کاخ گلستان تهران سال ۱۳۹۲ در فهرست میراث یونسکو ثبت جهانی شده است. قبل از آن در سال ۱۳۳۴ در فهرست آثار ملی ایران در آمده است. زیبایی معماری و تزئینات این مجموعه، قرارگیری آن در بافت قدیمی شهر و گذر کردن آن از بسیاری از وقایع تاریخی، کمترین دلیل برای بازدید از این کاخ منحصر به فرد است. با همراه شدن با این مقاله اطلاعات بیشتری از این سایت تاریخی فرهنگی کسب کنید.
بناهای مجموعه کاخ گلستان تهران در دوره های زمانی متفاوت ساخته شده اند. حضور بی‌شمار گردشگران داخلی و خارجی در این کاخ که معماری و آثار آن از مهم‌ترین بناهای تاریخی ایران به حساب می‌آید، نشان از جذابیت آن است.
کاخ گلستان که وسعت چهار و نیم هکتاری دارد، سکونتگاه پادشاهانی چون آقامحمدخان، فتحعلی‌شاه، ناصرالدین شاه، مظفرالدین‌شاه و احمد شاه قاجار بوده است و بیش از چهار قرن عمر دارد.
گفتنی است که ناصرالدین‌شاه قاجار در این کاخ تاج‌گذاری کرده و با سفری که به اروپا داشته و سبب شده تا معماری این کاخ متأثر از معماری اروپا تغییرات زیادی کند. این مجموعه، معماری ایرانی داشته است اما به مرور تحولاتی مبتنی بر معماری نئوکلاسیک اروپا در آن شکل می‌گیرد.
کاشی‌کاری‌های کاخ گلستان که مضامینی اساطیری، شکار و شکارگاه، بزم، عاشقانه، رزم و نبرد را شامل می‌شود به دلیل حجم‌نمایی، روشن‌کاری و طبیعت‌گرایی مصداق نقاشی غربی است که در کنار تصویرسازی‌های ایرانی استفاده شده‌اند. استفاده از تزیینات طلاکاری و آینه‌کاری در این مجموعه حیرت‌انگیز است.
قدیمی‌ترین بناهای مجموعه، ایوان تخت مرمر و خلوت کریمخانی است که مربوط به دوره کریم‌خان‌زند می‌شوند. کاخ شمس العماره، کاخ ابیض، عمارت بادگیر، تالار آینه، تالار برلیان، تالار سلام، تالار الماس و تالار سفره‌خانه از دیگر بخش‌های کاخ به شمار می‌آیند.
ایوان تخت مرمر
دیوان دارالاماره یا دیوان‌خانه با تزیینات گچ‌بری، سنگ‌تراشی، منبت، خاتم‌کاری، مشبک و آینه‌کاری قدیمی‌ترین بنای کاخ است. تخت مرمر که در ایوان است به دستور فتحعلی‌شاه در سال ۱۲۲۱ وی ساخته شده است. این سنگ مرمر زرد یزد شامل ۶۵ قطعه بزرگ و کوچک می‌شود و تداعی‌کننده تخت حضرت سلیمان است که روی دوش سه دیو، و شش فرشته یا انسان قرار دارد. حجاری ابیاتی از ملک‌الشعرا روی این تخت مرمر دیده می‌شود که در ستایش فتحعلی‌شاه است.
خلوت کریمخانی
در شمال غربی کاخ گلستان، بنایی سرپوشیده به شکل یک ایوان سه دهنه و ستون‌دار با حوضی در مرکز آن قرار دارد که سنگ مزار ناصرالدین‌شاه و نیز تخت مرمرین فتحعلی‌شاه را در خود جای داده است.
عمارت شمس‌العماره
مرتفع‌ترین بنای زمان خود که در پنج طبقه و با ارتفاع ۳۵ متر به دستور ناصرالدین شاه ساخته شده است. به دلیل استفاده از فلز در ساخت شمس‌العماره، این ساختمان تحول مهمی در ساختمان‌سازی ایران آن دوره ایجاد کرده است. تزییناتی چون آینه‌کاری، نقاشی و گچ‌بری در داخل شمس‌العماره آن را زیبا و دیدنی کرده است.
کاخ ابیض
در جنوب غربی محوطه گلستان ساخته شد تا محلی برای قرارگیری هدیه‌های پادشاه عثمانی باشد. سلطان عبدالحمید، اسباب و وسایل گران‌قیمتی چون چند تخته فرش دستباف ترکیه، مبلمان استیل لویی شانزدهم، پرده‌های مخملی، دو قطعه آینه و مجسمه‌های برنزی‌ای را برای پادشاه ایران فرستاد اما به دلیل بی‌نیازی کاخ‌های باشکوه از این اثاثیه، به دستور ناصرالدین شاه کاخی برای گذاردن این وسایل طراحی و ساخته شد.
این کاخ به تقلید از معماری اروپایی، سفید است و پله‌هایی از مرمر دارد و تا قبل از سال ۱۳۳۲ محل کار صدر اعظم و نخست‌وزیر دولت‌های بعد و جلسات هیئت‌دولت بوده و بعد از این سال محل هنرهای زیبا و سپس نمایشگاه‌های موقت بوده است.
با تبدیل شدن آن به موزه مردم‌شناسی از سال ۱۳۴۷ به بعد، موزه‌ای غنی برای نمایش پوشش زنان و مردان قاجار به حساب می‌آید.
عمارت بادگیر
عمارتی که در زمان فتحعلی‌شاه در ضلع جنوبی کاخ گلستان ساخته شده است. در عمارت بادگیر تزئینات کم‌نظیری چون نقاشی زرنگاری، آینه‌کاری، منبت‌کاری و گچ‌کاری جالب توجه هستند. وجود ارسی‌ها، ستون‌ها، بالاخانه‌ها، و دهلیزها در این فضا بسیار خیره‌کننده هست.
تالار برلیان
قبل از ساخت این تالار، در محل آن کاخ یا تالار بلور، مربوط به دوره فتحعلی‌شاه وجود داشته است. تالار بلور در دوره ناصرالدین شاه به دلیل فرسودگی تخریب و به جای آن تالار برلیان ساخته می‌شود. وجود چندین اتاق پر از آینه‌کاری، چلچراغ و تزیینات، این تالار را به اندازه‌ای زیبا می‌کند که از آن در دوره ناصرالدین شاه برای نگهداری هدایای پادشاهان کشورهای دیگر و در دوره پهلوی برای مهمانی‌های رسمی دربار استفاده می‌کنند.
با خرید بلیط به مبلغ ۵۰۰۰ تومان، می‌توانید از محوطه کاخ گلستان، خلوت کریمخانی، تالار برلیان و تالار ظروف در بازه ۹:۳۰ تا ۱۸:۳۰ بازدید کنید. لازم به ذکر است، گشت و گذار در تالارها و موزه‌های دیگر کاخ هزینه‌ای مجزا دارد.
نشانی: تهران، خیابان پانزده خرداد، ضلع شمالی میدان ارگ
نظر شما