لاله زار، عروس خفته تهران در گذر زمان

سلام نو - سرویس گردشگری: از روزگار خیابان لاله زار قدیم اطلاع خاصی دارید؟ از خیابان‌ها، داستان‌ها و رویاهای شکل گرفته در خیابانی به نام لاله زار خبر دارید؟

روزگاری لاله زار عروس شهر بود. با آن لباس گل‌دار خرامان عشوه می‌ریخت. اما الان چه بر سر این عروس شهر آمده است؟ چرا جز شلوغی، دود و آلودگی چیری از آن باقی نمانده است.

خیابان لاله زار امروزی، در قدیم گل سر سبد و مورد توجه شاهان و درباریان بوده است. اولین‌های زیادی در این خیابان رخ داده که در خیابان‌های دیگر اصلا وجود خارجی نداشته است. برخی از این اولین‌ها مثل: اولین خیابان به سبک اروپایی، اولین خیابان معروف به نوگرایی و مدرنیته، جایی که اولین سینماها و تئاترهای مهم شهر در آن برگزار می‌شد و محل شادی و خوش‌گذرانی مردم شهر بوده است. اولین پاساژ خرید لباس به سبک اروپایی در این خیابان به وجود آمده است. اولین گلفروشی در این خیابان تاسیس شد. اما در گذر زمان چه شد که این نو عروس زیبا، خفته و ناپدید شد و تبدیل به عجوزه‌ای ناتوان گشت؟ فقط می‌توان گفت این خیابان لاله زار است که بار معنایی تهران قدم را به دوش کشیده و مهد فرهنگ و تمدنی متفاوت بوده است. خیابانی که مهد رویدادهای مهم و تغییرات فرهنگی و اجتماعی زیادی بوده است و تحولات اجتماعی تاثیرگذاری را به وجود آورده است.

لاله زار چگونه به دنیا آمد؟

اگر از ابتدای خلقت خیابان لاله زار بخواهم بگویم به زمان قاجار بر می‌گردد. وجود باغی پر از درخت و گل‌های لاله. جایی که محل پذیرایی شاهان و درباریان بوده است. مکانی خوش آب و هوا در پایتخت زمان قدیم. باغی که مهمانی‌های اشرافی فتحعلی شاه، محمد شاه و ناصرالدین شاه قاجار، ژنرال گاردان، ناپلئون و شخصیت‌های مهم را به خود دیده است.

وقتی ناصرالدین شاه از سفر اروپایی خود بازگشت تصمیم گرفت این باغ از حالت تفرجگاه بیرون آمده و به فرهنگ شهرنشینی نزدیکتر شود. افزایش جمعیت و ساخت و سازه‌های اطراف باغ سلطنتی از یک سو و عشق ناصرالدین شاه به خیابان شانزلیزه از سوی دیگر، او را مصمم کرد تا باغ را فروخته و در وسط آن خیابانی ایجاد شود که شبیه شانزلیزه پاریس اما در پایتخت ایران باشد.

این شد که خیابان جدید لاله زار به وجود آمد و محلی برای تردد خاص و عام شد. کم کم در بخش شرقی آن پارک حیات وحش تهران، برای نمایش حیوانات وحشی ساخته شد. مردم در عید و روزهای تعطیل به آنجا آمده و گروه‌های موزیک و نمایش‌های خیابانی، آنها را سرگرم می‌کرد.

با سنگفرش شدن خیابان، لاله زار لباس پر از گل خود درآورده و تیپ و قیافه شهری به خود گرفت. اینجا بود که تجارتخانه‌ها، سالن‌های نمایش و کسبه در اطراف آن ایجاد شدند و جنب و جوش خیابان‌های فرانسه، همانطور که در ذهن پادشاه بود، در این محل شکل گرفت. اولین پاساژ به سبک اروپایی و سینمای روباز در خیابان لاله زار ایجاد شد.

این تغییرات در دوران پهلوی به اوج خود رسید. اولین رئیس پلیس ایران به نام "مسیو کنت" در وسط چهارراه آماده خدمت شد. انواع سالن‌های تئاتر، سینما، آوازخوانی و ... در این خیابان ایجاد شد. چه هنرمندانی که با شروع به کار در این خیابان محبوب شدند و چه مردمانی که در این خیابان روزها و شب‌های خوشی را به تفریح و خوش‌گذرانی طی می‌کردند. در واقع این خیابان به نماد نوگرایی در ایران مشهور شد.

حتی در زمان اشغال متفقین ماشین‌های انگلیسی و فرانسوی از این خیابان عبور می‌کرد. افتتاح فروشگاه بزرگ لباس که مشهورترین مدهای روز مردانه و زنانه را عرضه می‌کرد، برای اولین بار در این خیابان به وجود آمد.

حتی لاله زار در دوران مشروطه هم نقش مهمی در رویدادهای سیاسی و اجتماعی داشت. دفتر نشریات، روزنامه‌ها، دفاتر احزاب سیاسی و انجمن‌های سیاسی در این خیابان تشکیل شد.

پس از انقلاب تئاترها و سینماهای زیادی در این بخش از رونق افتادند و متروکه شدند. اکنون خیابان لاله زار به بورس وسایل روشنایی، الکتریکی و لوستر تبدیل شده است.

با قدم زدن در خیابان لاله زار امروزی، لاله‌های رنگارنگ قدیمی، جای خود را با لاله‌های کریستالی روشنایی

عوض کرده‌اند. بجای سینما، تئاتر و صحنه‌های آواز، مغازه‌های الکتریکی و سر و صدای باندهای موسیقی جریان دارد.

رفت و آمد و شلوغی امروز خیابان لاله‌زار چندین برابر بیش از گذشته است. اکنون لاله زار محل خرید لوازم روشنایی بوده و همچنین خیابانی است که گردشگران برای بازدید از مناطق قدیمی تهران به آن پا می‌گذارند. البته در گوشه و کنار خیابان لاله‌زار، رد پا و بازمانده‌هایی از قدمت تهران قدیم را هنوز هم می‌توان یافت.

وجود کافه‌ها و رستوران‌هایی که در این خیابان قرار دارند هنوز هم خاطرات نوستالژی را برای مردم یادآوری می‌کنند

مکان‌های دیدنی لاله زار کدام است؟

در زمان رونق و شکوه خیابان لاله زار حدود ۱۵ سالن تئاتر و سینما در این خیابان طولانی ساخته شد که امروزه متروکه شده‌اند. گراند هتل یا هتل بزرگ تهران، میزبان بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌های قدیم بود و امروزه به ساختمانی فرسوده تبدیل شده است و می‌توان نبش کوچه باربد، رد آن را پیدا کرد.

یا کافه پارس لاله با قدمتی صد ساله در این خیابان است که آن هم متروکه شده است. این چنین خیابان لاله زار از محلی فرهنگی و پر سر و صدا و شور و هیجان به خیابانی پر از فروشندگان لوازم روشنایی و آباژور و ... تبدیل شد و هزاران خاطره را در خود پنهان کرد.

فرقی نمی‌کند قصد خرید داشته باشید یا کنجکاوی سیر تاریخی خیابان لاله زار برایتان جذاب باشد، هنوز هم می‌توانید به این خیابان بزرگ و پر رفت و آمد قدیم و مهد تمدن و فرهنگ سر بزنید و بازمانده‌های تاریخ را در این خیابان ببینید. هنوز هم سینماهای بدون سردر و عمارت‌هایی همچون خانه و باغ اتحادیه، خانه امین‌السلطان در دوره قاجار باقیمانده است.

این خیابان تاریخی امروز به خیابان جدید لاله زار تغییر شکل داده است.