به گزارش سلام نو، قلعهٔ کلات اهرم یا قلعه زائر خضر خان واقع در شهر اهرم در شهرستان تنگستان از آثار تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر است. این بنا که در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۹۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، در زمان حمله انگلستان به ایران مورد استفاده قرار گرفته است. قلعه مشتمل بر چهار برج و بارو و قلعه میانی است و دارای تأسیسات خصوصی برای ساکنین قلعه می باشد.
قلعه کلات اهرم یا قلعه زائر خضر خان یکی از نقاط دیدنی و پربازدید استان بوشهر در جنوب ایران است. قلعه کلات اهرم در اواخر دوره قاجار ساخته شده و به عنوان پایگاه مجاهدین و مبارزان ضد استعماری برای دفاع در زمان حمله و هجوم انگلیسی ها به ایران، مورد استفاده قرار گرفته است. جای اصابت گلوله توپ در قسمت برج غربی قلعه که از جنگ آن زمان باقی مانده مشاهده میشود. همچنین گفته شده است که این قلعه مدتی محل نگهداری از اسرای انگلیسی (در عین احترام) برای معاوضه با اسرای خودی بوده است. باید اشاره شود که این قلعه به جا مانده از زایر خضر خان فولادی اهرمی (از فرماندهان نیروی تنگستان) ملقب به امیر اسلام می باشد و به همین دلیل این بنا به ایشان منسوب شده است. ایشان از همرزمان رئیسعلی دلواری در جنگ علیه نیروهای انگلیسی در سال ۱۳۳۳ هجری قمری (جنگ اول جهانی) در بوشهر و دلوار بود. این بزرگوار خدمات زیادی در نبرد علیه انگلیسی ها به ایران کرد و به دلیل شدت فشارهای استعمارگران انگلیسی مدتی در کوه‌های خاییز (خائیز) به سر برد و زندگی کرد و در آخر به دست یکی از نزدیکانش و به همراه پسر دومش سام میرزا در سال ۱۳۴۱ هجری قمری در شهر اهرم و قلعه کلات به قتل رسید.
معماری قلعه
قلعه کلات اهرم تشکیل شده از چهار برج و بارو است و قلعه میانی را نیز شامل می شود. این برجها به عنوان مکانی برای دیده بانی مورد استفاده قرار می گرفته و امنیت قلعه را بالا می برده است. همچنین از فضای داخل برج ها جهت انجام برخی امور معیشتی ساکنین قلعه استفاده می شده است. راه اصلی ورود به قلعه، درِی چوبی با گُل میخ های فلزی بوده است. برای ساخت قلعه از مصالح ساختمانی خشت خام و گِل استفاده شده و دلیل آن خنک ماندن فضای داخل ساختمان بوده است. داخل این قلعه به سه فضای شمالی، شرقی و غربی تقسیم می شود که به یک‌دیگر مرتبط هستند. حیاط شمالی کاربری اصطبل حیوانات را داشته است؛ در بخش جنوبی این حیاط وسیع، ورودی دومین فضای قلعه بر قرار است که پس از گذر از آن می توان به شاه نشین مربع مانند رسید. این حیاط دارای چندین اتاق در پیرامون خود می باشد. باید ذکر شود که این اتاقها به سومین فضای مجموعه باز می شوند. حیاط سوم محل اسکان خان اهرم بوده است. نکته حائز اهمیت این است که این بنا گویی دارای ساختار مقاومی نبوده و ساختاری ضعیف داشته است! همچنین در ساخت این قلعه تناسب و نظم چندانی قابل شهود نمی باشد و به نظر می رسد هر از چند گاهی بر حسب ضرورت و نیاز اتاقهایی به قلعه اضافه شده است. مرمت حفاظتی قلعه زائر خضرخان در سال ۱۳۸۶ آغاز و مرمت تکمیلی آن از سال ۱۳۹۴ با ۲۶ میلیارد ریال اعتبار انجام شده است. این اقدامات شامل بازسازی بخشی از اتاقهای تخریب شده، مرمت دیوارها و برج نمای قلعه، درهای چوبی، کف سازی حیاط ها و اتاق ها است. گفته شده تخریب بخشی از دیوارهای قلعه بر اثر زمین لرزه بوده است.
موقعیت مکانی
این بنای تاریخی بر فراز تپه ای در شمال غربی شهر اهرم، خیابان انقلاب و کوچه شهید علی عمرانی قرار دارد.
منبع: تریپ یار
نظر شما