به گزارش سلام نو، قلعه ها و برج های خشتی بسیار در ایران وجود دارد که از گذشته های دور برجای مانده اند و هرکدام بازگو کننده تاریخ هر نقطه از ایران هستند. استان کرمان نیز قلعه ها، برج ها و ارگ های کوچک و بزرگ بسیاری در دل خود جای داده است. راور که یکی از شهرهای استان کرمان است، به تنهایی بسیاری از قلعه ها و برج ها را در این استان به خود اختصاص داده است. یکی از این قلعه ها، قلعه قهقه راور است. قلعه قهقه به دوره ساسانیان و پس از اسلام تعلق دارد و در تاریخ ۱ فروردین ۱۳۴۵ با شمارهٔ ثبت ۴۹۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
قلعه قهقه راور، یکی از قلعه های تاریخی و باستانی ایران در استان کرمان است که سابقه آن به پیش از ورود اسلام به ایران و عصر ساسانیان برمی گردد. این قلعه تاریخی یکی از قدیمی ترین آثار تاریخی این شهرستان است که محدوده آن، منطقه ای وسیع در حدود چندین هکتار را در برگرفته است. در تمامی محوطه این محدوده تاریخی، بقایایی از ساختمان های خشتی وجود دارد که امروزه به صورت تپه ای از خاک قابل مشاهده هستند. به طور خلاصه می توان گفت قلعه قهقه امروزه به تپه قهقه تبدیل شده است. در اطراف قلعه قهقه، بناهای تاریخی دیگری نیز وجود دارد. برای مثال در فاصله تقریبا ۵۰۰ متری غرب قلعه قهقه، بقایای بنای دیگری دیده می شود که به تل وزیری معروف شده است.
بقایای قلعه
مصالح به کار رفته در ساخت قلعه قهقه و بناهای مرتبط به آن، خشت خام و گل است. آجر و سنگ نیز سهم مختصری در ساخت و ساز این قلعه باستانی داشته اند. آثاری از در و دیوارها و ستون های برجای مانده از بنا نیز در این محل قابل مشاهده هستند. ظاهر بنا در اثر عوامل طبیعی و غیرطبیعی فرسایش یافته و به صورت تپه ای از گل درآمده است. اما در جاهایی که حفاری های غیرمجاز و یا مجاز انجام شده و قسمت داخل دیوارها نمایان است خشت های به کار رفته در بنا دیده می شوند. این خشت ها به شکل مکعب مستطیل بوده و ابعادی حدود ۳۰ سانتی متر طول و عرض و ارتفاع تقریبی ۱۰ سانتی متری دارند. تقریبا در تمام محدوده چند هکتاری قلعه، قطعات کوچک و بزرگ سفال، آجر و سنگ به وفور یافت می شوند و با توجه به اینکه منطقه تماما کویر و پوشیده از خاک است، با اطمینان می توان گفت این قطعات در ساختمان بناهای مذکور به کار رفته بودند و در حال حاضر به اطراف پراکنده شده اند. یکی از دیوارهای قلعه هنوز هم برجای خود باقی است اما در اثر حوادث طبیعی، ستون های آن شکاف برداشته اند. در بالای قلعه آثاری از دیوارهای کم ارتفاعی موجود است که به احتمال بسیار بر فراز بام قلعه بوده اند. برخی پژوهشگران قدمت قلعه قهقه را در حدود سه تا چهار هزار ساله می دانند. اطراف محوطه قلعه را خندقی بزرگ در برگرفته است که زمان حمله دشمن آن را پر از آب می کردند تا مانع نفوذ دشمن به قلعه شوند. بخش های زیادی از قلعه تا امروز تخریب شده اما هنوز هم دروازه ورودی قلعه و بقایای تعدادی از اتاق های آن، عظمت و قدمت قلعه را نشان می دهند. نکته ای که در مود تمام قلعه های ایران وجود دارد این است که دیوارها و برج هایی نیز در آن ساخته شده که حکم دفاع از قلعه را برعهده داشتند و سربازهایی همواره بر روی آنها پاسبانی می دادند. اکنون تنها بخش هایی از آن دیوارها باقی مانده است.
مردم روستا روایات خاصی در مورد قلعه قهقه ذکر می کنند. آنها براین اعتقادند که حاکم راور که در قلعه سکونت داشته فردی ظالم و عیاش بوده که ظلم او سبب بروز زلزله ای هولناک شده و قلعه را ویران کرده است. این در حالی است که شواهد تاریخی نشان می دهند که موقعیت سوق الجیشی این محل، سبب شده که هراز گاهی مورد تاخت و تاز بعضی از اقوام قرار گیرد. بنابراین علت ویرانی قلعه را می توان با احتمال، به مواردی چون وقوع جنگ ها نیز تسری داد، که حفر خندق های بسیار در اطراف قلعه قهقه به منظور دفاع در مقابل دشمن، این را تایید می کند. در حال حاضر چیزی از این قلعه زیبا برجای نمانده و تخریب شده است.
وضعیت کنونی
متاسفانه امروزه قلعه قهقه به محلی برای نگهداری احشام تبدیل شده و از بقایای آن جز ویرانه ای برجای نمانده است. از خاک قلعه قهقه به عنوان کود، در زمین های کشاورزی، استفاده می شود. این خاکبرداری ها سبب تجاوز به حریم قلعه شده و به آسیب دیدن آن، منجر شده است. بنابراین علاوه بر ویرانی و فرسایش قلعه در اثر عوامل طبیعی و غیرطبیعی، عدم آگاهی مردم این منطقه از اهمیت میراث تاریخی و فرهنگی، سبب آسیب بیشتر به این قلعه شده است. اگر به کرمان سفر کردید حتما از بقایای این قلعه تاریخی دیدن کنید. بدون شک محوطه اطراف این بنا و بازمانده های قلعه قهقه، برای گردشگران و علاقمندان به تاریخ باستانی ایران جذابیت هایی خواهد داشت.
موقعیت مکانی
این قلعه در ۳ کیلومتری شرق شهرستان راور در نزدیکی روستای ده شیب در استان کرمان واقع شده است.
منبع: تریپ یار
نظر شما