هر شرایطی را به مشتری تحمیل می‌کنند.
آن چنان که از رویکرد صداوسیما بر می‌آید نسخه شفا بخش سازمان برای پیروزی در این رقابت محدود کردن رقیب و بستن دست‌هایش است؛ نه تولید محتوای بهتر. صداوسیما با لابی سیاسی در حال افزایش قدرت ساترا است تا هم سیاست‌های خود را دنبال کند و هم به رقیب ضربه بزند. اولین ضربه عیان نیز جلوگیری از پخش مصاحبه علی کریمی بود.
با این همه و با تمام این محدودیت‌ها و اشتباهات فیلیمو و نماوا ظاهرا باید پذیرفت که VODها سال آینده صداوسیما را ضربه فنی خواهند کرد؛ مگر معجزه‌ای رخ دهد و رسانه ملی فکری به حال سیاست‌های مردم گریز خود کند.
نظر شما