استیضاح زودهنگام وزرای دولت چه قدر جدی است؟  /  چه کسی قربانی شوک به تیم اقتصادی دولت می‌شود؟

سلام نو – سرویس اقتصادی: روزی که ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شد و به عنوان رییس جمهور منتخب شناخته شد بسیاری وزارت خارجه را مهم‌ترین وزارت خانه و وزیر آن را مهم‌ترین وزیر می‌دانستند. صدای به قدرت رسیدن سعید جلیلی یا علی باقری در وزارت خارجه چنان زیاد بود که کمتر کسی نگران وزارت‌خانه‌های دیگر، به خصوص وزارت خانه‌های اقتصادی بود.

بسیاری گمان می‌کردند اگر وزارت خارجه وزیری توانمند داشته باشد که برجام را احیا کند، در نهایت یکی دو چهره اقتصادی اصولگرا مثل فرهاد رهبر و محمدرضا فرزین بخش مهمی از تیم اقتصادی دولت را در دست می‌گیرند و با تمام عیب و ایرادها در نهایت باعث ثباتی نسبی در اقتصاد می‌شوند.

در نهایت اما چنین نشد. وزارت خارجه به نام حسین امیرعبداللهیان خورد، دیپلماتی که خاک وزارت خارجه را خورده و با وجود تمام کم‌وکاستی‌هایی که داشته و دارد تا امروز عملکردی بالای نمره متوسط کابینه داشته. از آن طرف اما ترکیب تیم اقتصادی دولت یکی از عجیب‌ترین ترکیب‌های موجود شد که از احسان خاندوزی تا محسن رضایی و از رضا فاطمی امین تا حجت‌الله عبدالملکی  را در خود جای داده است.

این تیم اقتصادی که ظاهرا قرار بوده ترکیبی از جوانان و باتجربه‌ها و مجمع ژنرال‌ها باشد تا اینجا عملکرد نامناسب با مواضع ناهمساز داشته که حتی انتقادات مجلس همسو با دولت را در نیز در پی داشته است.

نشان این حرف را می‌توان در وضعیت اقتصاد ایران و البته زمزمه‌های استیضاح وزا در بهارستان جست‌وجو کرد. روند افزایش قیمت‌ها، چاپ پول و تاثیر پذیری دلار از مذاکرات وین هیچ تغییری نکرده. وعده سالانه یک میلیون شغل و مسکن با عقب نشینی محسوس مواجه شده. قیمت خودرو افزایش داشته و در نهایت مهم‌تر از همه این که بورس با سرعت در حال ادامه مسیر رو به پایین خود است.

در  سوی دیگر نیز بولتن نیوز گزارش کرده است که زمزمه استیضاح وزرای اقتصاد و دارایی، صمت و تعاون در مجلس شنیده می‌شود. با توجه به مواضع نمایندگان استیضاح خاندوزی را می‌توان نزدیک‌ترین زمزمه‌ای دانست که می‌تواند عملیاتی شود. زمزمه استیضاح آن هم تنها چند ماه پس از استقرار کامل وزار در وزارتخانه بیش از همه چیز نشانه فشاری است که از سوی جامعه به نمایندگان وارد شده است. سید مصطفی رضاحسینی، دبیر کمیسیون صنایع و معادن، با اشاره به همین مسئله از افزایش احتمال استیضاح خاندوزی سخن گفته و افزوده: مردم در حوزه های انتخابیه به ما نمایندگان مراجعه می کنند و از وضعیت بد اقتصادی و معیشتی خود گلایه دارند.

احسان خاندوزی که در مجلس پیشتاز انتقادات تئوریک به دولت روحانی بود نه تنها هیچ دست آورد محسوسی در وزارت اقتصاد نداشته بلکه زیر فشار انتصاب‌های پرحاشیه و وضعیت سرخ بورس است. از طرفی اکثر برنامه‌ها و اقدامات خاندوزی با انتقادات جدی اقتصاددانان مکاتب مختلف مواجه شده است. رضاحسینی با اشاره به انتقادات از خاندوزی می‌گوید: صحبت هایی که نمایندگان چه در صحن مجلس و چه در کمیسیون‌های تخصصی با همدیگر دارند نشان می دهد که از عملکرد این وزیر راضی نیستند چرا که با سیاست های فعلی وزیر اقتصاد و دارایی شاهد آسیب به اقتصاد کشور و معیشت خانواده ها هستیم.

فاطمی امین و عبدالملکی هر چند مانند وزیر اقتصاد با فشار چند سویه مواجه نیستند اما تاکنون دست آورد ملموسی نداشته‌اند و هر کدام مشکلات خود را دارند. فاطمی‌امین با چالش افزایش قیمت خودرو مواجه است. او با این کار نه تنها اقدامی خلاف وعده انتخاباتی رئیسی و وعده خودش به مجلس انجام داد بلکه ظاهرا باعث نارضایتی ملموس مجلس شده است.

لطف الله سیاهکالی، نماینده قزوین با اشاره به احتمال استیضاح وزیر صمت به تجارت نیوز گفت: علت استیضاح فاطمی امین افزایش قیمت خودرو و عدم نظارت روی معادن است. این دو مساله باعث شده که نمایندگان مجلس دوباره او را به مجلس دعوت کنند.

مشکل عبدالملکی به عنوان وزیر کار از دو نفر دیگر کمتر است. او اقدام ملموسی نداشته اما چالش خاصی هم ایجاد نکرده و به جز انتقادات برخی به انتصاباتش فعلا مشکل مهمی ندارد و بعید است زمزمه استیضاحش جدی شود.

اما دردسر دولت رئیسی به همینجا ختم نمی‌شود. محسن رضایی که دبیر شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا و دبیر ستاد اقتصادی دولت سیزدهم است تا اینجای کار هیچ حرف، ایده و اقدام مثبت خاص و قابل توجهی نداشته.

محسن رضایی تا اینجا دو اظهار نظر جالب توجه داشته است. نخستین اظهارنظر رضایی به وعده او برای خبر خوش اقتصادی در آذر باز می‌گردد که تا امروز خبری جز دلار ۳۰ هزار تومانی نبوده. دومین اظهار نظر دبیر ستاد اقتصادی دولت نیز به نسبت تحریم و قیمت دلار باز می‌گردد.

آن چنان که تسنیم نوشته است رضایی در سخنانی که به تازگی داشته گفت: با سرانجام رسیدن مذاکرات بالأخره شاهد این خواهیم بود که ارزش پول ملی ثبات بیشتری پیدا خواهد کرد و برای نرخ ارز نیز به این ترتیب مدیریت بهتری صورت خواهد گرفت. به باور بسیاری حرف رضایی حرف اشتباهی نیست اما در تضاد با مواضع رئیس دولت درباره گره نزدن اقتصاد و برجام است.

محمد مخبر هم که قرار بود هماهنگ کننده تیم اقتصادی دولت باشد تا اینجا برنامه و اقدام و کار خاصی انجام نداده است؛ البته اگر سخنان او درباره وارد کردن وسائل تحریم شده توسط دیپلمات‌ها را ندیده بگیریم! حرفی که احتمالا وزارت خارجه و حسین امیرعبداللهیان بهتر از هر کسی عواقب آن را می‌دانند.

وضع دیگر وزرای اقتصادی چندان بهتر از خاندوزی یا فاطمی امین نیست، اما دیگر وزار اندازه این چهره‌ها حاشیه و دردسر نداشته‌اند و ضعف و قوتشان چندان به چشم نیامده.

خروجی این تیم هم بودجه‌ای است که با وجود برخی نقاط مثبت حفره‌های بسیاری دارد و در صورت عدم تحقق احیای برجام عملا امکان تحقق ندارد. این بودجه در کنار ۱۰ فرمان وزیر اقتصاد برای بورس و سبز کردن «بایدی» آن می‌تواند چنان تورمی را برای دولت رئیسی پدید بیاورد که هیچ برجامی نتواند آن را مهار کند.

ادامه چنین شرایطی که تلفیقی از تصمیمات خطرزا، سازهای ناکوک و تیم ناهماهنگ است پیش از همه به خود دولت و بیش از همه به ملت صدمه می‌زند. ادامه این مسیر می‌تواند دولت را زمین بزند و فشاری کم سابقه به مردم وارد کند. در این شرایط رئیسی چه خواهد کرد؟ آیا دست به تغییر زود هنگام خواهد زد و با قربانی کردن یک تا دو چهره ضمن جلب نظر مجلس و پیام دادن به مردم به دولت هم شوک می‌دهد؟ این قربانی چه کسی است؟ وزیری جوان یا وزیری امین یا یکی از معاونان و مشاوران اقتصاددان رئیس جمهور؟ باید اندکی صبر کرد و دید.