به گزارش سلام نو به نقل ازتریپ یار، دخمه زرتشتیان را با نام برج خاموشان و برج سکوت نیز می‌شناسند. این دخمه در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی یزد در حوالی منطقه صفائیه و روی یک کوه رسوبی و کم ارتفاع به نام کوه دخمه قرار گرفته‌است.
کارکرد این برج برای قرار دادن جنازه‌ها بوده‌است. در گذشتهٔ دور جنازه‌ها را بالای برج می‌گذاشتند تا خوراک پرنده‌ها شود. بعدها استخوان‌ها را در چاهی می‌ریخته‌اند. این کار برای جلوگیری از آلوده شدن خاک بوده‌است.
برج خاموشان در سال ۱۳۸۱ توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با شماره ۶۳۱۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
دخمه محلی است که زرتشتیان از دیر باز تا حدود چهل سال پیش، اموات خود را طبق اصول، فرهنگ و آداب و سنن مذهبی خود و طی انجام مراسم ویژه در آن می نهادند تا طعمه کرکس های کوه های اطراف شوند. دخمه ها معمولا بر فراز بلندی‌های شهر از خشت خام و گچ بنا می کردند تا مواد آلوده به زمین نرسد٬ ساخته می‌شده است. زرتشتیان در گذشته مردگان خود را به دخمه می بردند و با آیین خاصی در مرکز این دخمه ها قرار می دادند. دخمه ها در برخی مواقع به دست خود انسانها, ساخته می شد و یا به صورت طبیعی شکل می گرفت. تا دسترسی گوشتخواران به جنازه راحت تر باشد، بعدها استخوان ها را در چاهی می ریخته اند. این کار برای جلوگیری از آلوده شدن خاک بوده است. بدین منظور اکثر آنها فاقد سقف یا میان فضا و در خارج سکونت گاه شهری و روستایی قرار می گرفت.
در نزدیکی دخمه حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر ساختمان خشت و گلی محقری در دو طبقه و دارای چند اتاق برای انجام مراسم دینی بعد از فوت اشخاص ساخته شده بود. یکی از اتاق های این ساختمان اختصاص به آتش سوزها داشت و مخصوص آتش سوزی بود و ساختمان های در ابعاد یکسان و یا بعضا بزرگتر برای استراحت مراجعه کنندگان برای انجام آیین وداع با شخص از دنیا رفته با انبار آب در پایین و نزدیکی دخمه نیز ساخته می شد.
سطح داخلی برج خاموشان به صورت پهنه مسطح و گردی است که تمام آن با تخته سنگ های بزرگ پوشیده شده و از سه بخش زنانه، مردانه و بچگانه تشکیل شده است:
نوار دایره ی انتهایی متصل به دیوار پیرامون دخمه که مخصوص مردهاست.
نوار دایره ی میانی بعد از قسمت مردها که مخصوص زنهاست.
نوار دایره ی داخلی بعد از زن ها که مخصوص کودکان است.
نهایتا در مرکز دایره چاه استودان (یعنی استخوان دان) است که که سنگ متحرکی به نام ارویس در ته آن چاه وجود دارد. استودان یا وهنده, عبارت است از چاهی در میان دخمه که به سنگ مفروش است و وقتی اجساد به وسیله ی مرغان لاشه خور از گوشت و پوست تهی شده و تحت تاثیر آفتاب کاملا خشک می شدند، استخوان ها را در آن چاه می ریختند تا تبدیل به خاک شوند و این جا بود که توانگر و درویش به گاه مرگ در ته این چاه یکسان می شدند.
در دامنه ضلع شمالی کوه دخمه نیز چند عمارت خشت و گلی، آجری، سنگی و یا ترکیبی از این ها وجود دارد که به دوران صفویه تعلق دارند و از سازه های رفاهی این دوران هستند که به نام خیله شهرت دارند.
در استان یزد دخمه های زیادی وجود دارد که بعلت زندگی زرتشتیان در این منطقه از ایران میباشد. سرپرستی این دخمه هارا انجمن زرتشتیان برعهده دارد.
نظر شما