به گزارش سلام نو به نقل از تریپ یار، روستای نمهیل یکی از زیباترین روستاهای بخش خورش رستم است که توریستی بوده و در منطقه به بهشت گمشده معروف است. خورش رستم شهرستان خلخال، به مرکزیت شهر هشجین در جنوب غربی این شهرستان واقع است و شامل دو دهستان خورش رستم شمالی و خورش رستم جنوبی است.
روستای نمهیل در کنار رودخانه قزل اوزن واقع شده و گرمسیر بودن این روستا امکان پرورش و تولید انواع محصولات سردرختی از جمله انجیر، انگور، زردآلو، انار، زیتون، بادام و سایر میوه های گرمسیری را فراهم کرده است.
جاجیم تولیدی در روستای نمهیل یکی از صنایع دستی مشهور خلخال و استان اردبیل است.
پنجاه درصد از روستاهای هدف گردشگری استان اردبیل در شهرستان خلخال واقع شده است.
این روستا به خاطر قرارگیری در حریم دو روخانه (رودخانه قزل اوزن دائمی و رودخانه دمدل چایی رودخانه فصلی) دارای باغات فراوانی که غالب آن به کشت محصولاتی نظیر انجیر زردآلو و انار اختصاص یافته است. ماهیگیری نیز در بعضی مواقع از سال در این روستا صورت می گیرد. باغات و مزارع این روستا به سه دسته به نامهای محلی (اتایلار، یوخالار و آقایلار) تقسیم می شوند. این روستا همه ساله پذیرای چندین گردشگر از نقاط مختلف ایران می باشد. از صنایع دستی که توسط زنان زحمت کش این روستا تولید می شود میتوان به جاجیم در انواع سرقا-جولما-بادامی-گچی درناقی و ساده و فرش و..... اشاره کرد که تولید این صنایع در روستا در حدود یک هفته به طول می انجامد. در کنار صنایع دستیٰ محصولات دوشاب (شیره توت) و قرابا (رب انگور) و ناراب (رب انار ترش) از فراورده های جانبی محصولات کشاورزی هستند که توسط زنان این روستا تولید می شوند. روستای نمهیل به لحاظ دارا بودن باغات فراوان میوه ازجمله توت- زردآلو- انجیر بزرگترین تولید کننده این میوه ها درسطح شهرستان خلخال می باشد و این میوه ها اکثرا در بازارهای خلخال و اردبیل عرضه می گردد.
این روستا از چهار طرف به کوه ختم می شودو نزدیک ترین روستاها به روستای نمهیل روستای منامن و روستای نساز و طویستان می باشد. اضافه می نماید که کلیه راههای منتهی به این روستا آسفالت و کلیه کوچه ها سنگفرش می باشد و از امکانات برق –آب-تلفن و پست بانک روستایی نیز برخوردار است.
توت نمهیل
روستای نمهیل در فصل بهار خواستگاه میوه بهاری ازجمله توت است. فصل بهار در بخش خورش رستم و روستاهای آن همواره خواستگاه میوه های بهاری از جمله توت وا نجیر است. اولین محصول گرمسیری توت در شمالغرب کشور در جنوب استان اردبیل در روستای نمهیل در خورش رستم شهرستان خلخال در کنار سواحل زیبای قزل اوزن برداشت می شود. ارتفاع زیر ۱۰۰۰ تا ۸۰۰ متر در روستاهای بخش خورش رستم باعث شده که میوه های سردرختی و نوبرانه مثل توت و زرد آلو و انجیر و انگور و انار به وفور در منطقه یافت شود.
در اواخر اردیبهشت خانواده های نمهیلی کار برداشت توت را از سر می گیرند و سالانه بیش از ۲۶۰ تن توت از باغات نمهیل خورش رستم برداشت می شود که این روستا را به عنوان قطب کشاورزی جنوب استان اردبیل تبدیل کرده است.
برداشت توت در روستای نمهیل خورش رستم از توابع شهرستان خلخال تا دهم خرداد ماه ادامه خواهد داشت که کشاورزان پس از آن میوه انجیر و زردآلو را نیز به بازارهای مصرف خواهند رساند و در اوایل تیرماه نیز انار شیرین نمهیل به بازار خواهد آمد.
میوه توت در شهرستان خلخال فقط در روستای نمهیل و چند روستای خورش رستم یافت می شود که انحصار برداشت عمده این محصول در روستای نمهیل هشجین است و در سایر مناطق خلخال این محصول رویشی ندارد.
رسومات روستای نمهیل:
آداب نوروزی
در عید نوروز مردم روستاهای ایران بخصوص در روستای نمهیل در هنگام تحویل سال نوروز دور هم جمع شده و بزرگ خانواده دعای تحویل سال را میخواند و بقیه تکرار می کنند و بعد دید و بازدیدها انجام می گیرد. شب عید مردم در خانه ها حلوا درست می کنند و در مزار رفتگان پخش می کنند. در روز عید طایفه ای به دیدن یکدیگر می روند و غذای معروف در این روز در همه خانه ها شیربرنج است. همچنین آشتی دادن فامیلان و دوستان در این روزها صورت میگیرد. لازم به توضیح است نوید ماه نوروز با خواندن نوروزنامه ها در اولین شب اول اسفند ماه داده می شود و بچه ها به صورت دسته جمعی شعرها و سرودهایی تحت عنوان بهار بهارآمد خوش آمد سر میدهند.
آتش افروزی
از مراسم همگانی دیگری که در تمامی مناطق ایرانی نشین برگزار می شود رسم آتش افروزی است. از علتهای افروختن آتش نخست احترامی است که ایرانیان باستان برای آتش قاﺋل بودند و آتش را مقدس می دانستند و در نگهداری آن کوشا بودند. دوم اینکه آتش می افروختند تا پلیدی های زمستان زدوده شود. در روستای نمهیل نیز مانند سراسر ایران آتش افروزی در شب چهارشنبه سوری٬ انجام می شود. مردم همه ساله دم غروب آفتاب بر پشت بام ها و مکان هایی بلند میروند و آتش می افروزند و از روی آتش می پرند و شادی می کنند همچنین بچه ها روز سه شنبه به تک تک خانه های فامیلانشان می روند و هدیه چهارشنبه سوری را که اغلب تخم مرغ رنگ شده است می گیرند. در زمان های قدیم (معمولا سی یا چهل سال پیش) استفاده از دستمال رایج بوده است که چند دستمال به یکدیگر گره می زدند و از شکاف در و یا شکاف بام ها می انداختند و هدیه ها را به دستمال می بستند.
آب پریدن
از آب پریدن و یا آب پاشیدن از رسوم بسیار کهن است که سالیان دراز پس از انقراض ساسانیان در ادوار اسلامی نیز پایدار مانده است. در سبب رواج این رسم حقیقت این است که عنصر آب نیز مانند آتش در نزد ایرانیان بدلیل شرایط آب و هوایی ایران محترم و مقدس بوده است. در روستای نمهیل اول صبح روز چهارشنبه که هنوز آفتاب نزده است زنان و دختران دم بخت جهت پریدن از آب به طرف نهرها و رودخانه می روند و معتقدند که هنگام پریدن از آب هر درد و بلا و مریضی که در بدن است به آب ریخته می شود و آب را نشانه روشنایی می دانند هنگام پریدن از آب شعرهایی به زبان محلی میخوانند و در این روز کوزه ای که هنوز آب نخورده به آب میزنند و داخل آن را از گیاهان سبز پر می کنند.
عید قربان
در روستای نمهیل خانوده هایی که متمکن هستند و از لحاظ مالی وضع خوبی دارند، بخصوص حاجیان قربانی به جا می آورند در هنگام قربانی کردن دعای عید قربان را بر سر قربانی می خوانند و بعد طشت تمیزی زیر سر آن قرار داده تا خون آن به زمین نریزد و بعد طشت حاصل خون را به نهر و یا رود می ریزند و بعد از بریدن٬ گوشت را تکه تکه می کنند و به چند خانواده پخش می کنند همچنین در این روز برای تازه عروس ها که هنوز درخانه پدرشان هستند قربانی می برند معمولا آینه ای بر پیشانی آن بسته و خلعتی به گردن آن می آویزند و یک یا دو نفر این قربانی را به خانه عروس میبرد و مادر عروس در مقابل٬به آورندگان قربانی انعام میدهد.
موسیقی
موسیقی سنتی هنوز در روستای نمهیل زنده است که بیشتر در عروسی ها یا هنگام خوشی وشادی یا در میان دره ها و شکارگاه ها خوانده می شود معمولا آهنگ های شاد و حزن انگیزی که می خوانند کاملا با ادراک و احساس همراه است. بیشتر آهنگ های محلی و تن آنها در شعر زیر آورده شده است:
سلام اله مله داغین بالاسی
ساز دوشونده چالوب خلخال هواسی
بایاتی-گئجه سی-قهرمانی سی
ایل سایاقی دیوب یورقونی داغلار
شکسته ساری تپراق سازدا چالاندا
ولیجانی-دوبیتی اوخویاندا
چوپانی طارمی٬تحسین ویراندا
شور ورردی نجه شیروانی داغلار
خورش رستم:
خورش رستم از توابع شهرستان خلخال در استان استان اردبیل ایران است. مرکز آن شهر هشجین است. امروزه اکثر روستاهای آن به زبان ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند اما هنوز در روستاهای کرنق و کجل و چند روستای دیگر به زبان دیرین آذربایجان یعنی تاتی سخن گفته می شود.
طبیعت بکر و منحصر به فرد پوشیده از مناطق جنگلی و نیمه جنگلی، کوهستانهای زیبا، زمینهای بسیار حاصلخیز، تپه های گسترده، مزارع زیبای گندم و آبشارهای طبیعی، خورش رستم را به منطقه ای با جاذبه های گردشگری متعددی در آورده است. در این میان منظره زیبای روستای ماسوله ای شکل کئزج، روستای زیبای نمهیل و پل معلق مشکول، پیرتقی و یا کئجل (این پل در میان سه روستای مذکور قرار دارد) در محل اتصال دو رودخانه گیوی چایی و قیزیل اوزه ن از مکان های خاطره انگیز بخش خورش رستم به شمار می رود. پل معلق قیزیل اوزه ن با هدف ایجاد ارتباط بین دو سوی رودخانه ساخته شده و امروزه علاوه بر اهداف مذکور به یکی از جاذبه های زیبا، هیجان انگیز و دیدنی بخش فیروز شهرستان گیوی تبدیل شده است. این پل ۷۰ متر طول، ۶۰ متر ارتفاع و یک متر عرض دارد. وجود آبشارهای زیبا و چشمه های پرآب بر زیبایی خورش رستم می افزایند. آبشارهای زیبای نوده (نودو)، آق بولاغ، نیساز، دیز و چشمه پرآب «آق بولاغ»، «ترکان بولاغی» و «تکه» با آب سرد و گوارای خود زیبایی های این دیار را دو چندان می کنند. آبشارهای بخش خورش رستم همه ساله پذیرای صخره نوردان، سنگ نوردان و کوهنوردان زیادی از مناطق همجوار مخصوصاً میانه می باشد. روستاهای کئزج، نمهیل و برندق که در اِعداد روستاهای هدف گردشگری استان اردبیل قرار دارند با جلوه های خاص و منحصر به فرد خود پذیرای گردشگران زیادی از اقصی نقاط کشور می باشند. روستای کئزج که شباهت فراوانی به ماسوله دارد جزو ده روستای دارای بافت با ارزش معماری کشور جای گرفته است.
پرجمعیت ترین آبادی خورش رستم روستای معروف «بَرَندق» است که در دهستان خورش رستم جنوبی جای گرفته است. شغل اغلب اهالی بخش خورش رستم کشاورزی و دامداری و در کنار آن تولید صنایع دستی است که معمولا شغلی خانگی است. در بعضی از روستاهای سمت جنوبی خورش رستم، مثل «برندق» و «نمهیل» نوغانداری و پرورش کرم ابریشم نیز رواج دارد.
نظر شما