دولت سیزدهم درحالی روی کار آمد که به گفته وزیر نفت وضعیت ذخایر سوخت بحرانی بود و این در شرایطی بود که در آستانه ورود به ماه‌های سرد سال قرار داشتیم.
با این حال نه تنها سوخت مورد نیاز کشور در بخش‌های مختلف از حمل و نقل گرفته تا بخش خانگی و نیروگاهی بدون قطعی و کمبود تامین شد بلکه در کنار آن صنعت نفت ۱۶.۵ میلیارد دلار قرارداد جدید در بخش‌های مختلف به امضا رساند.
قراردادهایی که هم با شرکت‌های داخلی و هم شرکت‌های خارجی منعقد شده است که چند برابر ارزش قرارداد بی‌سرانجام با توتال برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی است اما آنگونه که جواد اوجی تاکید دارد به دلیل شرایط تحریم نمی‌توان نامی از شرکت‌های خارجی آورد.
در کنار آن دیپلماسی فعال در حوزه انرژی نیز رونق گرفت و در عمر ۷ ماهه وزارت نفت دولت سیزدهم اقدامات مختلفی انجام شد که از مهمترین آنها می‌توان به آغاز سوآپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان اشاره کرد.
اوجی معتقد است، آغاز سوآپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان و کمک به پایداری شبکه گاز شمال شرق کشور از دیگر اقداماتی بود که به عبور امن از زمستان کمک کرد.
در ادامه گفت‌وگوی «جواد اوجی» وزیر نفت ایران را می‌خوانید.
ایرنا: زمستان ۱۴۰۰ یکی از سخت‌ترین سال‌ها در خصوص تامین سوخت بود. با این حال هیچ قطعی گازی در کشور گزارش نشد و وضعیت سوخت‌رسانی به نیروگاه‌ها و صنایع نیز پایدار بود. چگونه عبور از زمستان با سوخت‌رسانی پایدار محقق شد؟
اوجی: وزارت نفت دولت سیزدهم در شهریورماه که روی کار آمد مشخص شد مخازن سوخت مایع در نیروگاه‌ها ۲۵ تا ۳۰ درصد کمتر از سال ۱۳۹۹ بود و با توجه به عدم سرمایه‌گذاری در نفت و گاز در سال ۹۹، مشخص بود که تولید گاز کشور افزایش نخواهد داشت. این در شرایطی بود که بر اساس پیش‌بینی‌ها مصرف گاز بین ۱۰ تا ۱۲ درصد افزایش داشت از همین رو در ماه‌های اول، اقدامات فوری و کوتاه‌مدتی انجام شد.
در اولین اقدام افزایش قیمت تانکرهای سوخت‌رسان انجام شد تا با تمام ظرفیت کار کنند.
بحث دوم فروش میعانات گازی روی آب بود که در صورت تولید حداکثری گاز در زمستان به حجم آن اضافه می‌شد. از همین رو افزایش فروش داخلی و همچنین صادرات میعانات گازی در دستور کار قرار گرفت که در نهایت با افزایش ۲ تا ۳ برابری صادرات و افزایش مصارف میعانات در داخل کشور حجم میعانات روی آب در مقایسه با ۶ ماهه اول سال کاهش پیدا کرد.
همچنین اوورهال (تعمیرات اساسی) پالایشگاه‌ها و خطوط لوله انتقال و آغاز سوآپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان و کمک به پایداری شبکه گاز شمال شرق کشور از دیگر اقداماتی بود که به عبور امن از زمستان کمک کرد.
افزایش تعرفه‌های مشترکان پرمصرف گاز یکی دیگر از راهکارها بود که خوشبختانه ۲۵ میلیون مترمکعب در روز کاهش مصرف اتفاق افتاد.
ایرنا: برای تامین سوخت نیروگاه‌ها چه اقداماتی انجام شد؟
اوجی: علاوه بر تامین سوخت زمستانی، یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون لیتر سوخت مایع بیشتری در مقایسه با دوره مشابه قبل از آن در نیروگاه‌ها و صنایع ذخیره شد که در فصل سرد که گازرسانی به نیروگاه‌ها و صنایع کاهش پیدا می‌کند، از سوخت مایع استفاده کنند. برای آنکه به اقتصاد صنایع و نیروگاه نیز آسیبی نرسد، سوخت مایع را به قیمت گاز طبیعی به آنها تحویل دادیم.
این اقدامات کمک کرد با وجود آنکه زمستان بسیار سردی داشتیم و دما در اغلب استان‌ها به منفی ۲۰ درجه رسیده بود قطعی گاز اتفاق نیافتاد. این در حالی است که در سال ۱۳۹۹ در دی و بهمن‌ماه شاهد خاموشی گسترده به دلیل عدم سوخت‌رسانی به نیروگاه‌ها بودیم اما امسال خاموشی در کشور اتفاق نیافتاد.
صنایع نیز دچار چالش و بحران نشدند و اگر گازشان محدود شد، سوخت مایع تامین بود. همچنین با برنامه‌ریزی‌های بلندمدت افزایش تولید گاز را در دستور کار قرار دادیم.
افزایش ۲ تا ۳ برابری صادرات میعانات گازی در دولت سیزدهم
ایرنا: علاوه بر کاهش ذخایر میعانات گازی، آیا تغییری در میزان ذخایر نفت خام نیز ایجاد شد؟
اوجی: وقتی تولید گاز انجام می‌شود به همراه آن میعانات گازی نیز تولید می‌شود بنابراین در فصل زمستان که پیک تولید گاز است پیک تولید میعانات نیز اتفاق می‌افتد. از همین رو اگر نتوانیم میعانات گازی که قیمتی معادل نفت خام دارد را بفروشیم باید آن را ذخیره کنیم.
در دولت قبل هر چه مخازن در دریا و خشکی وجود داشت را پر کردند و اگر امسال می‌خواستیم میعانات را دوباره ذخیره کنیم دیگر مخازنی وجود نداشت و باید تولید گاز را کم می‌کردیم که با توجه به مصرف بالا امکان‌پذیر نبود.
بنابراین هم مصرف میعانات را در کشور افزایش دادیم و خوراک پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها و مینی‌ریفاینرها کردیم و صادرات میعانات ۲ تا ۳ برابر شد که کمک کرد نه تنها میعانات جدیدی ذخیره نکردیم بلکه میعاناتی که ذخیره شده بود حدود ۲۰ میلیون بشکه برداشت کردیم.
اما در تولید نفت شرایط متفاوت است و تولید با توجه به نیاز داخلی و تعهدات صادراتی انجام می‌شود بنابراین ذخایر نفت مانند گاز نیست.
ایرنا: وزارت نفت دولت سیزدهم از ابتدای کار تاکنون که حدود ۷ ماه از عمر آن می‌گذرد قراردادهای متنوعی را در بخش‌های مختلف به امضا رسانده است. تاکنون چه تعداد قرارداد با چه ارزشی امضا کرده‌اید؟
اوجی: در دولت سیزدهم بیش از ۵۵ قرارداد و تفاهم‌نامه امضا کردیم که ارزشی بالغ بر ۱۶.۵ میلیارد دلار با شرکت‌های داخلی و خارجی امضا شده که هم در بحث توسعه میادین نفتی و گازی مشترک هم بحث جمع‌آوری گازهای مشعل بوده است.
۲۸ مورد از این قراردادها مربوط به جمع‌آوری گازهای مشعل بوده که قرار است تا پایان این دولت تعیین تکلیف شود. در بحث احداث خطوط انتقال فرآورده‌های نفتی نیز قراردادهایی امضا شد تا تردد تانکرها در جاده‌ها کم شود و انتقال فرآورده از جنوب کشور تا شمال کشور با خط لوله انتقال انجام شود.
در بحث احداث مخازن ذخیره‌سازی گاز طبیعی، تکمیل زنجیره پتروشیمی و احداث پتروپالایشگاهی نیز قراردادهایی امضا شد و اولین واحد پتروپالایشگاهی توسط خود وزارت نفت به ظرفیت ۳۰۰ هزار بشکه در استان هرمزگان در بهار امسال کلنگ‌زنی خواهد شد.
ایرنا: تامین مالی این قراردادها چگونه انجام خواهد شد؟
اوجی: عمده تامین مالی قراردادهای توسعه میادین از محل عایدات همان میدان خواهد بود و هلدینگ‌های بزرگ، میادین نفتی و گازی را توسعه می‌دهند و سرمایه‌گذاری که انجام دادند از محل تولید نفت، میعانات گازی و گاز مستهلک خواهد شد.
بخش دیگری از تامین مالی نیز توسط کنسرسیوم‌های بانکی به صورت فاینانس و تسهیلات است و بخشی نیز از منابع داخلی پروژه‌ها تامین خواهد شد.
ایرنا: در خصوص توسعه میادین مشترک نفت و گاز آیا قراردادهای جدیدی در راه است؟
اوجی: بخشی از قراردادهایی که تاکنون در دولت سیزدهم به امضا رسیده مربوط به توسعه میادین مشترک است. برای توسعه فاز ۲ میدان مشترک آزادگان، شرکت‌های مختلفی آمده‌اند و تکمیل و توسعه این میدان در دست بررسی است تا زمینه همکاری با شرکت‌ها و هلدینگ‌های بزرگ فراهم شود که تکمیل و توسعه این میادین توسط شرکت‌های بزرگ داخلی انجام خواهد شد.
در تحریم اسامی شرکت‌ها و جزئیات قراردادها را افشا نمی‌کنیم
ایرنا: برخی حامیان دولت قبل، قراردادهای نفتی دولت سیزدهم را زیر سوال می‌برند و می‌گویند جزئیات آنها اعلام نشده است. چه پاسخی دارید.
اوجی: در شرایط تحریمی طبیعی است اسامی شرکت‌ها اعلام نشود. صرفا برای اینکه عده‌ای دست از انتقاد بردارند، هرگز این رویه را تغییر نخواهیم داد و اسامی شرکت‌ها و جزئیات قراردادها را افشا نخواهیم کرد. شاید آنها ناراضی هستند که هشت سال کشور را معطل امثال توتال فرانسه کردند اما اکنون می‌بینند شرکت‌های بزرگ دیگری آمده‌اند و مجموعا چند برابر وعده بی‌عمل توتال، حاضر به سرمایه‌گذاری شده‌اند و قرارداد هم بسته‌اند. قطعا از این پس هم در همه قراردادهای نفتی، همین رویه ما خواهد بود و به هیچ عنوان انتظار انتشار جزئیات قراردادها و اسامی شرکت‌ها را نداشته باشید. منتقدان می‌توانند روند پیشرفت پروژه‌ها را نقد کنند، صرف انتشار اسامی شرکت‌ها جز اینکه راه را برای تحریم باز می‌کند، چه فایده‌ای دارد.
ایرنا: با توجه به اشتغال‌زایی و درآمد بالای صنعت پتروشیمی برای کشور، تا پایان دولت سیزدهم ظرفیت صنعت پتروشیمی ایران به چه میزان خواهد رسید؟
اوجی: ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی ایران در حال حاضر بیش از ۹۰ میلیون تن است که محصولات متنوعی را شامل می‌شود.
با برنامه‌ریزی که انجام شده تا پایان دولت سیزدهم ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی به ۱۴۰ میلیون تن می‌رسد که بیش از ۵۰ درصد افزایش خواهد داشت.
ایرنا: در بحث بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، چه تغییراتی توسط مجلس در بخش نفت ایجاد شد؟
اوجی: پیشنهاد دولت در لایحه بودجه تقدیمی به مجلس، فروش نفت و میعانات گازی یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز بود که مجلس آن را به یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه رساند.
قیمت نفت نیز در مصوبه مجلس افزایش پیدا کرد و از ۶۰ دلار به ۷۰ دلار رسید.
همچنین اگرچه ابتدا قرار بود سهم ثابت ۱۴.۵ درصدی نفت از محل فروش متغیر شود اما این پیشنهاد تصویب نشد و سهم نفت همچنان ۱۴.۵ درصد از درآمدهای نفتی خواهد بود.
ایرنا: در دولت گذشته نیروی انسانی شاغل در نفت نارضایتی‌های زیادی داشتند. برای ساماندهی وضعیت نیروی انسانی در صنعت نفت در دولت سیزدهم چه اقداماتی انجام شده است؟
اوجی: کارهای بزرگی در بحث نیروی انسانی انجام شد. بحث نیروهای ایثارگر و جذب آنها طبق لایحه بودجه ۱۴۰۰ به طور کامل محقق و ابلاغیه آن انجام شد.
صنعت نفت معادل کل دولت نیروی ایثارگر دارد و بالغ بر ۲۲ هزار نیروی ایثارگر، فرزندان شهدا، فرزندان جانبازان، فرزندان آزادگان و خانواده شهدا و حوزه ایثارگران کشور در وزارت نفت جذب شد و این اتفاق در سال گذشته رقم خورد.
صنعت نفت بیش از ۶۰ هزار نیروی رسمی دارد که ۲۲ هزار نیروی رسمی دیگر از این طریق به آنها اضافه می‌شود.
در بحث ارکان ثالث، نیروهای پیمانکاری، خدماتی و اداری خوشبختانه در بحث معیشت اتفاقات خوبی افتاده و طبقه‌بندی مشاغل صورت گرفت.
تاکید شده که باید نیروهای ارکان ثالث و پیمانکاری که قشر ضعیفی هستند در سال ۱۴۰۱ به حقوق دستمزد آنها توجه ویژه‌ای خواهیم داشت و معیشت آنها بهبود پیدا کند.
همچنین برای جذب فارغ‌التحصیلان الف دانشگاه نفت هم مجوز داده شد و بیش از ۹۰ درصد آنها در حال جذب هستند.
نظر شما