انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ پیش رو است و این روزها اکثر تحرکات سیاسی پیرامون انتخابات رقم می‌خورد و حتی کم‌کم چهره برخی کاندیداهای حاضر در آوردگاه خرداد ۱۴۰۰ نمایان می‌شود. اما آنچه مسلم و هنوز محل ابهام است بحث چگونگی مشارکت مردم در انتخابات است که به نحوی یک دوقطبی را شکل داده است.دوقطبی که یک طرف آن مشارکت حداقلی و پیروزی اصولگرایان و روی دیگر آن مشارکت حداکثری و پیروزی اصلاح‌طلبان در انتخابات پیش رو است.
از این رو نباید از کنار مساله مهم مشارکت به‌سادگی گذشت. در این راستا جدای از اصولگرایان که روی مشارکت مردم در انتخابات چندان حسابی باز نمی‌کنند؛ اصلاح‌طلبان همه تخم‌مرغ‌های خود را در سبد مردم و مشارکت حداکثری گذاشته‌اند و معتقدند اگر مردم بیایند قطعا اردیبهشت ۹۶ تکرار خواهد شد. این در حالی است که مردم چندان رویکرد مثبتی نسبت به انتخابات و اصلاح‌طلبان ندارند. سیدمصطفی تاج‌زاده فعال سیاسی اصلاح‌طلب معتقد است: «اگر اصلاحات در حد گفتمان ۷۶ باقی بماند، امکان بسیج مردم و امید دادن به آنان و عقب راندن دولت پنهان و حزب پادگانی را نخواهد داشت، اما اگر با تحلیلی روشن بگویند که مشکلات جامعه را چه می‌دانند و چه راهکارهایی برای خروج کشور از بحران پیشنهاد می‌دهند، تردید ندارم که وضعیت عکس خواهد شد.»
تاثیر اقناع افکار عمومی بر انتخابات
نهاد انتخابات در کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته سال‌هاست که به‌عنوان یکی از ارکان دموکراسی و محلی برای تغییر در روندهای جاری حاکم بر مدیریت اجرایی کشور به حساب می‌آید و چه احزاب و جریان‌های سیاسی و چه مردم می‌دانند که در مقاطع انتخاباتی می‌توانند با حضور در پای صندوق‌های با رصد برنامه‌ها و عملکردها به کاندیدای مدنظر خود برای ایجاد تغییرات مثبت در امور جاری در کشور رای دهند. از این جهت کمتر کسی است که اهمیت نهاد انتخابات را زیر سوال برده یا آن را کم بشمارد. اما عوامل تاثیرگذار بر انتخابات نیز کم نیستند که موجب کاهش یا افزایش مشارکت می‌شوند. عواملی چون عملکردهای نامناسب دولت مستقر در حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی که موجبات نارضایتی عمومی را فراهم آورده و باعث رویگردانی جامعه از انتخابات می‌گردد. همچنین مسائل و حوادث طبیعی چون پاندمی کرونا یا تاثیر تحریم‌ها بر زندگی مردم که هر یک به‌طور جداگانه می‌تواند انتخابات و مشارکت مردم را تحت‌الشعاع قرار دهد.
با همه این شرایط جریانات سیاسی همواره به دنبال آن هستند که با اقناع افکار عمومی بتوانند اعتماد عمومی ازدست‌رفته و سرمایه اجتماعی ریزش‌کرده را بازیابند. هرچند برخی جریانات نیز که مشارکت حداکثری مردم را مانع پیروزی خود می‌بینند از این شرایط استفاده کرده و علیه دولت و جریان رقیب هجمه و سیاه‌نمایی می‌کنند. با این حال اصلاح‌طلبان به‌عنوان جریانی که همواره تلاش داشته‌اند بر محور مطالبات مردم حرکت کنند و به عبارتی صدای مردم در بدنه قدرت و حاکمیت باشند در ماه‌های منتهی به انتخابات چندان تکلیف معلومی ندارند. گرچه آنها همواره بر لزوم ترغیب مردم به حضور در انتخابات و مشارکت حداکثری تاکید دارند اما همچنان با رویگردانی مردم از انتخابات و ابهام در چگونگی حضور در انتخابات مواجهند و معلوم نیست که این بلاتکلیفی تا چه زمانی به طول خواهد انجامید. آنچه مسلم است اصلاح‌طلبان وقت چندانی برای اقناع مردم ندارند و قدر مسلم با روش‌های سابق نمی‌توانند بار دیگر مردم را به حمایت از خود ترغیب کنند. از این رو است که باید برای موفقیت در انتخابات از هم‌اکنون به فکر باشند و طرحی نو دراندازند.
موثرترین راه برای بهبود امور
یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب درخصوص اهمیت نهاد انتخابات و جایگاه ریاست‌جمهوری اظهار داشت: به باور من هم نهاد انتخابات بسیار مهم و هنوز بی‌بدیل است و هم ریاست‌جمهوری جایگاهی مهم در ساختار سیاسی و حقوقی کشور دارد؛ البته به شرطی که رئیس‌جمهور درصدد برآید با اتکا به آرایی که به دست می‌آورد، از اختیارات خود برای تحقق وعده‌هایی که به مردم داده است، استفاده کند.
رویداد ۲۴ نوشت، سیدمصطفی تاج‌زاده گفت: انتخابات، مستقیم‌ترین، موثرترین، کم‌هزینه‌ترین، مدنی‌ترین و سریع‌ترین راه بهبود امور و مهار مشکلات کشور است. وی افزود: وقتی دو نامزد ریاست‌جمهوری، یکی جنگ‌طلب باشد و دیگری صلح‌خواه، یا یکی تحریم را نعمت بداند و باعث پیشرفت کشور، و دیگری تحریم را زیانی ملی به شمار آورد که توسعه کشور و رفاه مردم را با چالش مواجه می‌کند، یا یک نامزد معتقد به گشودگی فضای مجازی و ارتباطات باشد و دیگری معتقد به بستن این فضا، یا یکی به گشودن مرزها بیندیشد و دیگری به فکر انزوای کشور باشد، معلوم است که انتخابات نقش بسیار مهمی ایفا خواهد کرد و بسته به اینکه کدام نامزد از حمایت اکثریت رای‌دهندگان بهره‌مند شود، کشور مسیر جنگ یا صلح می‌پیماید. معاون سیاسی وزیر کشور در دولت اصلاحات بیان کرد: همین امروز که ریاست‌جمهوری به‌شدت تضعیف شده است، در برخی از مهم‌ترین مسائل، حرف آخر را می‌زند.
وی افزود: به باور من نباید به‌خاطر تلاش برخی برای بی‌خاصیت‌سازی هم نهاد انتخابات و هم پست ریاست‌جمهوری، مایوس شویم و در زمین آنها بازی کنیم. برعکس باید بکوشیم انتخابات را رقابتی کنیم و ریاست‌جمهوری را در جایگاه خود قرار دهیم. بخشی از این مسئولیت به‌عهده ملت است و بخشی دیگر به‌عهده منتخبان که وقتی به قدرت می‌رسند، وعده‌های خود را فراموش نکنند و با اتکا به ملت به سمت تحقق وعده‌های خود حرکت کنند. تاج‌زاده درخصوص اهمیت نهاد انتخابات برای مردم عنوان کرد: انتخابات هنوز برای ملت ما اهمیت بسیار دارد، حتی زمانی که اکثریت مردم اراده کنند رای ندهند. انتخابات بزرگ‌ترین آوردگاه سیاسی ایران در ۴۰ سال گذشته بوده و هنوز هم هست. همه چشم‌ها به روز انتخابات است که مردم چگونه رفتار می‌کنند. آزادیخواهان، باید اهمیت انتخابات را متذکر شوند و بکوشند محدودیت‌های ایجادشده را برطرف کنند و البته در هر دوره بسته به اینکه چقدر بتوانند انتخابات را آزاد و رقابتی کنند، مسئولیت بپذیرند. یعنی یا نامزد معرفی کنند و مسئولیت بپذیرند یا به‌دلیل مهندسی کامل انتخابات از معرفی نامزد خودداری کنند و مشکلات خود را با مردم در میان بگذارند.
تاج‌زاده درباره به بن‌بست رسیدن روش‌های قدیمی در جریان اصلاحات نسبت به انتخابات بیان کرد: به باور من اگر اصلاحات در حد گفتمان ۷۶ باقی بماند، امکان بسیج مردم و امید دادن به آنان و عقب راندن دولت پنهان و حزب پادگانی را نخواهند داشت، اما اگر با تحلیلی روشن بگویند که مشکلات جامعه را چه می‌دانند و چه راهکارهایی برای خروج کشور از بحران پیشنهاد می‌دهند، تردید ندارم که وضعیت عکس خواهد شد و ما به سمت گسترش پایگاه مردمی و ایجاد شور و نشاط در بخش‌های وسیعی از جامعه خواهیم رفت. این به اراده و تدبیر و همت اصلاح‌طلبان برمی‌گردد که آیا حاضرند صریح‌تر از همیشه به علل مشکلات اشاره کنند یا نه؟
نظر شما