به گزارش سلام نو، در ۲۰ کیلومتری شمال شهر مشهد و در حاشیه جاده توس، بنایی برج مانند به ارتفاع ۱۷ متر دیده میشود که به باور عده ای در این مکان نبرد سنگینی بین حکام قبلی خراسان و سلطان محمود غزنوی روی داده است. طرح معماری میل به دوره تیموری و قرن نهم هجری منتسب است.
این برج، مقبره‌ای است که روی سکوی مدوری با هشت نیم ضلعی قرار گرفته‌است و نمای خارجی آن علاوه بر دارا بودن شکل مدور با ۸ نیم ستون الحاقی تزئین شده‌است. بنا از آجر ساخته شده و با قطعات کاشی به شکل‌های مستطیل، چند ضلعی و ستاره چلیپا با نقوش برجسته و متنوع به رنگ لاجوردی و فیروزه‌ای تزئین شده است. تاریخ ساخت بنا مشخص نیست اما شباهت زیادی به معماری مسجد جامع (۸۶۱ هجری) و بنای امیر چخماق یزد (۸۳۰هجری) دارد.
برج اخنگان در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۲۱ به شماره ۳۴۱ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
میل اخنگان بنایی آجری است که در فاصله ۲۰ کیلومتری شمال شهر مشهد مجاور روستایی به همین نام در کناره جاده توس به پاژ (زادگاه فردوسی) واقع شده‌است. طرح معماری میل به دوره تیموری و قرن نهم هجری منتسب می‌باشد.
بنا بر روایات متون کهن در نزدیکی میل واقع در مدخل دره کارده در سده چهارم هجری نبردی خونین بین والیان و حکام قبلی خراسان و سلطان محمود غزنوی روی داده‌است.
این بنا برج مقبره‌ای به ارتفاع ۱۷ متر است که بر روی سکوی مدوری با هشت نیم ضلعی قرار گرفته‌است و نمای خارجی آن علاوه بر دارا بودن شکل مدور با هشت نیم ستون الحاقی تزئین شده‌است. بر راس بنا گنبدی از نوع مخروطی قرار گرفته که با کاشی‌های لاجوردی و فیروزه‌ای در نوارهای افقی تزئین شده‌است.بطور کلی معماری این اثر میل‌های دوران تیموری را القاء می‌نماید.
این برج، آجری، هشت ضلعی، گنبدی مخروطی و به صورت ترک ترک دارد. آجرکاری آن بسیار هنرمندانه و به اشکال گوناگون هندسی است. این برج سه در ورودی دارد و در داخل، سنگ قبری به طول ۱۱۰ و عرض ۵۰ و ارتفاع ۴۰ سانتی متر دیده می شود که بر روی آن با خط ثلث و نسخ نوشته شده است. در حاشیه زیر سقف، بقایای کتیبه ای که احتمالاً به روی کاشی نوشته بوده موجود است ولی اکنون بخش اعظم این کتیبه و در نتیجه کاشی ها از بین رفته است.
فضای داخلی بنا فاقد نقش و نگار بوده و نمای بیرونی آن اعم از دیوار و نیم ستونها با کاشی آذین شده است. نقوش ستاره ای شکل و چلیپایی نیز در آن دیده میشود.
علی رغم اینکه هویت مدفون در این بنا مشخص نیست برخی از منابع آن را ساخته‌ای بر فراز مدفن دختری هندی می‌دانند که در راه زیارت دار فانی را وداع گفته‌است. عده‌ای نیز این بنا را این محل قبر "گوهرتاج" خواهر گوهرشاد همسر شاهرخ تیموری است. برخی از محققین به استناد نقوش زنانه گلهای مینایی سطح بنا بر این باورند که این میل برای آهنگان خاتون نامی بنیان شده‌است.
برخی معتقدند میل اخنگان از جمله گورهای سردابه شکل دستجمعی که در مجاورت مکان‌های متبرک و گورستان‌های عمومی ساخته می‌شده و گور مسافران متشخص تا زمان انتقال، بوده است.
میل اخنگان را می توان نمادی از دگرگونی یا دگردیسی معماری دوره ایلخانی به دوره تیموری دانست.
منبع: تریپ یار
نظر شما