به گزارش سلام نو، وزه پارینه سنگی زاگرس موزه ای تخصصی در زمینه پیش از تاریخ است که در ردیف موزه های تخصصی جهان قرار دارد و به عنوان نخستین موزهٔ پارینه سنگی خاورمیانه شناخته می شود.
این موزه در تکیه بیگلر بیگی شهر کرمانشاه قرار دارد که در سال ۱۳۸۶ توسط فریدون بیگلری و مرادی بیستونی تأسیس شد و شامل مجموعه ای از ابزار آلات سنگی و استخوان های انسان از دوره های پارینه سنگی در ایران و کشورهای دیگر می باشد.
تکیه بیگلربیگی از شاهکارهای دوران قاجار است که آینه کاریهای بسیار زیبا و نفیس دارد. این بنا در ۱۹ آذر ۱۳۷۵ به شمارۀ ۱۷۹۷در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. موزه خط و کتابت نیز در این مکان دایر است.
کرمانشاه از تاریخی ترین و قدیمی ترین شهرهای ایران است که ماوای نخستین سکونتگاه های بشر نیز بشمار می رود. کرمانشاه همواره در ایام نوروز میزبان صد ها هزار نفر از گردشگران داخلی و خارجی است که در این میان آشنایی گردشگران و مسافرین نوروزی با نقاط تاریخی، طبیعی، گردشگری، مذهبی و موزه منحصر به فردی هم چون نخستین موزه پارینه سنگی خاورمیانه در این استان بسیار اهمیت دارد.
وجود محوطه های پارینه سنگی متعدد در منطقه زاگرس و نیز شرایط مساعد این منطقه در اثر شکار را می توان از دلایل احداث تنها موزه پارینه سنگی خاورمیانه در کرمانشاه دانست.
از آنجا که این موزه، یکی از موزه های مادر محسوب می شود، در آن ابزارهایی هم چون، سنگ های مادر، تبر دستی، سنگ ها و تیغه های اکسیدنی، مولاژ جمجمه های انسان از عصر حجر (تقریبا صد هزار سال پیش) تا به امروز به نمایش گذاشته شده است.
آثاری از دوران پارینه سنگی در سراسر کشور، از جمله آثار کشف شده در غار شکارچیان، غار مرتاریک، غار وزمه (در اسلام آباد غرب)، بقایای استخوان های جانوران منقرض شده در خراسان و لرستان و ... از دیگر آثاری است که در موزه پارینه سنگی کرمانشاه به نمایش در آمده است.
لازم به ذکر است که با نمایش انسان نئاندرتال در موزه پارینه سنگی کرمانشاه، این موزه در ردیف موزه های تخصصی پیش از تاریخ جهان جای گرفته است. در این موزه، مولاژ مردی نئاندرتال در حال حمل لاشه یک شکار و دو نمونه دیگر که نشانگر دیگر فعالیت‌های این شکارگران عصر سنگ می باشد، به نمایش درآمده است.
این مولاژ که در ابعاد واقعی ساخته شده، توسط گروهی از هنرمندان پیکره ساز و تحت نظر دکتر فریدون بیگلری ( باستان شناس و متخصص پارینه سنگی ) ساخته شده است. با توجه به اینکه ساخت اینگونه مولاژها بسیار فنی و حساس است، تنها تعداد معدودی از موزه های مشهور دنیا موفق شده اند نمونه های قابل قبولی از این انسانهای منقرض شده را به نمایش بگذارند.
نقشه موقعیت غارها، پناهگاهها و دیگر زیستگاههای دوره پارینه سنگی ایران، تصاویر این مکانهای باستانی و پخش فیلمهای مستند درباره پارینه سنگی ایران و جهان از دیگر جذابیت های این موزه است که علاوه بر اطلاع رسانی به مردم، برای متخصصان این علم نیز قابل استفاده می باشد. موزه پارینه سنگی کرمانشاه نخستین موزه تخصصی در این زمینه است که تا کنون در خاورمیانه افتتاح شده و حاوی کهن ترین مدارک کشف شده از سکونت انسان در ایران شامل ابزارهای سنگی و سنگواره جانوران شکار شده است.
قدیمی‌ترین اثر موزه
قدیمی ترین اثری که در این موزه نگهداری می گردد مربوط به ابزار سنگی است که با قدمتی نزدیک به یک میلیون سال در کشف رود خراسان بدست آمده است.
بخشهای مختلف موزه
این موزه از ۴ اتاق تشکیل شده است که آثاری از دوره های دیرینه سنگی و نوسنگی (۱۰۰ هزار تا ۸ هزار سال پیش) را در بر دارد. در اتاق اول مستندی در مورد ابزار آلات سنگی و این که چگونه انسان های نخستین این ابزار را درست می کردند مشاهده میشود و همچنین نخستین مولاژ ساخته شده از انسان نئاندرتال در ایران و خاورمیانه در این قسمت موزه قرار دارد. اتاق دوم، به استخوان های انسان ها و حیوانات در منطقه باستان شناسی زاگرس و همچنین چندیدن جمجمهٔ انسان در مناطق معروف باستان شناسی اروپا و خاور نزدیک و همچنین مجموعه فسیل های غار وزمه که اهمیت ویژه‌ای دارد اختصاص یافته است. اتاق سوم، ابزار آلات سنگی مربوط به دورهٔ دیرینه سنگی از مناطق باستان شناسی مختلفی مثل کشفرود، گنج پر و شیواتو را شامل می گردد؛ و در اتاق چهارم ابزارهای سنگی و استخوان های حیوانات مربوط به اواخر عصر حجر و نوسنگی وجود دارد.
موزه پارینه سنگی (زاگرس) کرمانشاه در مجموعه تکیه بیگلربیگی که از آثار برجسته معماری عصر قاجار در این شهرستان است، قرار دارد و هر روز پذیرای گردشگران، میهمانان و دوستداران تاریخ است.
تکیه بیگلربیگی
تکیه بیگلربیگی از شاهکارهای دوران قاجار در کرمانشاه است که در سال ۱۳۰۹ ه.ق به وسیلۀ عبدالله خان ملقب به بیگلربیگی از بزرگان کرمانشاه ساخته شده و بنای آن در سال ۱۳۱۵هجری قمری به پایان رسیده است. این بنا آینه کاریهای بی نظیری دارد که پس از ساخت بنا دوباره آینه کاری و مرمت شده است. تکیه بیگلربیگی در بافت قدیمی شهر روبروی مسجد جامع قرار گرفته و سه ورودی دارد که ورودی اصلی آن در بخش جنوب شرقی جای دارد. روی در ورودی با گچ بریهای هندسی همراه با نقش دو پرنده و نشان شیر و خورشید تزئین گردیده است. پس از گذر از در ورودی که دارای کوبه های زنانه و مردانه است فضای هشتی ساخته شده است. پس از هشتی که سقف آن با رسم بندیهای آجری تزئین شده است دالان کمابیش درازی وجود دارد که به حیاط اصلی تکیه منتهی می شود. در سمت چپ دالان ورودی موزۀ پارینه سنگی زاگرس قرار دارد. تکیه دارای حیاط کمابیش بزرگی است که در وسط آن حوض بزرگی دیده می شود. بخش غربی دارای ایوان کمابیش بزرگی است و با سه پلۀ سنگی به حیاط راه دارد. در بخش شمالی حیاط هم ایوان بلندی با دو ستون بلند خود نمایی می کند. اطراف حیاط به وسیله فضاهای گوناگونی احاطه شده که فضاهای بخشهای شرقی و جنوبی حیاط کارکرد مسکونی داشته است. درگوشۀ شمال شرقی حیاط، آشپزخانه وجود دارد که در روزهای محرم برای تهیه غذای سوگواران از آن استفاده می کردند. در جای جای بخش آینه کاری شدۀ تکیه عکسهایی از بانی بنا و بزرگان کرمانشاه در اواخر دورۀ قاجار به نمایش درآمده است. درون قابی که دربخشی از آینه کاری تکیه گذاشته شده کتیبه ای دیده می شود که به نام هنرمند آینه کار اشاره کرده است (عمل مشهدی مصطفی بنای کرمانشاهی ۱۳۲۶ ه.ق). در بخش دیگری از تکیه موزه ای به نام موزۀ خط و کتابت نیز دایر است که دارای اسناد و مدارک تاریخی و نسخه های خطی است و بازدید کنندگان می توانند از آنها نیز دیدن نمایند.
در سال ۱۳۸۰ سازمان میراث فرهنگی این مکان را خریداری و در سالهای ۱۳۸۱و ۱۳۸۲ مرمت شد.
منبع: تریپ یار
نظر شما