اگر با مالیات شما یک محله دیگر چراغانی شود از مالیات دادن ناراضی خواهید بود / مردم نباید حس کنند تمام بار افزایش مالیات بر دوش آنان است

سلام نو – سرویس اقتصادی: یکی از نکات قابل توجه بودجه سال ۱۴۰۱ جهش قابل توجه درآمدهای مالیاتی دولت است. درآمدهای مالیاتی و گمرکی در بودجه امسال ۳۲۵ هزار میلیارد تومان است که با حدود ۷۳ درصد رشد به حدود ۵۶۲ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. عمده این افزایش ناشی از افزایش ۷۰ درصدی درآمدهای مالیاتی است که طبق پیش‌بینی‌ها به ۴۷۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.

به گفته مسئولان اقتصادی کشور بخش مهمی از جهش درآمد مالیاتی کشور از محل اجرای قانون مالیات ارزش افزوده جدید و سامانه پایانه فروشگاهی تامین می‌شود.

آن طور که از جداول بودجه تقدیمی دولت به مجلس مشخص است  در لایحه بودجه سال آینده مالیات شرکت‌ها ۱۲۷ (با حذف اثر تورم: ۶۲) درصد، مالیات ارزش افزوده برای بهداشت و درمان ۱۱۱ (۵۱) درصد، مالیات مشاغل و اصناف۹۷ (۴۱) درصد، مالیات ارزش افزوده ۶۹ (۲۱) درصد، سایر مالیات‌های بر درآمد ۶۴ (۷۴) درصد، مالیات بر دستمزد کارکنان بخش خصوصی ۵۱ (۸) درصد، مالیات بر واردات ۴۲ (۲) درصد و مالیات بر دستمزد کارکنان دولت ۴۱ (۱) درصد به نسبت سال گذشته افزایش یافته است.

این افزایش درآمد مالیاتی که بخش مهمی از آن بر دوش مردم معمولی و حقوق بگیران است باعث شده که تا این لحظه جامعه واکنش خوشایندی نسبت به این مسئله نداشته باشد.

آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه و اقتصاددان، در گفت‌وگو با سلام نو این واکنش را محصول آن می‌داند که مردم عدالت مالیاتی را حس نمی‌کنند و نتیجه مالیاتی که می‌دهند را به وضوح نمی‌بینند.

وی با اشاره به این که کشوری مثل کشور ما بهشت فرار مالیاتی است گفت: متاسفانه بسیاری از بخش‌های مهم معاف از مالیات هستند و هر وقت هم اقدامی صورت گرفت تا این بخش‌ها مالیات بدهند آن اقدام تقریبا در نطفه خفه شده است. از طرف دیگر وقتی نسبت مالیات و جی‌دی‌پی را به هم تقسیم کنند میزان مالیاتی که می‌دهیم مشخص می‌شود. این میزان برای کشور ما زیر ۱۰ درصد و این نشان می‌دهد که جا دارد بدون هیچ تاثیر منفی درآمد مالیاتی کشور دو برابر شود.

این استاد دانشگاه اما از موانعی سخن می‌گوید که جلوی افزایش درست درآمد مالیاتی را می‌گیرند و می‌گوید: مشکل اینجا است که نمود این مسئله آن می‌شود که هر افزایش مالیاتی باعث نگرانی مردم است چون می‌دانند بار هر نوع افزایش مالیاتی بر روی خودشان است، نه بنگاه‌هاییکه مالیات نمی‌دهند یا آن‌هایی که فرار مالیاتی دارند. شما کمتر شنیده‌اید که گفته شود مثلا ۵ درصد درآمد مالیاتی امسال از محلی است که فرار مالیاتی رخ می‌دهد. در چنین وضعیتی وقتی مردم حس می‌کنند که بار افزایش مالیات به تمامی بر دوش آنان است و دوست دارند از زیر این بار فرار کنند.

وی با اشاره به دو مسئله مهمی که باید در گرفتن مالیات لحاظ شود گفت: واقعیت این است که مالیات در هیچ جای دنیا محبوب نیست، اما وقتی شما ببنید که همه مالیات می‌دهند این عدالت مالیاتی شما را آرام می‌کند. مسئله دیگر این است که مردم باید نتیجه مالیاتی که می‌دهند را ببینند. اگر مالیات من در محل زندگی خودم خرج شود شاهد نتیجه آن خواهم بود و راضی خواهم بود، ولی اگر با مالیات من یک محله دیگر چراغانی شود این مسئله باز هم ایجاد نارضایتی می‌کند.

بغزیان ادامه داد: در نتیجه دولت ابتدا باید سراغ بنگاه‌هایی که مالیات نمی‌دهند برود و بعد به گونه‌ای عمل کند که مردم نتیجه مالیات دادن خود را به صورت واضح ببینند. با این روش رضایت عمومی در مردم ایجاد می‌شود و کسی احساس زیان نمی‌کند.

این استاد دانشگاه در ادامه مشکل اصلی بودجه را اجرای آن دانست و گفت: به نظر من هیچ شکی در توانایی‌های وزارت اقتصاد یا سازمان برنامه و بودجه برای نوشتن بودجه وجود ندارد و این مسئله بسیار فنی و مشخص است. مسئله اصلی اجرای بودجه است. مشکل اینجا است که در اواسط سال درآمدها وصول نمی‌شود و همه چیز به هم می‌ریزد و با کسری بودجه مواجه می‌شویم.

وی با اشاره به انحرافات مختلفی که از بودجه وجود دارد گفت: بودجه کشور مثل نقشه یک ساختمان است و باید جز به جز اجرا شود و نباید متن بودجه و چیزی که اجرا می‌شود متفاوت باشند. در کنار این مجلس باید وزیر اقتصاد را مورد پرسش قرار دهد و مراقب انحراف از بودجه باشد. مشکل دیگر هم این است که مدت‌ها است کسی سخن از تناسب بودجه و برنامه توسعه کشور نمی‌زند. رشد کشور را بودجه مشخص نمی‌کند، بلکه برنامه مشخص می‌کند. با این وجود مدت‌ها است که ما از نسبت این دو چیزی نمی‌شنویم و کسی هم پرسش جدی و مهمی در این رابطه نمی‌کند.