به گزارش سلام نو، روستای زیبا و دیدنی ریاب در سه کیلومتری شهرستان گناباد، در نزدیکی قنات جهانی و بی نظیر قصبه واقع شده است. روستای ریاب با حدود ده قرن قدمت دارای خانه های قدیمی، آب انبار، حمام، بادگیر های زیبا و دیدنی است. مزار ابومنصور و برجهای قلعه این روستا نیز از دیگر جاذبه های آن محسوب می شوند. ریاب از نظر پهنه بندی اقلیمی، در اقلیم گرم و خشک قرار دارد.
این روستا در سال ۱۳۸۷ شمسی در زمره آثار ملی کشور به ثبت رسید.
روستای ریاب از توابع بخش مرکزی شهرستان گناباد، با مختصات جغرافیایی ۵۸ درجه و ۳۸ دقیقه طول شرقی و ۳۴ درجه و ۲۱ دقیقه عرض شمالی، در سه کیلومتری جنوب غربی گناباد قرار دارد.
ریاب دارای هزار سال تاریخ مکتوب بوده و از قدیمی ترین روستاهای گلی کشور محسوب می شود. روستای ریاب در طی سالیان متمادی که از عمرش می گذرد چندین بار تغییر مکان داده است، به گونه ای که هم اکنون قبرستان قدیمی ده در درون بافت مسکونی واقع شده و مردم اقدام به ساخت خانه بر روی آن نموده اند. قبرستان جدید روستا در کنار دهانه قنات و در مجاورت مزار خواجه ابومنصور ریابی قرار دارد.
قدمت روستای ریاب به قرون اولیه اسلامی مربوط است. آثار تاریخی روستا مانند دو برج دیده بانی، آب انبار، عمارت باغ گلشن و آرامگاه ابومنصور ریابی از قدمت طولانی روستای ریاب حکایت دارند.
شرایط اقلیمی
این روستا با ارتفاع ۱۱۳۰ متر از سطح دریا، تحت تأثیر اقلیم نیمه بیابانی دارای تابستان های گرم و زمستان های سرد است. اقلیم بومی منطقه به علت واقع شدن در حاشیه کویر و دوری از دریا از نوع آب و هوای صحرایی و بیابانی گرم و خشک است. از مهمترین ویژگی های اقلیم منطقه پدیده خشکی است. ریاب دارای آب شیرین و گوارا است و در واقع اصل آن روی آب بوده است.
اقتصاد و سکونت
براساس نتایج سرشماری سال ۱۳۷۵، این روستا ۶۲۶ نفر جمعیت داشته که در سال ۱۳۸۵، به حدود ۲۰۰۰ نفر افزایش یافته است.
اقتصاد روستای ریاب بر پایه فعالیت های زراعی، باغداری و دامداری استوار است. گروهی نیز، در امور خدماتی و صنایع دستی از جمله گلیم بافی مشغول هستند. کشت آبی و دیم در روستا رواج دارد. مهمترین محصولات زراعی روستا گندم، جو، زیره و زعفران است. مهمترین تولیدات باغی روستا شامل انگور، انار و زردآلو می باشد. عمده آب کشاورزی از قنات تأمین می شود.
مراتع غنی اطراف روستا موجب رونق دامداری شده و انواع محصولات دامی مانند شیر، ماست، پنیر، گوشت و پشم در روستا تولید می شود.
روستای ریاب، با بافت مسکونی متراکم در میان دشت استقرار یافته و خانه های روستا، معمولاً در یک طبقه با سقف مسطح ساخته شده اند. سقف برخی از خانه ها نیز گنبدی شکل است.
شرایط اقلیمی منطقه و نوع فعالیت و معیشت خانوار تأثیری مستقیم در ساختار کالبدی خانه ها و ساخت فضاهای مورد نیاز گذاشته است. مصالح به کار رفته در ساخت بناهای قدیمی اغلب از گل، سنگ، خشت و چوب است. در ساخت خانه های جدید از مصالحی مانند سیمان، گچ، آجر و تیرآهن نیز استفاده می شود.
جاذبه‌های گردشگری
روستای ریاب، با طبیعت زیبا و سرسبز، مزارع و باغ های پربار میوه، چشم اندازهای بدیع و دلپذیری یافته است. مراتع پیرامون روستا با پوشش گیاهی متنوع و انواع گیاهان دارویی مانند گل ختمی، خاکشیر، شاه تره، اسطوخودوس و غیره به ویژه در بهار و تابستان سرشار از طراوت و زیبایی شده و شور و حال خاصی پدید می آورد.
این روستای زیبا، علاوه بر طبیعت سرسبز و خرم، جاذبه های تاریخی بسیار دارد که می توان به بافت قدیمی روستا با معماری سنتی و تعداد زیادی خانه های مسکونی قدیمی اشاره کرد.
آب انبار قدیمی، دو برج دیده بانی که در گذشته های دور برای حفاظت از روستا ساخته شده اند، آرامگاه ابومنصور ریابی و عمارت باغ گلشن از دیگر جاذبه های تاریخی این روستا هستند.
مقبره ابو منصور ریابی که از بزرگان سلجوقیان است در این روستا جالب توجه است. دیوار خانه ها و اماکن تاریخی این روستا بسیار جالب و ضخیم ساخته شده اند بطوریکه در طی سالیان طولانی از پس زلزله هایی با ریشتر بالا برآمده اند. دو برجی که در غرب روستا واقع شده اند چهار طبقه دارند و از ویژگیهای این روستا محسوب می شوند.
آداب و رسوم
برگزاری مراسم پیشواز سال نو، دید و بازدید نوروزی، شب یلدا، چهارشنبه سوری و سیزده به در مانند تمام ایران در میان مردم این روستا نیز جایگاه خود دا دارد. مردم روستای ریاب، همچنین مراسم منسوب به اعیاد مذهبی مانند قربان، فطر، غدیر را نیز برگزار می کنند و در ایام وفات و شهادت ائمه (ع) به عزاداری می پردازند.
نوازندگان موسیقی محلی، آوازها و ترانه های بومی را با سازهای نی، دوتار، سرنا و دهل همراهی می کنند. اجرای رقص های محلی به ویژه چوب بازی در عروسی های روستا رواج دارد.
کشتی سنتی، تیله بازی و گردو بازی از بازی های بومی روستای ریاب هستند.
صنایع دستی و پوشاک
مهمترین صنعت دستی روستای ریاب، گلیم بافی است.
پوشاک مردم روستای ریاب به مرور زمان به پوشاک رایج شهرهای اطراف تبدیل شده است، ولی برخی از زنان کهنسال همچنان لباس محلی بر تن می کنند. این لباس ها از پارچه ها و طرح های زیبای رنگی و طرح دار تهیه می شود.
غذای محلی
غذاهای متنوعی در روستای ریاب طبخ می شود. از معروف ترین آنها می توان به انواع آش، اشکنه، تخم مرغ شیره، گرماست، بلغور، قطاب، جوش پره، کلومپه، توگی و ... اشاره کرد. انواع لبنیات مرغوب، مانند شیر، پنیر، ماست و کره، زینت بخش سفره روستاییان است.
دسترسی
روستای ریاب از طریق شهر گناباد با جاده ای آسفالت قابل دسترسی است. معبر اصلی روستا، جهت جنوب شرقی به شمال غربی دارد و با دو مسیل با جهت جنوب غربی به شمال شرقی قطع می شود.
منبع: تریپ یار
نظرات