آیا پوتین به منافع ملی روسیه پشت پا زده است؟

سلام نو – محمدعلی صف‌آرا: این روزها شیوه عملکرد روسیه در پروژه احیای برجام حسابی مورد نقد فعالین سیاسی و رسانه‌های ایرانی است. مشکل از کجا شروع شد؟ از آن‌جا که روسیه یک مسئله تازه روی میز گذاشت و آن تضمین تجارت با ایران حتی پس از تحریم‌های گسترده پس از جنگ اوکراین بود.

بر اساس آنچه وزارت خارجه روسیه منتشر کرده سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، در گفت‌وگو با حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران، بر ضرورت این موضوع تاکید کرد که توافق باید حقوق برابر برای تمامی طرف‌ها در همکاری در تمامی زمینه‌ها ایجاد کند.

لوان جاگاریان، سفیر روسیه در ایران هم در نشست خبری تازه‌ای که داشت با اشاره به مسائل مطرح شد پیرامون تضمینی که روسیه از آمریکا خواسته است، گفت: حالا ما منافع خودمان را هم در نظر می‌گیریم و باید مبادلات ما با ایران تضمین شود. ما می‌خواهیم برجام به نتیجه برسد اما منافع خودمان هم برایمان مهم است و این منافع برای ایران هم وجود دارد. منافع ما برای خودمان مهم است اما این منافع ما به ضرر دیگران نیست.

وال استریت ژورنال هم گزارش داد که اولیانوف، مذاکره کننده ارشد روسیه، نسخه ای به روز شده از درخواست های روسیه را به اتحادیه اروپا ارائه کرده است که گستره ی تضمین درخواستی مسکو از آمریکا را در همان جهتی که لاوروف روز شنبه صحبت کرد، افزایش داده است. این تضمین شامل درخواست برای حفاظت از تجارت روسیه با ایران در برابر تحریم های غرب است. ظاهر این درخواست روسیه مورد استقبال قرار نگرفت و یک دیپلمات ارشد گفت که این درخواست درجا رد شد. آنها می دانند که این ربطی به برجام ندارد.

رسانه‌های ایرانی از سنگ اندازی، خنجر از پشت زدن، خیانت و دو رویی روس‌ها نوشتند و گفتند که پیش بینی می‌شد روسیه در آخر چنین کند و اصلا مذاکره کننده ارشد روسیه برنامه‌اش این بود مذاکرات تا جنگ اوکراین طول بکشد تا کارت برجام هم برای فشار به آمریکا و اروپا روی میز باشد و مسکو با دست پر با غرب چانه بزند.

بر فرض که تمام این‌ها درست باشد، اما هدف روسیه از این اقدامات چیست؟ پاسخ آنطور که سفیر روسیه در تهران گفته روشن است: منافع ملی روسیه. روسیه حتی اگر متحد استراتژیک ایران باشد- که نیست- باز هم دنبال منافع ملی خود است و هر اقدامی که در راستای تامین منافع ملی خود است.

تا دیروز منافع ملی روسیه در این بود که برجام سریع احیا شود و امروز این منافع در احیای مشروط برجام است. تا دیروز منافع روسیه در عدم ورود مستقیم به مناقشه‌های نظامی بود و امروز در ورود مستقیم به یک مناقشه نظامی و حتی آغاز کرد آن است.

ما – سیاستمداران، دیپلمات‌ها و تمام مردم ایران- باید بدانیم روسیه، چین و آمریکا مسئول تامین منافع ملی کشور ما نیستند. در روابط بین‌الملل و روابط بین کشورها چیزی به نام مردانگی و انصاف نداریم و منافع، قدرت و بده و بستان‌های اقتصادی است که معنا دارد.

درسی که باید از روسیه بگیریم این است که هیچ چیز مهم‌تر از منافع ملی نیست و همانطور که حسین امیرعبداللهیان به درستی گفت نباید«اجازه داد هیچ عامل خارجی منافع ملی کشور را در مذاکرات وین برای لغو تحریم ها، تحت تاثیر قرار دهد.»